کم کاری تیرویید (هیپوتیروییدیسم) با کاهش فعالیت غده ی تیرویید مشخص می شود. توجه کنید که کمبود ید، شایع ترین علت کم کاری تیرویید در سراسر جهان است. کم کاری تیروئید ممکن است در اثر برداشتن بخشی از غده ی تیرویید یا تمام آن، با عمل جراحی ایجاد شود و یا ناشی از مصرف بیش از حد داروی ضدتیرویید، کاهش اثر هورمون آزاد کننده تیرویید ترشح شده به وسیله هیپوتالاموس، کاهش ترشح TSH (هورمون محرک تیرویید) به وسیله هیپوفیز، تحلیل رفتگی غده ی تیرویید یا مقاومت محیطی در برابر هورمون تیرویید باشد و افزایش وزن، ضعف روحی و جسمی، خشکی پوست، یبوست، آرتریت (التهاب مفصلی) و آهسته شدن فرآیند متابولیک بدن ممکن است روی دهد. کم کاری تیرویید در صورت عدم درمان به اغمای میگزدمی و مرگ می انجامد. نوعی از کم کاری تیرویید مادرزادی شدید موسوم به کرتینیسم (Cretinism) است که اغلب همراه با سایر بیماری های غدد درون ریز روی می دهد.
میگزدم (myxedema) شدیدترین فرم کم کاری تیرویید است و با تورم دست ها، صورت پاها و بافت های اطراف چشم مشخص مثی شود. نشانه های معمول کرتینیسم عبارتند از کوتولگی، عقب ماندگی ذهنی، صورت پف آلود، خشکی پوست، بزرگ بودن زبان، فتق نافی و عدم هماهنگی عضلانی. کرتینیسم فقط در مناطقی دیده می شود که در رژیم غذایی، کمبود ید وجود دارد و گواتر به طور شایع روی می دهد.
نکته: کمبود ید، شایعترین علت عقب ماندگی ذهنی قابل پیشگیری است.
کمبود ید خفیف، علاوه بر کرتینیسم آشکار، می تواند موجب کاهش نامحسوس و خفیف ضریب هوشیاری (IQ) شود. کم کاری تیرویید مادرزادی تقریباً در یک مورد از هر400 نوزاد دیده می شود و ممکن است موقتی باشد ولی اغلب دایمی است. ناهنجاری های تکاملی تیرویید در دخترها، 2 برابر شایعتر از پسرها است. اکثر نوزدان در هنگام تولد، طبیعی به نظر می رسند و کمتر از 10 درصد آنها بر اساس ویژگی های بالینی (طولانی شدن زردی دوران نوزادی، مشکلات تغذیه ای، شکل بودن بدن، بزرگ بودن زبان، تأخیر بلوغ استخوانی و فتق نافی) تشخیص داده می شوند. اگر درمان هیپوتیروئیدیسم مادرزادی با تأخیر انجام شود، عوارض عصبی دایمی بروز می کند.
علایم کم کاری تیرویید
علایم و نشانه های کم کاری تیرویید عبارتند از: خستگی، ضعف، خشکی پوست و مو، فقدان موهای ناحیه عانه (تناسلی)، احساس سرما، ریزش مو، اشکال در تمرکز وضعف حافظه، یبوست، افزایش وزن همراه با کاهش اشتها و تنگی نفس، خشونت صدا، افزایش مقدار خونریزی قاعدگی و در مراحل طول کشیده، کاهش یا قطع آن، گزگز اندام ها، اختلال شنوایی، سردی اندام های محیطی، پف آلود بودن صورت و دست ها و پاها (میگزدم) بینی زینی شکل، طاسی منتشر، آهسته شدن ضربان قلب، خیز (اِدِم) محیطی، تأخیر در بازگشت رفلکس های تاندونی، سندرم تونل مچ دستی (تحت فشار قرار گرفتن عصب میانی کف دست در کانال تاندونی مچ دست که با درد و سوزش یا گزگز دست و انگشتان همراه است)، آهسته شدن تکلم، اختلال شناخت، کهیر، سردردهای میگرنی، افزایش حساسیت به سرما و گرما، افسردگی (به ویژه در افراد مسن)، کم خونی، پرخوابی، شکننده شدن ناخن ها، پوکی استخوان، زرد رنگ شدن پوست، ناباروری، افزایش کلسترول سرم و بعضی علایم دیگر.
تشخیص کم کاری تیرویید
تشخیص بیماری با اندازه گیری میزان T3 و T4 آزاد و تام، TSH، اندازه گیری آنتی بادی ها (پادتن ها)ی ضد تیرویید، اندازه گیری کلسترول سرم و اندازه گیری پرولاکتین سرم صورت می گیرد. درمان کم کاری تیرویید در صورتی که عملکرد غده به طور کامل از بین رفته باشد، عبارت است از تجویز لووتیروکسین با دوز بالا. در کم کاری های خفیف یا تحت بالینی (وجود شواهد بیوشیمیایی کمبود هورمون تیرویید، بدون وجود علایم بالینی آشکار کم کاری تیرویید یا وجود علایم بسیار کم آن) درمان با دوز پایین لووتیروکسین توصیه می شود.
برای آشنایی با ” داروی کم کاری تیرویید ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: بیماری های غدد
