بلوغ به ویژه در دخترها معمولا زودتر از آنچه که پدر و مادر فکرش را میکنند شروع میشود. شما میتوانید در این دوران به دختر خود کمک کنید و با او درباره تغییراتی که در بدنش رخ میدهد صحبت نمایید و هر چه زودتر با هم به گفتگو بپردازید.
۵ مرحله بلوغ در دختران
به طور کلی شروع دوران بلوغ و اتمام آن در دختران دو سال زودتر از پسران رخ میدهد به عبارتی در سن ۱۱ سالگی شروع میشود و در سن ۱۶ سالگی به پایان می‌رسد. پس از اتمام دوران بلوغ، تغییرات ایجاد شده در بدن دختران و پسران تکمیل خواهد شد. مراحل بلوغ به شرح زیر می‌باشد:
مرحله اول بلوغ
در این مرحله هیچ گونه تغییری در بدن رخ نداده است.
مرحله دوم بلوغ
معمولا دختران بین سن ۸ تا ۱۸ سالگی تغییرات زیر را تجربه میکنند:
- سینه شروع به بزرگ شدن میکند و هاله قهوه‌ای اطراف نوک سینه بزرگ میشود.
- موهای نازک روی ناحیه تناسلی به وجود میآید.
- هر سال قد آنها مقداری رشد میکند.
مرحله سوم بلوغ
هنگامی که دختران وارد این مرحله می‌شوند یعنی سن ۹ و نیم تا ۱۴ سالگی موارد زیر را تجربه خواهند کرد:
- سینه همچنان به رشد خود ادامه میدهد.
- موهای زائد زیر بغل و ناحیه تناسلی شروع به رشد میکنند.
- موهای ناحیه تناسلی تیره تر و زبرتر میشود و روی ناحیه تناسلی را می‌پوشاند.
- هر سال قد دختران افزایش پیدا میکند.
- رنگ پوست تیره تر میشود و روی صورت آکنه به وجود میآید.
مرحله چهارم بلوغ
هنگامی که دختران وارد این مرحله می‌شوند یعنی سن ۱۰ و نیم تا ۱۵ سالگی موارد زیر را تجربه خواهند کرد:
- سینه به رشد خود ادامه میدهد و نوک سینه‌ها بیرون می‌آیند.
- موهای بدن شبیه موهای بدن بزرگسالان خواهد شد.
- قد دختران همچنان به رشد خود ادامه میدهد.
- مشکلات مرتبط با بروز آکنه همچنان ادامه پیدا میکند.
- معمولا دوران قاعدگی در سن ۱۳ سالگی شروع میشود تقریباً همان سنی که مادر پریود شده است. برخی از دختران به ویژه آنهایی که لاغر هستند دیرتر پریود می‌شوند.
مرحله پنجم بلوغ
مرحله پنجم به معنای پایان دوران بلوغ است. در این دوران دختران همه ویژگی‌های افراد بزرگسال را دارند و اکثر آنها تا سن ۱۶ سالگی به حداکثر رشد می‌رسند.
علائم و نشانه‌های بلوغ در دختران چیست؟
در بخش زیر به بررسی تغییرات فیزیکی مهمی می‌پردازیم که دختران در دوران بلوغ تجربه میکنند.
رشد سینه‌ها
معمولاً رشد سینه دختران در دوران بلوغ و بین سنین ۸ و ۱۳ سالگی شروع میشود. اولین علامت بلوغ در اکثر دختران رشد سینه و بزرگ شدن نوک آن است. در برخی از دختران این احتمال وجود دارد که رشد یک سینه قبل از سینه دیگر آغاز شود و همچنین احتمال حساس بودن و دردناک بودن سینه وجود دارد. رشد ناهماهنگ سینه و احساس درد یک پدیده کاملا طبیعی است که با گذر زمان بهبود پیدا میکند.
رشد موهای بدن
در دوران بلوغ روی ناحیه تناسلی، زیر بغل و روی پاها موهای زبر و سیاه شروع به رشد میکند. در برخی از دختران (حدود ۱۵ درصد) رشد موهای ناحیه تناسلی اولین علامت بلوغ است و قبل از رشد سینه‌ها به وجود میآید.
ترشحات واژن
برخی از دختران شاهد ترشحات خفیف تا متوسط واژن هستند که رنگ آنها روشن یا سفید است و حدود ۶ تا ۱۲ ماه قبل از اولین پریود دیده میشود. خروج ترشح از واژن یک واکنش طبیعی به افزایش سطح هورمون استروژن در بدن است.
شروع عادت ماهیانه
اگرچه شروع قاعدگی در افراد مختلف متفاوت است اکثر دختران اولین پریود خود را دو تا سه سال پس از رشد سینه‌ها تجربه میکنند. سن متوسط برای شروع پریود دختران در آمریکا حدود ۱۲ سال است. باید خدمت شما عرض کنیم که پریود یک بخش طبیعی از چرخه رشد است. دختران جوان باید بدانند که بهترین کار این است که سوالات خود را درباره پریود مطرح کنند و پاسخ آنها را پیدا کنند. برخی از دختران در هنگام تجربه اولین پریود خود عصبی و مضطرب می‌شوند که در این شرایط باید به آنها کمک کرد با این وضعیت کنار بیایند. برخی از دختران در اولین قاعدگی خود شاهد خونریزی خفیف و به رنگ روشن هستند حال آنکه برخی دیگر شاهد تیره بودن آن هستند که هر دو حالت طبیعی است. برخی از دختران هر ماه پریود می‌شوند حال آنکه در برخی دیگر در چند سال اول چرخه‌های قاعدگی نامنظم است و کم کم بدن به تغییرات فیزیولوژیکی سریع عادت میکند و پریود منظم خواهد شد. همچنین چرخه‌های طبیعی پریود نیز ممکن است کوتاه و ۲۱ روزه باشد یا آن که طولانی و ۳۵ روزه باشد. گاهی اوقات حتی افرادی که چرخه پریود آنها منظم است نیز احتمال دارد هر ماه پریود نشوند. درد و گرفتگی شکم در دوران پریود کاملا طبیعی است. در اکثر افراد مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن در صورت نیاز بهترین دارو برای کنترل درد شکم است اما در صورتی که درد و گرفتگی شکم شدید باشد به نحوی که فرزند شما نتواند به مدرسه برود بهتر است به پزشک مراجعه کنید و با او مشورت نمایید.
افزایش قد
دخترها در مقایسه با پسرها روند رشد بهتری دارند. سریع ترین دوران رشد در دختر ها مربوط به زمانی است که سینه آنها شروع به رشد میکند و شش ماه قبل از آنکه چرخه قاعدگی آنها شروع شود. هنگامی که یک دختر برای اولین بار پریود میشود روند رشد او آهسته خواهد شد. اکثر دختران پس از شروع پریود همچنان رشد میکنند اما افزایش قد پس از پریود خیلی محسوس نیست.
پهن شدن لگن
لگن شروع به پهن شدن میکند و ممکن است دور کمر کوچک بماند.
سایر تغییرات شایع در دوران پریود
تعداد زیادی از دختران در دوران بلوغ جوش می‌زنند. آکنه به تغییر در سطح هورمون‌ها در طول دوران بلوغ ارتباط دارد. عرق کردن زیر بغل و افزایش بوی بدن از جمله تغییرات طبیعی هستند به همین دلیل تعداد زیادی از دختران با شروع بلوغ به علت بوی بدن مجبور به استفاده از دئودورانت هستند. به علت افزایش ترشح عرق و چربی توسط پوست اکثر دختران در این سن بیشتر به حمام می‌روند تا از بوی بد بدن خود جلوگیری کنند.
به تاخیر افتادن بلوغ
در صورتی که در دوران بلوغ در دختر شما بسیار دیر شروع شده و تصور می‌کنید دوران بلوغ او به خوبی پیش نمی‌رود بهتر است هر چه زودتر با پزشک مشورت کنید. اختلالات هورمونی یا مشکل در عملکرد غدد بدن می‌تواند از جمله علل شایع تاخیر در بلوغ باشد. در صورتی که پزشک شما به وجود یک مشکل مشکوک باشد ممکن است شما و دخترتان را برای انجام آزمایشات تخصصی به متخصص ارجاع دهد.
بلوغ زودرس
بلوغ زودرس در دختران علائم و نشانه‌هایی دارد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
- مشاهده علائم بلوغ قبل از تولد ۸ سالگی
- بروز تغییرات بدن که به سرعت پیشرفت میکند.
- تغییرات بدن که به صورت نامنظم رخ می‌‌دهند مثلا برخی از دختر ها قبل از رشد سینه‌ها پریود می‌شوند.
در صورت مشاهده این عوامل باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از علل بلوغ زودرس به شرح زیر می‌باشند:
- ممکن است غده هیپوفیز زودتر از موعد شروع به تولید هورمون نماید.
- ممکن است تومور در غده آدرنال یا سایر نقاط به وجود آمده باشد.
- ممکن است فرزند شما با استروژن تماس داشته باشد مانند پماد های استروژن
در این شرایط ممکن است پزشک صبر کند و پیشرفت دختر شما را ارزیابی نماید یا آنکه او را به یک پزشک متخصص ارجاع دهد تا آزمایشات لازم را انجام دهد. در صورت لزوم پزشک به دختر شما دارو میدهد تا بلوغ متوقف شود و زمان لازم برای بلوغ فرا برسد. اگر احساس می‌کنید که دختر شما هنوز به بلوغ نرسیده است بهتر است با پزشک مشورت کنید تا فرزند شما را به طور کامل ارزیابی کند و در صورت مشاهده هر گونه مشکلی آن را برطرف نماید.
سوالات متداول پدر و مادرها درباره دختران و تغییرات بدن
شنیده‌ام که سن پریود در دختران پایین آمده است آیا این مسئله واقعیت دارد؟
این موضوع مورد بحث قرار دارد و پاسخ کوتاه ما به این سوال این است که: شاید حقیقت داشته باشد. کاملاً مشخص است که در مقایسه با ۱۵۰ سال گذشته سن بلوغ پایین آمده است و ممکن است این مسئله به بهبود تغذیه ارتباط داشته باشد. تغییر در دوران بلوغ طی ۴۰ سال گذشته کمتر قابل مشاهده است. برخی از تحقیقات نشان داده که دوران بلوغ در دختران آمریکایی و اروپایی زودتر شروع میشود. بلوغ زودرس در دختران بسیار کوچکی که در نوزادان نیز دیده میشود و هنوز پزشکان علت بروز این مسئله را نمی‌دانند. چاقی نیز یکی از فاکتورهای خطر برای بلوغ زودرس است زیرا چربی بدن در نحوه پردازش هورمون‌ها مانند استروژن نقش دارد.
دختر من نگران چاق شدن در دوران بلوغ است آیا افزایش وزن یک بخش طبیعی از بلوغ است؟
پاسخ این سوال مثبت است هنگامی که بچه‌ها بزرگ می‌شوند وزن آنها افزایش پیدا میکند. افزایش سطح استروژن در بدن باعث میشود که چربی در ران و سینه جمع شود و به طور کلی با رسیدن به دوران بلوغ درصد چربی بدن افزایش خواهد یافت. در صورتی که افزایش وزن در دوران بلوغ بیشتر از حد طبیعی باشد نگران کننده است. در این حالت میتوانید به پزشک مراجعه کنید تا ضمن بررسی شاخص توده بدنی فرزند شما علت افزایش بی رویه وزن را مشخص کند. الگوی کلی وزن بدن مهم ترین عاملی است که باید به آن توجه کرد.
دوست دارم دختر ۹ ساله من برای اولین پریود آماده شود اما هنوز خیلی کوچک است چه موقع باید درباره پریود با او صحبت کنم؟
به طور کلی اکثر دختران حدود دو تا دو سال و نیم پس از شروع رشد سینه‌ها قاعدگی را تجربه میکنند. شروع رشد سینه‌ها نشان دهنده زمان مناسب برای صحبت درباره تغییرات بدن است. به فرزند خود تاکید کنید که پریود یک بخش طبیعی از زندگی است نشان دهنده سالم بودن بدن است و اصلاً جای خجالت و شرمندگی ندارد. برخی از دختران با مشاهده درد شکم دوستان خود در طول دوران پریود مضطرب می‌شوند اگرچه همه افراد شبیه هم نیستند بهتر است در این باره با فرزند خود صحبت کنید و اطلاعات کافی را در اختیار او قرار دهید تا از میزان اضطرابش کاسته شود. به وضوح و صادقانه درباره بلوغ صحبت کنید و به سوالات دختر خود درباره تغییراتی که در بدنش رخ میدهد پاسخ دهید. ممکن است شما پاسخ همه سوالات او را بلد نباشید اما مراجعه به پزشک می‌تواند بسیار مفید و کمک کننده باشد تا فرزند شما پاسخ همه سوالاتش را پیدا کند.
