[sbu_post_image]
غدد پاراتیروئید، ساختمان های کوچکی هستند که اغلب به تعداد 4 عدد و به سطوح خلقی لوب های جانبی غده تیرویید متصل هستند. این غداها هورمون پاراتیروئید (PTH) را ترشح می‌کنند که نقش مهمی در حفظ سطح کلسیم خون، تحریک پذیری طبیعی عصبی عضلانی، لخته شدن خون و نفوذپذیری غشای سلولی دارد. هورمون پاراتیروئید با نگهداری ثابت غلظت کلسیم در مایع خارج سلولی و تنظیم جذب کلسیم در دستگاه گوارش، حرکت کلسیم از استخوان‌ها، رسوب کلسیم در استخوان‌ها و ترشح کلسیم در شیر، مدفوع، عرق و ادرار، نقش مهمی در بدن دارد.
پرکاری پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم) با افزایش بیش از حد هورمون پاراتیروئید مشخص می‌شود که باعث افزایش جذب کلسیم از دستگاه اسکلتی، کلیه‌ها و دستگاه گوارش می‌شود. این پرکاری ممکن است اولیه باشد و از یک یا چند غده پاراتیروئید منشأ بگیرد و معمولاً در اثر تومور خوش‌خیم غده‌ای (آدنوم) یا به شکل ثانویه، به دلیل وجود اختلالات غده پاراتیروئید دیگر تولید کننده کمبود کلسیم خون (هیپوکلسمی) در بخش دیگری از بدن که موجب فعالیت بیش از حد و جبرانی غدد پاراتیروئید می‌شود، بروز می‌کند.
علائم پرکاری پاراتیرویید
علایم و نشانه های پرکاری پاراتیرویید اولیه که در اثر هیپرکلسمی بروز می کنند عبارتند از
- سنگ های کلیوی راجعه،
- زخم معده و اثنی عشر،
- تغییرات ذهنی و با شیوع کمتر،
- جذب شدید استخوانی.
ممکن است تظاهرات بیماری مبهم باشند و بیماری سال ها و یا در سراسر زندگی سیر خوش خیم داشته باشد. به ندرت پرکاری پاراتیرویید به طور ناگهانی پیشرفت می کند و یا تشدید می شود و عوارض شدیدی مانند کم آبی قابل ملاحظه بدن و اغما به وجود می آورد که به این وضعیت، بحران هیپرکلسمیک پاراتیرویید می گویند. دفع بیش از حد فسفر و تولید بیش از اندازه ی 1/25 (OH)2 Vitamin D در استخوان ها و مفاصل نیز وجود دارد، پوکی استخوان ایجاد می شود که درد و شکنندگی استخوان ها را به دنبال دارد. اغلب التهاب سینوویوم مفاصل و نقرس کاذب بروز می کند. درد ناحیه ی زیرجناغ به دلیل التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) و افزایش تولید گاسترین ممکن است ایجاد شود. در صورت بروز زخم دستگاه گوارش ممکن است استفراغ خونی ایجاد شود. در صورت عدم درمان، تغییرات هوشیاری، اغما، بیماری روانی، رفتار غیر عادی، و اختلال شخصیتی ایجاد می شود. پرکاری ثانویه پاراتیرویید می تواند باعث بروز بسیاری از علایم عدم تعادل کلسیم و اختلالات متعدد استخوان های دراز مانند علایم راشیتیسم شود.
تشخیص و درمان پرکاری پاراتیرویید
پرکاری پاراتیروئید یک بیماری است که با افزایش مقدار هورمون پاراتیروئید و کلسیم در خون و تغییرات رادیوگرافیک استخوان‌ها شناسایی می‌شود. این بیماری باعث افزایش جذب کلسیم از دستگاه اسکلتی، کلیه‌ها و دستگاه گوارش می‌شود. درمان پرکاری اولیه پاراتیروئید ناشی از آدنوم با برداشتن تومور انجام می‌شود. در بیماران بالای 50 سال بدون علامت، بهتر است بیمار فقط تحت نظر باشد. ممکن است محدود کردن مصرف روزانه کلسیم و مایع درمانی کافی لازم باشد. در خانم های یائسه، استروژن تجویز می‌شود. در هیپرکلسمی شدید، برای پایین آوردن مقدار کلسیم سرم، از بیسفوسفونات ها استفاده می‌شود. پرکاری ثانویه پاراتیروئید با درمان بیماری زمینه‌ای عامل افزایش حجم غده درمان می‌شود. اغلب ویتامین D ضرورت دارد و در بعضی موارد دیالیز صفاقی ممکن است به منظور برداشتن کلسیم اضافی از گردش خون لازم باشد.
برای آشنایی با ” اختلالات غدد پاراتیروئید ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: کتاب بیماری های غدد
