یائسگی زودرس و تغییرات هورمونی

[sbu_post_image]

تا سن 50 سالگی، تخمدان‌ها هر ماه یک تخمک را آزاد می‌کنند. اما هنگامی که تعداد کمی از سلول‌های تخمک باقی می‌ماند، تخمدان‌ها تولید استروژن و پروژسترون را متوقف می‌کنند. تعداد بیشترین سلول‌های تخمک در تخمدان‌ها قبل از تولد نوزاد است و این تعداد تا رسیدن به سن بلوغ به تدریج کاهش می‌یابد. از 40 سالگی به بعد، تعداد سلول‌های تخمک به شدت کاهش می‌یابد.

با کاهش تعداد سلول‌های تخمک، تخمدان‌ها کمتر به هورمون‌های هیپوفیز در مغز پاسخ می‌دهند. این باعث کاهش تولید هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH)، هورمون لوتنایزینگ (LH) و استروژن می‌شود. سطح FSH و LH افزایش می‌یابد و کاهش مقدار این هورمون‌ها و تغییرات در سطح هورمون‌های تخمدان، به‌ویژه استروژن، باعث بروز علائم یائسگی زودرس و تغییرات هورمونی و عواقب بعدی آن در بسیاری از زنان می‌شود.

بسیاری از زنان با مشکلات مقاربت دردناک روبرو هستند، به‌ویژه در دوران یائسگی یا نزدیک به آن. همچنین، بعضی از زنان پس از زایمان از عمل تنگ کردن واژن استفاده می‌کنند تا پیامدهای زایمان یا افزایش سن را کمتر کنند.

یائسگی به معنای عدم تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون توسط تخمدان‌ها است. این وضعیت علائم یائسگی را به همراه دارد.

یائسگی زودرس

اصطلاح کلیماکتریک به زمانی بر می گردد که سطح هورمونها تغییر کرده و تا زمانی که پریود صورت می گیرد متوقف می شود کاهش تغییرات هورمونی می تواند باعث علائم یائسگی زودرس و علت گرگرفتگی یائسگی باشد . در این مرحله ممکن است هنوز هورمونهای کافی تولید شده و تحریک لایه رحم آندومتریوم = womb (endometrium) صورت گیرد و عادت ماهانه ایجاد شود.

یائسگی به معنی پایان یافتن قاعدگی است پریود متوقف می شود چون سطح استروژن و پروژسترون آنقدر کم شده است که نمی تواند لایه رحم رال تحریک کرده و سیکل قاعدگی را ایجاد کند . سطح هورمون می تواند سالها قبل از آن نوسان داشته باشد و در نهایت آنقدر کم شود که آندومتر نتواند خونریزی کند . (جلوگیری از علایم دوران یائسگی)

سن متوسط یائسگی طبیعی حدود 51 سالگی است اما این دوره می تواند زودتر یا دیرتر اتفاق بیفتد . یائسگی قبل از 45 سالگی را یائسگی زودهنگام early menopause و قبل از 40 سالگی را یائسگی زودرس premature menopause. می نامند.
عموماً زنانی که یائسگی زودهنگام یا زودتر از موعد دارند توصیه می شود که تا هنگامی که به سن یائسگی برسند HRT بگیرند. هم برای کنترل علائم و هم برای اثرات حفاظتی روی استخوانها .زنان مبتلا به یائسگی زودرس دوره‌ی ماهانه خود را از دست می‌دهند. گاهی ممکن است دوره ماهانه آن‌ها برای چند هفته عادی باشد اما چند ماه دیگر از بین برود. این زنان ممکن است دچار گرگرفتگی یائسگی و عرق شبانه شوند. همچنین، ممکن است قاعدگی و گرگرفتگی با هم وجود داشته باشد.

یائسگی دیر هنگام Late menopause هم می تواند رخ دهد اما در سن 54 سالگی 80% زنان بطور کامل پریودشان متوقف شده است

روش های درمانی برای آسان کردن علائم یائسگی

هورمون درمانی یائسگی شامل هورمون استروژن است که به دلیل ناتوانی تخمدان‌ها در تولید این هورمون، در نظر گرفته می‌شود. این نوع درمان می‌تواند به صورت قرص، برچسب‌های پوستی، ژل و اسپری بینی یا ایمپلنت (که زیر پوست قرار می‌گیرد) مورد استفاده قرار گیرد. برای درمان یائسگی، چندین نوع تجاری و برند از HRT (درمان هورمونی جایگزین) وجود دارد که همه آنها استروژن را به جریان خون وارد می‌کنند. با این حال، استفاده از استروژن ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد زیرا این هورمون باعث رشد لایه داخلی رحم می‌شود. به همین دلیل، هورمون درمانی جایگزین معمولاً با هورمون پروژسترون ترکیب می‌شود تا خطر ابتلا به سرطان کاهش یابد.

در بسیاری از قرص‌ها، ایمپلنت‌ها و برچسب‌های هورمون درمانی، استروژن و پروژسترون به همراه یکدیگر استفاده می‌شوند، اما این دو هورمون می‌توانند به صورت جداگانه نیز مصرف شوند. اگر زنی رحم خود را از بین برده باشد، نیازی به مصرف پروژسترون وجود ندارد.

یکی از روش‌های موجود برای کاهش علائم یائسگی، استفاده از کرم‌ها یا حلقه‌های واژنی است که حاوی استروژن می‌باشند.

یائسگی یک فرآیند طبیعی بیولوژیکی است که به معنای گذر از یک مرحله به مرحله دیگر است. این فرآیند با تغییرات هورمونی، فیزیکی و روانی همراه است و به طور کامل به عنوان یک پدیده طبیعی محسوب می‌شود. تاکنون دلایل متعددی برای یائسگی زودرس شناخته شده‌اند. به عنوان مثال، اگر تخمدان‌ها قادر به تولید هورمون نباشند و به تحریکات هیپوفیز که نظارت بر تخمدان‌ها دارد، پاسخ ندهند، یائسگی زودرس رخ می‌دهد.

یکی دیگر از عواملی که باعث یائسگی زودرس می‌شود، مصرف برخی داروها یا انجام عمل‌های جراحی است؛ به عنوان مثال، هیستروکتومی کامل (برداشتن رحم و تخمدان‌ها) در سنین پایین منجر به یائسگی زودرس می‌شود، اما اگر فقط رحم برداشته شود و تخمدان‌ها حذف نشوند، معمولاً یائسگی ایجاد نمی‌شود. همچنین، مصرف داروها و انجام شیمی درمانی و اشعه درمانی برای درمان سرطان نیز از عواملی است که ممکن است منجر به یائسگی زودرس و تغییرات هورمونی شود.

برای آشنایی با ” قاعدگی و اختلالات آن ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: بیتوته. دانشنامه پزشکی