تشخیص پرمویی و هیرسوتیسم

[sbu_post_image]

تشخیص پرمویی و علت آن بر اساس تاریخچه، معاینه بالینی و استفاده از یافته هاي پاراکلینیکی میباشد.

• نقش سن شروع پرمویی در تشخیص علت هیرسوتیسم

سن شروع پرمویی بستگی به علت زمینه اي آن دارد. انواع خوشخیم پرمویی اغلب در حوالی بلوغ ظاهر میشوند که شامل موارد زیر است:

• سندرم تخمدان پلی کیستیک

• هیپرپلازي مادرزادي آدرنال

• پرمویی بدون علت

پرمویی که بطور اولیه در سنین میان سالی و یا در افراد مسن ظاهر میشود، اغلب علامتی از یک اختلال زمینهاي جد ي چون تومور تخمدان یا آدرنال میباشد.

• شرح حال فامیلی و تشخیص علل پرمویی

شرح حال فامیلی مثبت پرمویی اغلب به نفع هیپرپلازي مادرزادي آدرنال است هر چند پرمویی بدون علت و سندرم تخمدان پلی کیستیک هم میتواند فامیلی باشد.

• شدت پرمویی و سرعت پیشرفت بیماری در تشخیص علت هیرسوتیسم

شکلهاي خوشخیم پرمویی معمولاً در زمان بلوغ شروع و به طور آهسته ظرف چند سالپیشرفت میکند، ولی در پرمویی شدید که سریع پیشرفت کرده و یا علائم مردانگی(ریزش مو در ناحیه تمپورال، پوست چرب و آکنه، افزایش بافت عضلانی در ناحیه کمربند شانه اي، کلیتورومگالی، آتروفی پستانها، قاعدگی نامنظم و رفتارهاي تهاجمی و افزایش تمایل جنسی)وجوددارد احتمال تومورهاي مولد آندروژن مطرح میشود.

• سن شروع آدرنارك (رویش موهای جنسی) و بلوغ

چون رویش مو در ناحیه عانه وابسته به آندروژنهاي آدرنال است شرح حال آدرنارك زودرس در بیماري که مبتلا به هیرسوتیسم است ممکن است به نفع تشخیص هیپرپلازي مادرزادي آدرنال باشد. برعکس افزایش آندروژن با منشاء تخمدان همراه با آدرنارك(رویش موی جنسی) طبیعی، تاخیر بلوغ و یا قاعدگی نامنظم است.

• سیستمهاي امتیازدهی مختلفی براي تقسیم بندي پرمویی وجود دارد، ولی متداولترین روشی که به کار میرود مقیاس فریمن- گالوي است. که میزان رشد مو را در نواحی حساس به آندروژن (بالا ي لب، چانه، قفسه سینه، قسمت فوقانی بازو، ساعد، قسمت فوقا نی پشت، قسمت تحتانی پشت و قسمتهاي فوقانی و تحتانی شکم میباشد. زنانی که با این سیستم امتیاز 8 یا بالاتر داشته باشند مبتلا به هیرسوتیسم محسوب میشوند. در زنانی که پرمویی متوسط تا شدید دارندامتیاز بالاي15بایستی به سایر علائم افزایش آندروژن نیز توجه نمود. معاینه بالینی باید شامل اندازه گیري قد و وزن و اندازه گیري نمایه توده بدنی(BMI) باشد. نمایه توده بدنی بیش از 30 قویاً با پرمویی رابطه دارد. اندازه گیري فشارخون براي ارزیابی آدرنال به عنوان یک علت دربیماری کوشینگ کمک کننده است.

• معاینه پوست از نظر وجود آکانتوزیس نیگریکانس

در زنان چاق مبتلا به هیرسوتیسم که نشانه مقاومت به انسولین است ضروریست . چاقی تنه اي، صورت شبیه به ماه، برآمدگی پشت،استریا ارغوانی یا ضعف عضلات پروکسیمال سندرم کوشینگ را مطرح میکنند.

• معاینه شکم و لگن ضروري است چون بیش از 50 درصد تومورهاي تخمدان و آدرنال قابل لمس هستند. نکته مهم در معاینه فیزیکی افتراق پرمویی از هیپرتریکوزیس(افزایش رشد موهاي کرکی) است چون این اختلال وابسته به آندروژن نبوده و به علت اختلالات متابولیک(پورفیري، پرکاري تیروئیدي، بی اشتهایی عصبی ) مصرف برخی از داروها (فنی توئین، دیازوکسید، مینوکسید یل،گلوکوکورتیکوئیدها، پنسیلامین، اینترفرون) و یا مادرزادي میباشد.

برخی داروها، مثل استروئیدها و داروهای کنترل فشار خون، نیز ممکن است باعث افزایش هورمون تستوسترون شود . غیر از پرموئی، معمولاً علائم دیگری نیز برای عدم تعادل هورمونی دیده می‌شود. فقدان قاعدگی، بزرگ شدن ماهیچه‌ها بدون تغییر در ورزش، و کلفت شدن صدا همه علائمی هستند که به شما می‌گویند نزد پزشک بروید.

ترجمه و تلخیص دکتر دهقان منشادی فوق تخصص غدد درون ریز – برگرفته از کتاب مرجع طب غدد ویلیامز