ناباروری وضعیتی است که توانایی فرد در زاد و ولد کاهش یافته یا از بین رفته باشد. اما این به این معنی نیست که فرد مشکل جدی‌ای دارد یا کاملا عقیم است. ناباروری مشکل شایعی است. اغلب موارد مشخص‌کردن علت ناباروری مشکل است. مردان و زنان هر دو در معرض عوامل ایجاد کننده‌ی ناباروری هستند. این عوامل ممکن است ژنتیکی و یا محیطی باشند و یا مربوط به شیوه‌ی زندگی فرد باشند که در این میان پیشگیری از نازایی ناشی از چاقی اهمیت ویژه ای دارد.
چاقی و ناباروری در مردان و زنان
یکی از شایعترین عواملی که در ایجاد ناباروری در مردان و زنان نقش دارد چاقی است. چاقی مشکل بزرگی برای سلامتی به حساب می‌آید و شرایطی را ایجاد می‌کند که علاوه بر مضراتی که برای سلامت فرد ایجاد می‌کند، بر عوارض و خطر سایر بیماریها نیز می‌افزاید.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که زنانی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند در مقایسه با زنانی که وزن طبیعی دارند مدت زمان بیشتر و دشوارتری را برای باردار شدن سپری می‌کنند. به علاوه پس از باردار شدن نیز احتمال ناموفق بودن بارداری در زنان چاق بیشتر است. اضافه وزن در مردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمونها در بدن می‌شود و هورمونها نیز فرایند باروری در مردان و زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. ترشح غیر طبیعی هورمونها می‌تواند منجر به افزایش وزن و تاثیرات منفی بر روی تولید سلولهای جنسی در مردان و زنان گردد. در زنان، وزن زیاد موجب افزایش تولید انسولین می‌شود که ممکن است منجر به نامنظم شدن تخمک گذاری شود. همچنین بین چاقی، افزایش تولید انسولین و ناباروری ارتباطی وجود دارد که به این همراهی سندرم تخمدان پلی کیستیک گفته می‌شود. این وضعیت با دوره‌های نامنظم قاعدگی، نبود تخمک‌گذاری، چاقی و افزایش سطوح هورمون های مردانه در بدن ارتباط دارد.
چربی زیادی، تولید هورمون آزاد کننده‌ی گنادوتروپین (GNRH) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وجود این هورمون برای تنظیم تخمک‌گذاری در زنان و نیز برای تولید اسپرم در مردان ضروری است. به علاوه هورمون آزاد کننده‌ی گنادوتروپین (GNRH) با واسطه دو هورمون دیگر، موجب تکامل تخمک و همچنین اسپرم می‌شود. چربی اضافی بر روی هورمونها تاثیر می‌کند و تعادل طبیعی هورمونهای جنسی در بدن را بر هم می‌زند.
عدم تخمک گذاری در زنان چاق
در زنان چاق عدم تخمک گذاری، نازایی، ناباروری، سرطان های رحم و سینه شایع تر است. چاقی از عوامل بسیار مهم مرگ مادران به دلیل بروز بیشتر عوارض ناشی از بیهوشی و عفونت های رحم پس از عمل سزارین می باشد. چاقی مادر با بروز بیشتر تولد نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم در بدو تولد همراه است، چاقی عامل خطر برای بسیاری از بیماری های دوران بارداری از جمله دیابت بارداری، فشارخون بالا و مسمومیت بارداری است.
چاقی با شیوع بیشتر عفونت های رحم و خونریزی های پس از زایمان همراه است. یکی از راه های پیشگیری از نازایی ناشی از چاقی کاهش مصرف چربی است مادران باردار که دچار اضافه وزن هستند لازم است از سرخ کردن غذاها اجتناب کرده و حتی الامکان غذاها را به شکل آب پز، بخارپز و کبابی مصرف کنند. زنان باردار به جای به کاربردن سس های چرب در تهیه سالاد از چاشنی هایی مثل آبلیمو، سرکه، آبغوره و آب نارنج استفاده کنند و از تنقلات پرچرب مثل چیپس، پیراشکی و شکلات اجتناب کنند. کم کردن مصرف قند و شکر همراه و یا با چای و جایگزینی آن با کشمش، خرما به مقدار کم و استفاده از میوه های نظیر سیب، هلو و گلابی که قند کمتری دارند و محدود کردن میوه های شیرین مانند انگور، خربزه و انجیر از راه های کنترل وزن در خانم های باردار چاق است.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” چاقی و ناباروری زنان ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نازایی ناشی از چاقی مطالعه فرمایید.
منبع: علوم پزشکی. سیمرغ
