تأثیر دیابت بر بدن

در سالهای اخیر، جهان پزشکی با بیماری دیابت روبرو شده است. با توجه به بازرسی و کشف اولیه و برنامه‌های درمانی مناسب، اکثر افراد دیابتی امروزه زندگی پرباری دارند. بسیاری از افراد برای مدت زمان طولانی، حدود 20، 30 یا حتی 50 سال یا بیشتر، با بیماری دیابت مبارزه می‌کنند. این بیماری می‌تواند به تمامی قسمت‌های بدن، از جمله عضوها، بافت‌ها و رگ‌های خونی اثر کند و افراد دیابتی بیشتر از افراد غیردیابتی با مسائل تندرستی روبرو می‌شوند. برخی از این مشکلات به شدت و مدت بیماری بستگی دارند. با این حال، مهمترین مسئله، کنترل مناسب بیماری است. با کنترل مناسب گلوکز خون، بسیاری از مشکلات قابل جلوگیری یا کاهش می‌یابند. به خاطر داشته باشید که عوارض و عواقب دیابت ممکن است در بیشتر افراد توسعه یابد، اما این بیماری قابل کنترل است و شما نباید به آن اجازه دهید که بر شما غلبه کند. دیابت بیماری پیچیده‌ای است که در هر فرد به صورت متفاوت علائم نشان می‌دهد. به دانستن اطلاعات و مطالب زیاد درباره نحوه اثرگذاری این بیماری در بدن، می‌تواند به شما کمک کند.

سیستم گردش خون

 قلب و رگهای خونی در کنار یکدیگر سیستم گردش خون را می سازند. همچنانکه قلبتان می تپد، خون و غذا (شامل گلوکز) را از طریق سیستم رگهای خونی، لوله های فنری مانندی که خون را به هر قسمت از بدنتان و پشت قلبتان هدایت می کنند پمپاژ می کند. قلب خونه را از سرخرگها گرفته و به سیاهرگها بر می گرداند. رگهای خونی کنار قلبتان بزرگ هستند، تقریباً به بزرگی شستتان است، سپس همچنانکه خون به قسمت های مختلف بدن می رود شبیه درختی به شاخ های کوچک و کوچکتر، شاخه ها و ترکه منشعب می شوند. کوچکترین شریانها، سرخرگها نامیده می شود که به مویرگهای بسیار کوچکی تقسیم می شوند. مویرگها در میان تمام سلول های بدن، از طریق دیواره های نازکشان مواد مغذی و اکسیژن را مستقیماً به سلول های اطراف رها می کنند. در همان موقع، مویرگها دی اکسیدکربن و سایر مواد زائد را از سلولها گرفته و آنها را کوچکترین وریدها که منتهی به سیاهرگ بزرگی است و پشت قلب عبور می دهند. این شبکه ی ارتباطی رگهای خونی در حدود 70000 میال طول دارد.

شریانهای بزرگ و تصلب شرائین

 تصلب شرایین به فرآیند کلی جایی که فقدان قابلیت ارتجاع و سفت شدن شریانها اتفاق می افتد روی می دهد. Atherosclerosis نوعی به خصوص از تصلب شرائین است. یعنی محلی که اندوخته های چربی دار جمع شده، داخل شریان را باریک می کند. در طی سالها، مواد چربی دار به رگهای گردش خون حمل شده و در داخل دیواره های شریانهای بزرگ شروع به چسبیدن می کند. ماده ی چربی با گذر زمان ساخته شده، شکل گرفته و شریانهای داخل باریک و سفت می شود. شریانهای باریک شده برای رها کردن خون و اکسیژن کافی به سلول های مختلف، بافتها و عضوهای بدن زمان دشوارتری در پیش دارند. بدون غذای مناسب، سلول ها ممکن است از بین بروند و عضوها و اندام های بدن احتمالاً عقیم شوند. تصلب شرائین، یا سفت شدن شریانها یک مسئله و معضل است. شریانهایی که در اثر تصلب شرائین آسیب می بینند آنهایی هستند که منتهی به قلب، مغز و پاها می شود. هنگامی که جریان خون به وسیله ی شریانهای باریک شده به طور وسیعی کاهش یافته یا کاملاً در اثر لخته شدن خون، جریان خون قطع شده، نتیجه می تواند منتهی به حمله ی قلبی، ضربه یا فقدان جریان خون در پاها منجر شود. تصلب شرائین به آهستگی به انسان روی می آورد و با افزایش سن پیشرفت می کند. تصلب شرایین در افراد دیابتی سریعتر از افراد غیر دیابتی ترقی می کند. بیماران مبتلا به دیابت دو برابر سایر افراد، در معرض حمله قلبی یا ضربه هستند.

فشار خون بالا

هنگامی که خون از طریق بدن عبور می‌کند، فشار داخل دیواره‌های شریانی ایجاد می‌شود. هر زمان که قلب انقباض می‌کند، فشار بالا می‌رود و در زمان استراحت، فشار پایین می‌آید. فشار خون شما در طول روز متغیر است؛ به عنوان مثال، بعد از مصرف غذاهای سنگین یا در حالت هیجانی، فشار خون بالا می‌رود. از سوی دیگر، در حالت استراحت یا در زمان خوابیدن، فشار خون کاهش می‌یابد. اغلب در دوره‌های کوتاهی که فشار خون بالا باشد، مشکلی ایجاد نمی‌شود. اما اگر فشار خون به طور مداوم بالا باشد، مشکلاتی پیش خواهد آمد. این وضعیت به عنوان بیماری فشار خون یا فشار خون بالا شناخته می‌شود. بیشتر افراد مبتلا به دیابت همچنین دارای فشار خون بالا هستند. داشتن دیابت کنترل نشده و فشار خون بالا، عوامل خطر مهمی در بروز بیماری‌های قلبی هستند. در صورت داشتن فشار خون بالا، درمان آن بسیار حائز اهمیت است. فشار خون بالا تقریباً همواره قابل کنترل است و می‌تواند با مصرف داروهای مناسب کاهش یابد. همچنین، کاهش وزن نیز می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند؛ زیرا بیشتر افراد مبتلا به دیابت دارای اضافه وزن هستند و با رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن، فشار خون آن‌ها اغلب کاهش می‌یابد.

رگهای خونی کوچک

 دیابت همچنین سبب تغییراتی در دیواره های رگهای خونی کوچک سراسر بدن، به ویژه در چشم ها و کلیه ها می شود. همچنانکه بیماری پیشرفت می کند، دیواره ها ضخیم تر اما ضعیف تر و شروع به سوراخ شدن می کند. این تغییرات به چگونگی شدت بیماری و اینکه چه مدت این بیماری را داشتید ارتباط پیدا می کند. نتایج جدی معمولاً در طی سالها روی نمی دهند. مطالعات نشان می دهد که از طریق کنترل دقیق خون مسائل و معضلات رگهای خونی کوچک ممکن است کم یا جلوگیری شود.

بیماری های کلیوی

 بیماری و ناتوانی کلیوی می تواند نتیجه ی تعدادی از علت هایی شود که به بیماری دیابت متصل شده است. اگر تصلب شرائین، رگهای خونی بزرگ را باریک یا مسدود کرده، کلیه ها خون کافی برای انجام وظایفش دریافت نمی کند. اگر بیماری دیابت به رگهای خونی کوچک اثر کرده که شبکه ای با یکدیگر مانند صافی هایی عمل می کند، کلیه ها به طور مؤثر نمی تواند عمل تصفیه را انجام دهد و احتمالاً عاقبت از کار افتاده می شوند. با وجود این ممکن است زمان طولانی 20 تا 30 سال یا بیشتر طول بکشد قبل از این که این نتایج نشان داده شود. در ضمن خطر آسیب به کلیه ها در میان افراد وابسته به انسولین نسبت به افراد غیر وابسته به انسولین بیشتر است.

مشکلات مربوط به چشم

 اکثر دیابتی ها درباره ی از دست دادن بینایی شان نگرانند. این واقعیت دارد که افراد دیابتی 25 برابر بیشتر در معرض از دست دادن قسمتی یا کل بینایی خود نسبت به افراد غیر دیابتی هستند، اما تقریباً هر کس مقداری از بینایی خود را در زمان سالخوردگی از دست می دهد. آب مروارید و کوری تدریجی در میان افراد مسن معمول است، اما این مسائل ممکن است زودتر و به میزان بالاتر در میان افراد دیابتی ظاهر شود. دیابت منجر به ضایعات بینایی می شود. دیابت سبب تغییراتی در چشم است، مثلاً در ظاهر و شکل عدسی، که می تواند در نامشخص به نظر آمدن یا کج شدن بینایی منتهی شود. هم نامشخص دیدن و هم بینایی به صورت دوبل، ممکن است در طول دوره هایی که میزان قند خون بسیار تغییر می یابد یا در مدت اولین هتفه های درمان اتفاق بیفتد. در واقع نامشخص دیدن یا دیدن به صورت دوبل اغلب یک علامت اولیه در دیابت است. اگرچه در طول این اوقات بینایی ممکن است ضعیف باشد، چنین مسائلی معمولاً آمادگی را مهیا می کند. به دلیل تغییر کردن میزان قند خون آزمایش بصری (مربوط به دیدن) ممکن است نادیده گرفته شود، عینک نباید متناسب باشد مگر اینکه دیابت ثابت و استور باشد. Retinopathy دیابت حالتی است که رگهای خونی بسیار کوچک در شبکیه ی چشم سوراخ می شود، علت آسیب شبکیه ی چشم، بافتی در پشت چشمها است که با می بینید. در نهایت، بیشتر مبتلایان به دیابت احتمالاً درجه ای از Retinopathy را تجربه می کنند. اما این تغییرات بسیار به آهستگی اتفاق افتاده و احتمالاً هرگز به بینایی اثر نمی کند. برخی متخصصان بر این عقیده اند که مراحل اولیه با تنظیم بهتر قند خون اغلب می تواند وارونه (معکوس) شود. مراحل آخر نیز می تواند درمان شود، به این دلیل است که پزشکتان چشمهای شما را به طور منظم معاینه می کند تا هرگونه علائمی از Retinopathy را پیدا کند. به طور خلاصه، اکثر دیابتی ها از بینایی شان کاسته شده، اما اغلب به نقطه ای برخورد کرده که به هیچگونه ضایعه ای نرسیده، در بعضی موارد آسیب های چشمی بهبود یافته. سنی که دچار دیابت شده اید، چه مدت این بیماری را داشتید و چگونگی کنترل آن از عواملی هستند که باید به آن توجه داشت.

سایر مشکلات رگهای خونی

سایر عواقب پیرامون رگهای خونی شامل رانها و پاها است. در میان افراد دیابتی مسائل مربوط به وریدها پنجاه برابر بیش از سایرین است. اگر در تصلب شرائین جریان خون در رانها کم شود ماهیچه های ران ممکن است هنگام راه رفتن دچار گرفتگی عضلات، ضعف وسستی یا ناراحتی شود. اگر خون به طور گسترده ای کم یا کاملاً قطع شود،بافت های نرم بیرونی خون مورد نیازشان را دریافت نمی کنند و این بافت ها شروع به لاغر شدن کرده یا می میرند. رنگ پوست ممکن است تیره یا تیره مایل به آبی شود و عضوی در اثر نرسیدن خون فاصل شود. احتمال قطع عضوی از بدن در اثر فاسد شدن در بیماری دیابت وجود دارد. اما امروزه، قطع عضوی از بدن به ندرت ضروری است. چون بیماری دیابت بهتر از گذشته کنترل می شود. مهارتهای عمل جراحی قادرند هنگامی که درد شدید است یا خون قطع شده، مسیر دوباره ی جریان خون را به پاها برگرداند. تشخیص زودهنگام (به موقع) و توجه اکید در مراقبت از پاها می تواند از مشکلات جلوگیری کند.

بیماری های سیستم عصبی

 مجموع کلی سایر عوامل، گذرگاههای (معابر) عصبی سراسر بدن شامل پوست را درگیر می کند. این مشکلات تحت دوره ی مسیر یافته های عصبی توده شده که گاهی اوقات پس آماس نامیده می شود. اما فقط در حدود یک نفر از هر 10 نفر چنین علائم پر دردسر را به طور جدی داراست. بیماری های مربوط به یاخته های عصبی بیشتر در بین افراد دیابتی میان سال و مسن معمول است و به چگونگی شدت دیابت ارتباطی ندارد. اما گاهی اوقات از یک دوره ی ضعیف کنترل شده ی دیابت پیروی می کند. بیماری های مربوط به یاخته های عصبی می تواند در هر جا همراه گذرگاههای عصبی در بدن روی دهد، اما این بیماری بیشتر در رانها، پاها و دستها معمول است. که می تواند ملایم (خفیف) یا کاملاً دردناک باشد این بیماری می تواند گاه گاهی اتفاق بیفتد و یا شب هنگام بدتر شود یا اینکه فقط شب ها به سراغ انسان بیاید. و چگونگی محسوس شدن این بیماری از یک بی حسی به سوزن سوزن شدن اندام خواب رفته به احساس مشتعل شدن احساسات می تواند متفاوت باشد. درد و ناراحتی ناشی از این بیماری می تواند بسیار آزاردهنده باشد. نگرانی بالقوه این است که اگر بیماری مربوط به یاخته های عصبی سبب فقدان احساس در دستها یا پاها شود، می توانید به خودتان آسیب برسانید و آن را حس نکنید. در یک بیماری ناشناخته و علاج ناپذیر، عفونت جدی می تواند شروع شود. برخی موارد این بیماری به سرعت واضح و آشکار و قابل توضیح است در حالیکه بعضی دیگر ممکن است به مدت ماهها یا سالها طول بکشد. اکثر متخصصان احساس می کنند که بهترین پیشگیری کنترل خوب قند خون است.

عفونت ها

معمولاً عفونت های پوستی در بهتر کنترل کردن دیابت نسبت به سایر افراد زیاد جدی نیستند. اگر جریان خون ضعیف است یا اگر بیماری دیابت به خوبی کنترل نشود عفونت های پوستی ممکن است در اغلب موارد روی دهد. افراد سالخورده دیابتی، به ویژه در پاهایشان احتمالاً مسئله دارند. از طرف دیگر، عفونت های ادراری به ویژه در زنان معمول است. عقیده بر این است که قند در ادرار ممکن است تولید باکتری بکند که سریعتر رشد کند. عفونت های ادراری می تواند منتهی به عفونتهای کلیوی شود، اما این موارد می تواند از طریق نگه داشتن میزان قند خون نزدیک به نرمال پیشگیری کند. زنان مبتلا به دیابت در خطر بیشتر عفونتهای مهبلی هستند. این نوع عفونت متمایل به اشتعال ناگهانی قند خون در سطح بالاست. آن می تواند بسیار ناراحت کننده و سوزش آور باشد، اما به طور کلی عکس العمل عفونت به درمان خوب است.

مسائل مربوط به پاها

افراد مبتلا به دیابت معمولاً با مشکلات پا و پایین ران‌ها بیشتری روبرو می‌شوند نسبت به افراد سالم. این مشکلات به دلیل تصلب شرایط شریانی هستند که می‌تواند با گذراندن زمان و بالا رفتن سن، جریان خون را به پاها کاهش دهد و باعث آسیب‌هایی شود که زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند. افراد دیابتی ممکن است به دلیل اختلالات عصبی، حساسیت کمتری در پاها داشته باشند و در صورت آسیب یا عفونت، احساس درد کمتری داشته باشند. به علت جریان خون ضعیف، حساسیت کاهش یافته و احتمال بروز عفونت‌ها افزایش می‌یابد. با محافظت از پاها و پیشگیری از عفونت‌ها، می‌توان این مشکلات را کاهش داد. همچنین، کنترل میزان قند خون می‌تواند به پیشگیری از مشکلات مربوط به دیابت کمک کند. به طور کلی، مراقبت از پاها یکی از بهترین اقداماتی است که فرد مبتلا به دیابت می‌تواند برای خودش و برای مدیریت بهتر بیماری انجام دهد.

نتایج

اگر هیچ کدام از این مسائل برایتان اتفاق نیفتاد، همواره به یاد داشته باشید که ممکن است روی ندهند. آمار بکار رفته از هر گونه، مربوط به تمام افراد مبتلایان به دیابت است و لزوماً با شما ارتباطی ندارد. در مورد این مشکلات با شما گفتگو می کنیم تا به وسیله ی آگاهی، از شما محافظت کرده و کمکی باشیم تا کمی بیشتر درباره ی سرشت پیچیده ی بیماری دیابت آگاهی یابید. بهترین شرط برای خوب زندگی کردن با بیماری دیابت آگاه بودن از بروز احتمالات بدون نگرانی بیش از حد است. بالاخره مراقبت خوب و کافی از بیماری دیابت و تندرستی کلی، بیشتر عامل مؤثری خواهد بود تا اینکه درباره ی چیزی که ممکن است یا احتمال ندارد حتی روی دهد نگران باشیم. به یاد داشته باشید، مطالعات نشان می دهد که اثرات مترقی بیماری دیابت در رگهای خونی کوچک است که می تواند از طریق کنترل خوب قند خون این ضایعات کم شود. همچنین می توانید بر علیه مشکلات رگهای خونی بزرگ بیماری های قلبی به وسیله ی کنترل کردن سایر عوامل خطر، از خودتان مراقبت و محافظت نمایید.