هیرسوتیسم و رشد فولیکول های مو

هیرسوتیسم به معنای افزایش رشد موها با الگوی مردانه است که در حدود 10% از زنان دیده می‌شود. این بیماری معمولاً ایدیوپاتیک است، اما گاهی اوقات نشانه‌ای از وضعیت‌های همراه با افزایش آندروژن مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) است. هیرسوتیسم بیشتر به عنوان نشانه‌ای از بیماری جدی محسوب نمی‌شود. علائم پوستی که معمولاً با هیرسوتیسم همراه هستند، شامل آکنه و تیرگی با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنی) هستند. مردانه‌سازی (Virlizaion) به معنای شرایطی است که در آن نشانه‌ها و علائمی مانند کلفت شدن صدا، آتروفی پستان، افزایش توده عضلانی، کلیتورومگالی و افزایش لیبیدو رخ می‌دهد. ویریلیزاسیون یک علامت نامطلوب است زیرا احتمال نئوپلاسم تخمدان و آدرنال را افزایش می‌دهد.

رشد و تمایز فولیکول های مو

موها به دو گروه ولوس (نرم، ظریف و بدون رنگدانه) و ترمینال (بلند، خشن، رنگدانه دار) تقسیم می‌شوند. تعداد فولیکول‌های مو در طول عمر ثابت است، اما اندازه فولیکول و نوع مو می‌تواند به دلیل عوامل مختلف، به ویژه آندروژن‌ها، تغییر کند. آندروژن‌ها برای رشد موهای ترمینال و فعالیت غدد سباسه ضروری هستند و در هیرسوتیسم، تمایز واحدهای پیلوسباسه (PSU) به فولیکول‌های موی ترمینال و یا غدد سباسه را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در یک حالت، آندروژن‌ها باعث تبدیل موهای ولوس به موهای ترمینال می‌شوند و در نتیجه هیرسوتیسم و پرمویی ایجاد می‌کنند. اما در حالت دیگر، اجزاء سباسه تکثیر می‌کنند اما مو به حالت ولوس باقی می‌ماند.

مراحل رشد مو

3 مرحله در چرخه ی رشد مو وجود دارد:

1) آناژن (فاز رشد)،

2) کاتاژن (فاز افزایش نیرو) و

3) تلوژن (فاز استراحت).

بسته به محل های مختلف بدن، تنظیم هورمونی ممکن است نقش مهمی در چرخه ی رشد مو و هیرسوتیسم ایفا کند. به عنوان مثال، موهای ابرو و مژه ها و موهای ولوس نسبت به آندروژن غیر حساس هستند، در حالی که موهای ناحیه ی زیر بغل و عانه حتی به مقادیر کم آندروژن حساس می باشند. هیرسوتیسم رشد مو در نواحی صورت، سینه، و قسمت فوقانی شکم و پشت به مقادیر بیشتری آندروژن نیاز دارد، در نتیجه بیشتر شبیه الگویی است که معمولاً در مردان دیده می شود.

افزایش آندروژن در زنان باعث افزایش رشد مو در مناطق حساس به آندروژن به جز پوست ناحیه اسکالپ و هیرسوتیسم می شود. در این ناحیه آندروژن ها باعث می شود که موها زمان کمتری را در مرحله ی آناژن بگذارند. با وجود اینکه افزایش آندروژن مسبب بیشتر موارد هیرسوتیسم است ولی ارتباط کمی بین سطوح آندروژن و تعداد موها وجود دارد. این پدیده به این دلیل است که رشد مو از فولیکول به فاکتورهای رشد موضعی نیز وابسته است، و تفاوت هایی در حساسیت ارگان های انتهایی (PSU) وجود دارد. عوامل ژنتیکی و زمینه ی نژادی بر روی رشد مو مؤثرند. به طور کلی افرادی که موهای تیره دارند بیشتر از افراد دارای موهای بلوند یا افراد با موهای روشن دچار هیرسوتیسم و رشد فولیکول های مو می شوند. آسیایی ها و آمریکایی های اصیل نسبتاً موهای اندکی در مناطق حساس به سطوح بالای آندروژن د ارند در حالیکه ساکنان منطقه مدیترانه ی جنوبی بیشتر هیرسوتیسم دارند.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان هیرسوتیسم ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه هیرسوتیسم مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب غدد و متابولیسم