تاثیر اختلالات غده تیروئید برافزایش یا کاهش وزن افراد چیست؟

از مدت‌ها قبل شناخته شده است که رابطه پیچیده‌ای بین بیماری تیروئید، وزن بدن و متابولیسم وجود دارد. تیروئید هورمون‌ها را در بدن انسان‌ها و حیوانات تنظیم می‌کند. متابولیسم آن نیز با اندازه گیری میزان اکسیژن مورد استفاده بدن در مدت زمان مشخصی تعیین می‌شود. اگر اندازه گیری در حالت استراحت انجام شود، به عنوان میزان متابولیسم پایه (BMR) شناخته می‌شود. در واقع، اندازه گیری BMR یکی از اولین آزمایشاتی بود که برای ارزیابی وضعیت تیروئید بیمار مورد استفاده قرار گرفت. در بیمارانی که غدد تیروئید آنها کار نمی‌کرد، مشخص شده است که BMR کمتری دارند و افرادی که غدد تیروئید بیش فعال دارند، BMR بالایی داشتند. مطالعات بعدی این مشاهدات را با اندازه گیری سطح هورمون تیروئید پیوند داد و نشان داد که سطح پایین هورمون تیروئید با BMR پایین همراه است و سطح بالای هورمون تیروئید با BMR بالا همراه است. بیشتر پزشکان دیگر از BMR استفاده نمی‌کنند به دلیل اینکه BMR به غیر از تیروئید از بسیاری از عوامل دیگر نیز تاثیر می‌پذیرد.

رابطه بین BMR و وزن چیست؟

تغییرات در میزان متابولیسم اساساً با تغییرات در نرخ متابولیسم انرژی همراه است. تعادل انرژی نشان دهنده تفاوت بین میزان کالری مصرفی شما و میزان کالری‌ای که بدن شما مصرف می‌کند است. به عنوان مثال، اگر افزایش در نرخ متابولیسم اساسی ناشی از مصرف داروهایی مانند آمفتامین باشد، ممکن است باعث ایجاد تعادل منفی انرژی شود که به کاهش وزن منجر می‌شود.

مطالعات نشان داده‌اند که تغییرات در سطح هورمون تیروئید می‌تواند به تغییرات در نرخ متابولیسم اساسی منجر شود و به طور مشابه ممکن است تأثیری بر تعادل انرژی و وزن بدن داشته باشد. با این حال، نرخ متابولیسم اساسی تنها به وزن و تیروئید مرتبط نیست. به عنوان مثال، هنگامی که نرخ متابولیسم اساسی حیوانات به دلایل مختلفی کاهش می‌یابد (مانند کاهش دمای بدن)، این حیوانات اغلب افزایش وزن مورد انتظار را نشان نمی‌دهند. بنابراین، رابطه بین نرخ متابولیسم، تعادل انرژی و تغییرات وزن بسیار پیچیده است.

علاوه بر هورمون تیروئید، مواد شیمیایی دیگر و پروتئین‌ها نیز نقش مهمی در کنترل انرژی، مصرف مواد غذایی و وزن بدن دارند. این مواد با کنترل مصرف انرژی در مغز و بافت‌های مختلف بدن، تأثیرات قابل توجهی بر وزن بدن دارند. به عبارت دیگر، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که تنها یک عامل مانند هورمون تیروئید چگونه بر وزن بدن تأثیر می‌گذارد.

به طور کلی، در حال حاضر قادر به پیش‌بینی تأثیر تغییرات وضعیت تیروئید بر وزن بدن فرد نیستیم.

پرکاری تیروئید

ارتباط بین پرکاری تیروئید و وزن چگونه است؟

از آنجا که BMR در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد، بسیاری از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید در واقع کاهش وزن را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، احتمال وقوع کاهش وزن با افزایش پرکاری تیروئید در ارتباط است. بنابراین، اگر تیروئید دچار پرکاری باشد، BMR فرد افزایش می‌یابد که منجر به افزایش کالری لازم برای حفظ وزن می‌شود. اگر فرد کالری مصرفی را برای جایگزینی کالری اضافی که سوزانده است، افزایش ندهد کاهش وزن به وجود می‌آید. همانطور که قبلاً مشخص شد، عواملی که اشتها، متابولیسم و ​​فعالیت ما را کنترل می‌کنند بسیار پیچیده هستند و هورمون تیروئید تنها یکی از عوامل این سیستم پیچیده است. با این وجود، به طور متوسط ​​ تاثیر پرکاری تیروئید شدیدیتر است و کاهش وزن مشاهده می‌شود. کاهش وزن در سایر شرایطی که هورمون‌های تیروئید بالا می‌رود، مانند فاز سمی تیروئیدیت مشاهده می‌شود که در صورت مصرف بیش از حد قرص هورمون تیروئید اتفاق می‌افتد. از آنجا که پرکاری تیروئید اشتها را نیز افزایش می‌دهد، ممکن است برخی از بیماران وزن خود را از دست ندهند و برخی بسته به اینکه میزان کالری دریافتی آنها افزایش می‌یابد، ممکن است افزایش وزن پیدا کنند.

چرا وقتی پرکاری تیروئید درمان می‌شود دچار افزایش وزن می‌شوم؟

از آنجا که پرکاری تیروئید حالتی غیرطبیعی است، پزشکان می‌توانند پیش بینی کنند که هنگام بازگشت به حالت طبیعی، هرگونه کاهش وزن ناشی از این حالت غیر طبیعی برطرف شود. این در واقع همان چیزی است که پزشکان می‌خواهند. به طور متوسط، هر مقدار وزنی که در حالت پرکاری تیروئید از دست رفته باشد در هنگام درمان پرکاری تیروئید برمی‌گردد. یکی از نتایج این مطالعه اینست که استفاده از هورمون تیروئید برای درمان چاقی چندان مفید نیست. پس از قطع درمان هورمون تیروئید، هر میزان وزنی که هنگام درمان از دست رفته باشد، پس از قطع درمان دوباره به دست می‌آید.

پرکاری تیروئید و هورمون تيروئيد

ارتباط بین کم کاری تیروئید و ​​افزایش وزن چیست؟

از آنجا که BMR در بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید کاهش می‌یابد، داشتن یک تیروئید کم کار به طور کلی با افزایش وزن همراه است . افزایش وزن اغلب در افرادی که تیروئید کم کارتری دارند، شدیدتر است. با این حال، کاهش BMR به دلیل کم کاری تیروئید معمولاً بسیار کمتر از افزایش پرکاری تیروئید است که منجر به تغییر متوسط ​​وزن در اثر تیروئید کم کار می‌شود. علت افزایش وزن در افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند نیز پیچیده است و همیشه هم مربوط به تجمع بیش از حد چربی نیست. بیشتر اضافه وزنی که در افراد دارای کم کاری تیروئید مشاهده می‌شود، به دلیل تجمع بیش از حد نمک و آب است. افزایش وزن بیش از حد به ندرت با کم کاری تیروئید همراه است. به طور کلی بسته به شدت کم کاری تیروئید ممکن است 5-10 پوند اضافه وزن به تیروئید نسبت داده شود. در مجموع اگر افزایش وزن تنها علامت کم کاری تیروئید است، می‌توان این احتمال را داد که افزایش وزن فقط ناشی از تیروئید نباشد.

پس از درمان کم کاری تیروئید چقدر کاهش وزن را باید انتظار داشته باشم؟

اکثر افزایش وزن در افراد با کم‌کاری تیروئید ناشی از انباشت نمک و آب است. بنابراین، هنگامی که کم‌کاری تیروئید درمان می‌شود، می‌توان انتظار داشت که کاهش وزن کمی (معمولاً کمتر از ۱۰٪ وزن بدن) رخ دهد. از سوی دیگر، درمان پرکاری تیروئید باید منجر به بازگشت وزن بدن به حالت طبیعی شود. اما به دلیل طولانی شدن مدت زمان کم‌کاری تیروئید، پس از درمان موفق، انتظار نمی‌رود که کاهش وزن قابل توجهی رخ دهد. اگر سایر علائم کم‌کاری تیروئید به جز افزایش وزن با درمان هورمون تیروئید برطرف شوند، احتمالاً افزایش وزن فقط به دلیل تیروئید بوده است. بنابراین، پس از درمان کم‌کاری تیروئید و بازگشت سطح هورمون تیروئید به حدود طبیعی، توانایی افزایش یا کاهش وزن مانند افراد سالم است.

آیا می‌توان از هورمون تیروئید برای کمک به کاهش وزن استفاده کرد؟

در گذشته، از هورمون‌های تیروئید به عنوان یک راه برای کاهش وزن استفاده می‌شد. اما مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که استفاده از هورمون تیروئید به تنهایی ممکن است در کاهش وزن بیشتری نسبت به رژیم‌های غذایی کمک کند. با این حال، وقتی که مصرف هورمون تیروئید متوقف می‌شود، کاهش وزن معمولاً دوباره جبران می‌شود. علاوه بر این، استفاده از هورمون تیروئید برای کاهش وزن می‌تواند منجر به عواقب منفی قابل توجهی شود، از جمله از بین رفتن پروتئین‌های ماهیچه‌ها و از بین رفتن چربی بدن. همچنین، افزایش دوز هورمون تیروئید به منظور افزایش سطح هورمون تیروئید، احتمالاً وزن را به میزان قابل توجهی تغییر نخواهد داد و ممکن است منجر به مشکلات متابولیکی دیگری شود.