غدد درون ریز

۲۱ اسفند ۱۳۹۸

[sbu_post_image]

سیستم درون ریز (Endorcrine) به مجموعه ای غدد گفته می شود که هر یک از آنها بدون داشتن مجرا، نوعی هورمون را به جریان خون ترشح می کنند که این هورمون ها وظیفه ی تنظیم اعمال بدن را بر عهده دارند. سیستم درون ریز، نوعی دستگاه پیام رسانی اطلاعات، مانند دستگاه عصبی است. هورمون ها، مواد (یا واسطه های شیمیایی) مخصوصی هستند که از بافت غدد درون ریز به جریان خون می ریزند و به وسیله جریان خون به بافت های هدف متصل می شوند و در نتیجه ارتباط میان سلولها را برقرار می کنند. هورمون ها بسیاری از اعمال ارگانیسم ها، شامل خلق و خو، رشد، تکامل، عملکرد بافتی و متابولیسم را تنظیم می کنند. حوزه ی مطالعه ی اختلالات غدد درون ریز، اندوکرینولوژی (Endocrinology) نام دارد که شاخه ای از طب داخلی است.

سیستم درون ریز (اندوکرین) از یک سری غدد بدون مجرا ساخته شده که مواد شیمیایی مرسوم به هورمون ها را آزاد می کنند. معمولاً به تعدادی از غدد که به طور متوالی به یکدگیر پیام می دهند «محور» نامیده می شود که از جمله آنها می توان محور هیپوتالاموس- غده هیپوفیز – فوق کلیه را نام برد.

وظایف غدد درون ریز

غدد معمول و اصلی درون ریز عبارتند از «هیپوفیز»، «تیروئید» و «غدد فوق کلیه». غدد درون ریز به طور کلی فاقد مجرا هستند (برخلاف غدد برون ریز)، شبکه عروقی دارند و معمولاً حفره های داخل سلولی یا دانه های ذخیره کننده ی هورمون ها در این غدد یافت می شوند. در مقابل، غدد برون ریز (غدد اِگزوکرین ؛ exocrine glands) مانند غدد بزاقی، غدد عرق و غدد دستگاه گوارش ساختمان عروقی کمتری دارند و دارای مجرا یا یک لوله ی توخالی هستند.
علاوه بر اعضای اختصاصی درون ریز که اسامی آنها ذکر شد، بسیاری از اعضای دیگر که بخشی از سایر دستگاه های بدن هستند، مانند کلیه، کبد، قلب، گُنادها (غدد جنسی)، عملکرد های درون ریز ثانویه دارند. به عنوان مثال، کلیه هورمون های درون ریزی مانند اریتروپوئیتین و رنین ترشح می کند. وظیفه جسم صنوبری (واقع در مغز) به طور دقیق مشخص نشده، ولی احتمالاً ترشح هورمون «ملاتونین» را که به نظر می رسد ترشح هورمون LH از هیپوفیز را مهار می کند برعهده دارد.