هورمون های درون ریز بدن

[sbu_post_image]

غدد درون ریز و هورمون هایی که هر یک از آنها ترشح می کنند عبارتند از:

• هورمون های درون ریز غده هیپوتالاموس

هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH) یا فاکتور (عامل) آزاد کنننده ی تیروتروپین (TRF) یا هورمون آزاد کننده پرولاکتین (PRH) را ترشح می کند که موجب تحریک هورمون تیروئید (TSH) از غده هیپوفیز قدامی و آزاد شدن پرولاکتین از هیپوفیز قدامی می شود. هیپوتالاموس همچنین هورمون بازدارنده ی پرولاکتین (PIH) یا دوپامین (DA)، هورمون آزادکننده هورمون رشد (GHRH) را آزاد می کند که اولی مانع از آزاد شدن پرولاکتین از هیپوفیز قدامی و دومی موجب تحریک آزاد شدن هورمون رشد (GH) از هیپوفیز قدامی می شود.

سوماتوستاتین (SS) یا هورمون بازدارنده ی هورمون رشد (GHIH) از هورمون های دیگر ترشح شده از هیپوتالاموس است که مانع از ترشح هورمون رشد (GH) از هیپوفیز قدامی می شود و نیز از ترشح هورمون محرک تیروئید (TSH) از هیپوفیز قدامی جلوگیری به عمل می آورد.

هورمون آزاد کننده ی گنادوتروپین (GnRH) و هورمون آزاد کننده هورمون لوتئینیزه کننده (LHRH) از هورمون های دیگر هیپوتالاموس هستند که به ترتیب موجب تحریک آزاد سازی هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) از هیپوفیز قدامی می شوند.
یکی دیگر از هورمون هایی که از هیپوتالاموس ترشح می شود، هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) یا فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRF) است که آزاد شدن هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) از هیپوفیز قدامی را تحریک می کند.
اُکسی توسین (Oxytocin) هورمون دیگر هیپوتالاموس است که موجب انقباض رحم و تولید شیر می شود .

آخرین هورمون هیپوتالاموس، وازوپرسین (Vasopressin) یا هورمون ضد ادراری (ADH) نام دارد که نفوذ پذیری آب در لوله های در هم پیچیده انتهایی توبول های کلیوی و مجرای جمع کننده نفرون ها (واحد های کلیوی) را افزایش می دهد و از این طریق موجب بازجذب آب و افزایش حجم خون می شود.

• هورمون های درون ریز هیپوفیز قدامی (آدنوهیپوفیز)

هورمون رشد (GH) یا سوماتوتروپین (که موجب تحریک رشد و تولید مثل سلولی و تحریک ترشح فاکتور رشد شماره 1 شبه انسولین از کبد می شود) یکی از هورمون های غده ی هیپوفیز قدامی است.
هورمون محرک غده ی تیروئید (TSH) یا تیروتروپین یکی از هورمون های هیپوفیز قدامی است که سنتز و آزاد شدن تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) از غده ی تیروئید را تحریک می کند و نیز موجب تحریک جذب ید از غده مزبور می شود. هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) یا کورتیکوتروپین نیز از غده ی هیپوفیز قدامی ترشح می شود و سنتز و ترشح کورتیکوستروییدها (شامل مینرالوکورتیکوییدها و گلوکوکورتیکوییدها) و آندروژن را از سلول های قشر غده ی فوق کلیه تحریک می کند. هورمون محرک فولیکول های تخمدانی (FSH) نیز از هیپوفیز قدامی ترشح می شود. این هورمون در جنس مؤنث موجب تحیک بلوغ فولیکول های تخمدان و در جنس مذکر باعث بلوغ لوله های منی ساز می شود و نیز در جنس مذکر، اسپرم سازی را تحریک می کند. هومرون لوتئینیزه کننده (LH) از هیپوفیز قدامی ترشح می شود و در جنس مؤنث تخمک گذاری را تحریک می کند و نیز موجب تشکیل جسم زرد در جنس مؤنث می شود و در جنس مذکر باعث تحریک سنتز تستوسترون در سلول های لیدیگ (سلول های بینابینی بیضه) می شود.
هیپوفیز قدامی همچنین هورمون پرولاکتین (PRL) را می سازد که موجب تحریک ساخته آزاد شدن شیر از غدد پستانی می شود.

• هورمون های درون ریز هیپوفیز خلفی (نوروهیپوفیز)

هورمون اُکسی توسین در هیپوفیز خلفی می شود و انقباض رحمی و شیردهی را تحریک می کند. هورمون دیگری که در هیپوفیز خلفی ذخیره می شود، وازوپرسین (هورمون ضدادراری؛ ADH) است که موجب افزایش نفوذپذیری لوله های در هم پیچیده انتهایی و لوله های جمع آوری کننده نفرون ها (واحد کلیوی) و در نتیجه، تشدید بازجذب آب و افزایش حجم خون می شود.

• هورمون های درون ریز هیپوفیز بینابینی

در این قسمت از هیپوفیز هورمون محرک ملانوسیت (MSH) ترشح می شد که سنتز ملانین (هورمون رنگدانه ای پوست و مو) و آزاد شدن آن از ملانوسیت های پوست و مو را تحریک می کند.

• هورمون های درون ریز غده تیرویید

هورمون تری یدوتیرونین (T3) یکی از هورمون هایی است که از غده ی تیروئید ترشح می شود و فرم قوی تر هورمون تیروئید به شمار می آید. این هورمون، مصرف اکسیژن و انرژی بدن را افزایش می دهد و در نتیجه، میزان متابولیسم پایه بدن را بالا می برد. T3 موجب تشدید سنتز پروتئین هم می شود. هورمون دیگر غده ی تیروئید تترایدوتیرونین (T4) است که فعالیت کمتری نسبت به T3 دارد و پیش هورمون T3 به شمار می اید. T4 مصرف اکسیژن و انرژی بدن را افزایش می دهد و در نتیجه، میزان متابولیسم پایه بدن را بالا می برد. T4 نیز مانند T3 موجب تشدید سنتر پروتئین می شود. هورمون دیگر تیروئید کلسی تونین (Calcitonin) است که سلول های استئوبلاست را تحریک می کند و در نتیجه استخوان سازی را افزایش می دهد. کلسی تونین، آزاد شدن Ca2+ از استخوان را مهار می کند که این اثر موجب کاهش Ca2+ خون می شود.

برای آشنایی با “غدد درون ریز بدن” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: کتاب بیماری های غدد