برای شناخت ابعاد دیابت نوع 2، ابتدا باید به گستردگی یا اپیدمیولوژی آن نگاه کرد. حدود 8% از مردم جهان و ایران به دیابت مبتلا هستند، یعنی حدود 4 تا 5 میلیون ایرانی مبتلا به علائم دیابت هستند که نیمی از آن ها از ابتلای خود خبر ندارند. شاید به همین دلیل باشد که به آن مرگ خاموش گفته می شود چرا که دیابت معمولا 10 سال وقت می خواهد تا عوارض خود رانشان دهد، یعنی دیابت اغلب باگذشت 10 سال عوارض خود را نشان می دهد. حال جهت پیش گیری ازعوارض دیابت، راهی جز کنترل قند خون نیست چرا که دیابت قابل درمان نیست ولی قابل کنترل هست.
دربیماران مبتلا به دیابت نوع دو، میزان قند خون بیش از حد نرمال است، که این می‌تواند موجب عوارض بی شماری از جمله آسیب سیستم عصبی و آسیب کلیوی شود. این بیماری معمولا با دارو درمان می‌شود، اما برخی از داروها عوارض جانبی جدی به همراه دارند.
در بیماری دیابت نوع 2 بدن شما توانایی تولید و استفاده از انسولین را از دست می‌دهد. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده ساخته می‌شود. پس ازآنکه شکر و نشاسته غذا در بدن تجزیه می‌شود، انسولین، گلوکز را برای جذب و تامین انرژی مورد نیاز سلول‌ها آزاد می‌کند. انسولین همچنین به از بین بردن قند اضافی در خون کمک می‌کند.
دیابت انواع مختلفی دارد، از جمله: نوع 1، نوع 2 و دیابت بارداری. نوع دوم، شایعترین نوع دیابت است، به طوری که حدود 95 درصد از 29.1 میلیون آمریکایی مبتلا به این نوع دیابت هستند.
دیابت بزرگسالی (نوع دو)
جامعه پزشکان از اصطلاح ” دیابت بزرگسالی” برای دیابت نوع 2 استفاده می‌کند. زیرا این نوع دیابت معمولا در بزرگسالان بروز می‌کند. هر چند که بزرگترین گروه سنی مبتلا به دیابت نوع 2، افراد 60 ساله و بالاتراست، با این حال این بیماری به طور روزافزون درجوانان نیز تشخیص داده می‌شود. حدود 3.7 درصد ازجمیعت 20 تا 44 ساله مبتلا به دیابت نوع 2 است.
خبر خوب این است که دیابت نوع 2 قابل پیشگیری است. گزینه‌های درمانی متعدی می‌تواند به کنترل قند خون شما کمک کند (از جمله تغییر در شیوه زندگی و داروها). اگر دیابت را به خوبی کنترل نکنید، این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای سلامت شما شود.
حال، بیماران عزیزی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند جهت پیشگیری از عوارض دیابت باید
1-قند ناشتا 70 تا 130
2-قند غیر ناشتا یا دو ساعت پس از غذای زیر 180
3-همو گلوبین ای وان سی کمتر از 7 داشته باشند
برای رسیدن به اهداف فوق، اولین قدم SMBG است یعنی چک قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از هر وعده ی غذا، یعنی روزانه حداقل چهار بار چک قند خون با دستگاه گلوکومتر و یادداشت آن در جدولی به شکل زیر است. البته بیمارانی که قند آن ها به شدت به هم ریخته است و اغلب قندهای بالای 250 دارند باید ناشتا و قبل هر وعده ی غذا و قبل از خواب، قند خون خود را چک و یادداشت کنند.
این اندازه گیری حداقل به مدت یک هفته قبل از مراجعه به پزشک انجام شود تا پزشک بتواند به کمک بیمار نسبت به تغییر داروها و یا انسولین تصمیم گیری کند.
خصوصيات ديابت نوع 2
- عدم وابستگي به انسولين
- حملات Ketose ناشايع است (کاهش اب بدن،بالارفتن اسیدخون وکمارا کتوزنامند)
- سطح انسولين طبيعي يا كم و در اوايل بيماري حتي افزايش دارد
- اكثرا چاق هستند ( حتي در بچه ها )
- عدم وابستگي به سيستم ايمني
- تشخيص بطور اتفاقي است ( گلوكز اوري + پرادراری+پرنوشی ناشايع است)
علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2
علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2 می‌تواند آنقدر خفیف باشد که شما متوجه آن نشوید. در واقع، حدود 8 میلیون نفر از ابتلاء خود به این بیماری آگاه نیستند. این علائم عبارتند از:
- تشنگی و پرنوشی
- ادرار زیاد
- تاری دید
- خستگی شدید و تحریک پذیری
- سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در دست و یا پاها
- احساس خستگی و کوفتگی
- زمان طولانی التیام زخم‌ها
- عود مکرر عفونت قارچی
آیا شما در معرض خطرابتلا به دیابت قرار دارید؟
برخی افراد نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند. برخی از عوامل خطرساز ابتلا به دیابت عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- قند خون بالا
- سن بالای 45 سال
- عادات بد غذایی
- سابقه خانوادگی دیابت
- فشار خون بالا
- عدم فعالیت بدنی
- کلسترول HDLپایین و تری گلیسیرید بالا.
- مادرانی که نوزادشان هنگام زایمان، بیش از 4 کیلو بوده یا دیابت بارداری داشته‌اند.
چگونه می‌توان خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش داد؟
موثر‌ترین راه برای کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ،2 انتخاب هوشمندانه غذا و افزایش فعالیت بدنی است. کارشناسان حداقل 30 دقیقه فعالیت در روز را توصیه می‌کنند. البته، نمی‌توان این تغییرات را یک شبه بوجود آورد.
نکاتی مفید برای ایجاد تغییرات کوچک :
• اهداف خود را مشخص کنید.
• همواره اهداف خود را واقع بینانه انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر تاکنون ورزش نکرده‌اید، آهسته و پیوسته شروع کنید.
• یک چارچوب زمانی برای اهداف خود تنظیم کنید. به عنوان مثال، برای کاهش وزن، یک ماه به خود فرصت دهید..
• اهداف خاص و دقیق انتخاب کنید. به جای اینکه فقط بگویید “من بیشتر ورزش خواهم کرد”، ورزش‌های خاصی برای خود تعیین کنید وبا تنظیم یک برنامه، با پشتکار آن را انجام دهید.
• پس ازرسیدن به یک هدف، به خود پاداش دهید. با نگاهی به پیشرفت‌هایی که تا کنون داشته‌اید، به خود انگیزه بدهید. می‌توانید برای تشویق خود لباس‌های جدیدی بخرید و یا به دیدن یک فیلم تازه بروید.
تشخیص دیابت نوع 2
از آنجا که به نظر می‌رسد علائم دیابت نوع 2 خفیف است یا ممکن است اصلا” آشکار نشود، بسیاری از افراد از ابتلاء خود به دیابت، بی‌خبر هستند.
اگر از ابتلاء خود به بیماری دیابت دچار تردید هستید و یا دارای سابقه خانوادگی این بیماری می‌باشید، نگرانی خود را با پزشک در میان بگذارید. فقط لازم است یک آزمایش خون ساده انجام دهید. آزمایش ارجح برای شما تست قند خون ناشتا می‌باشد. طبق دستور پزشک، ازخوردن هر چیزی در شب قبل از این آزمایش اجتناب کنید. این آزمایش اگر در صبح انجام شود، نتایج قابل اعتمادتری نشان خواهد داد. آزمایشات دیگری نیز برای تشخیص بیماری دیابت وجود دارد.
پزشک می‌تواند بر اساس هر یک از نتایج زیر دیابت نوع 2 را تشخیص دهد:
سطح گلوکز خون 126 میلی گرم در هر دسی لیتر (mg / دسی لیتر) و یا بالاتر، پس از 8 ساعت ناشتا.
سطح گلوکز خون 200 میلی گرم / دسی لیتر یا بالاتر، 2 ساعت بعد از نوشیدن 75 گرم آب قند.
سطح گلوکز خون 200 میلی گرم / دسی لیتر یا بالاتر، در هر زمان از روز، همراه با علائم دیابت.
“پیش دیابت” چیست؟
اگر سطح قند خون شما بالا باشد، اما نه در حد تشخیص دیابت، بیماری شما “پیش دیابت” نامیده می‌شود. پیش دیابت همچنین اختلال تحمل گلوکز (IGT) و یا اختلال قند خون ناشتا (IFG) نامیده می‌شود.
- IGT زمانی تشخیص داده می‌شود که قند خون شما 140-199 میلی گرم / دسی لیتر، دو ساعت پس از نوشیدن آب قند باشد.
- IFG زمانی رخ می‌دهد که قند خون شما 100 – 125 میلی گرم / دسی لیتر پس از یک شب ناشتا باشد.
بدون درمان پیش دیابت می‌تواند در عرض 10 سال به دیابت تبدیل شود. در این مرحله، رژیم غذایی و ورزش می‌تواند باعث کاهش یا از بین رفتن خطر ابتلا به دیابت، یا به تاخیر انداختن این بیماری شود. در واقع، مطالعات نشان داده که افراد مبتلا به پیش دیابت که فقط 5 تا 7 درصد از وزن بدن خود را از دست داده‌اند، احتمال ابتلا به دیابت را 60 درصد کاهش داده‌اند.
مشکلات سلامت مربوط به دیابت
از آنجا که در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم، سلول‌ها به انسولین مقاوم هستند، بنابراین در خون آنها قند اضافی وجود دارد. عدم کنترل قند خون بالا در این افراد، می‌تواند نتایج مخربی برای سلامتی آنها داشته باشد.
با گذشت زمان، این قند اضافی می‌تواند باعث مشکلات سلامت فرد شود از قبیل :
- عوارض چشم، مانند کوری و گلوکوم
- عوارض پا
- مشکلات پوستی
- فشار خون بالا
- بیماری لثه
- گاستروپارزی (فلج معده: هنگامی که خروج مواد غذایی از معده بیش از حد طول می‌کشد)
- آسیب عصبی (نوروپاتی)
- بیماری‌های کلیوی (نفروپاتی)
- بیماری عروق محیطی (PAD) (درد و سوزن سوزن شدن پاها)
- مشکلات قلبی (سکته مغزی، نارسایی احتقانی قلب)
عدم تولید انسولین نیز می‌تواند منجر به یک بیماری به نام “کتواسیدوز دیابتی” شود. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند از قند برای تامین انرژی استفاده کند و به جای آن چربی را می‌سوزاند. محصولات جانبی حاصل از شکستن چربی برای تامین انرژی، “کتون” نامیده می‌شود. هنگامی که کتون‌ها در بدن انباشته می‌شوند، ماده سمی محسوب خواهند شد. با این حال، این وضعیت در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نادر است. این وضعیت معمولا در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بروز می‌کند، زیرا انسولین در بدن آنها اصلا” تولید نمی‌شود.
درمان دیابت نوع 2
اگر شما نیز از دیابت نوع 2 رنج می‌برید، همین امروز برای مراجعه به دکتر منشادی جهت تشخیص و تهیه یک برنامه درمانی، اقدام کنید. در طول اولین جلسه، دکتر منشادی، آزمایشاتی را برای تشخیص قطعی تجویز خواهد کرد، پس از آن گزینه‌های درمان، اقدامات پیشگیرانه، نسخه‌ها و روش‌های موجود را برای شما مطرح خواهد کرد. دکتر منشادی با پیگیری منظم برنامه درمانی، به دقت پیشرفت شما را نظارت نموده و روند درمان را مدیریت می‌کند.
دکتر منشادی با این فلسفه که “نیازهای بیمار در اولویت است” بر استفاده از جدیدترین دستورالعمل‌های پزشکی و همچنین توجه دلسوزانه برای سلامت جسمی و روحی بیماران تمرکز می‌کند.
برنامه‌های درمانی مختلفی برای بیماری دیابت وجود دارد. یک درمان معمول برای دیابت شامل کنترل قند خون از طریق دارو می‌باشد، تعدادی از داروهای تجویزی موجود است که برای کنترل قند خون موثر هستند. با این حال، برخی از آنها دارای عوارض جانبی مضر هستند. شما با تغییر در شیوه زندگی خود به جای مصرف دارو، احتمالا قادر به درمان دیابت نوع 2 خواهید بود.
داروهای دیابت و عوارض جانبی آنها
انواع مختلفی از داروها وجود دارد که می‌تواند در کنترل قند خون به شما کمک کند. به عنوان مثال، داروهای موسوم به اینکرتین میمتیک و مهار کننده‌های پپتیداز IV دیپپتیدی l (DPP-4S) از طریق تحریک لوزالمعده برای تولید انسولین در پاسخ به یک وعده غذایی، عمل می‌کنند. داروهایی مانند Januvia، Janumet و Tradjenta متعلق به گروه DPP-4 هستند. Byetta، Bydureon و Victoza اینکرتین میمتیک هستند که همچنین آنتاگونیستهای گیرنده پپتید-1 (GLP-1) گلوکاگون مانند، نامیده می‌شوند. متاسفانه، این دو گروه از داروها با پانکراتیت، سرطان لوزالمعده و مشکلات تیروئید در ارتباط هستند
گروه دیگری از داروها تحت عنوان تیازولیدین دیونها (TZDs) نامیده می‌شوند که شامل آکتوز و آواندیا.هستند. اگر چه این داروها سطح قند خون شما را پایین می‌آورند، اما آکتوز با خطر سرطانمثانههمراه است و آواندیا می‌تواند موجب مشکلات قلبی شود.
اگر هر کدام از این داروها را با یکدیگر مصرف کنید، خطر ابتلا به این عوارض افزایش می‌یابد. از پزشک خود در مورد جایگزین‌های ایمن‌تر بپرسید. همچنین برای آگاهی کامل در مورد خطر ابتلا به این عوارض، لازم است در مورد داروهای تجویز شده مطالعه نمایید.
رژیم غذایی و ورزش
از آنجا که سبک زندگی فرد بر دیابت نوع 2 تاثیر گذار است، ممکن است پزشکان درمان مبتنی بر یک رژیم غذایی کنترل شده و تشدید برنامه ورزشی را به‌جای داروها توصیه کنند. در واقع، یک تحقیق منتشر شده در Diabetologia نشان داد که با ورزش و رژیم غذایی نتایج چشمگیری حاصل می‌شود.
در یک مطالعه، محققان یک گروه از افراد مبتلا به دیابت را تحت نظارت قرار دادند. این افراد تحت یک رژیم غذایی دارای بار گلیسمی پایین و مبتنی بر گیاهخواری، کم کالری همراه با ورزش قرار گرفتند و بسیاری از ویژگی‌های دیابت، تنها در یک هفته معکوس شد. پس از هشت هفته، سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس دوباره شروع به فعالیت کردند، ذخایر کلسترول و چربی کاهش یافت و در پایان مطالعه، شواهدی از بیماری دیابت در شرکت کنندگان وجود نداشت.
A1C چیست؟
انجام تست قند خون در خانه نشان می‌دهد که قند خون شما در آن لحظه چقدر است. تست A1C (یا هموگلوبین گلیکوزیله)، آزمون اندازه گیری متوسط سطح قند خون شما در طی یک دوره زمانی دو یا سه ماهه است. این تست برای تعیین اینکه برنامه درمان فعلی شما چقدرموثربوده است، بسیار مفید می‌باشد.
ممکن است مجبور باشید آزمایش A1C را هر سه ماه یکبار انجام دهید، اما سطح قند خون شما باید حداقل دو بار در سال آزمایش شود.اگر پزشک شما در حال اجرای یک برنامه درمانی یا تجویزداروی جدیدی برای شماست، ممکن است آزمایشات مکرری را تجویز کند. البته این آزمایشات، جایگزین انجام تست از خود نیست.
