پمپ های انسولین، ابزارهای کامپیوتری کوچکی به اندازه ی یک تلفن سیار یا پیجر هستند که برای انفوزیون زیر جلدی مداوم انسولین به کار می روند و از عملکرد پانکراس طبیعی تقلید می کنند. بسیاری از افراد خصوصاً نوجوانان استفاده از سیستم دریافت مداوم انسولین (پمپ انسولین) را به تزریقات مکرر ترجیح می دهند. پمپ انسولین یک لوزالمعده مصنوعی نیست که بیمار را از کنترل سطح قند خون خود بی نیاز کند، ولیکن می تواند در دستیابی به کنترل بهتر قند خون به بیمار کمک نماید.
روش کار پمپ انسولین
پمپ انسولین دارای یک سرنگ ۳ میلی لیتری می باشد که از طریق یک لوله پلاستیکی بلند و نازک به یکاتترتفلونی وصل شده است. به این قسمت ست تزریق گفته می شود. سوزن در داخل بافت زیر جلدی (معمولاً بر روی شکم) فرو رفته و توسط چسب شفاف فیکس می شود. سوزن بیرون کشیده می شود و کاتتر نرم در محل باقی می ماند. سپس پمپ انسولین می تواند در داخل جیب لباس بیمار و یا روی کمربند بسته شود.
مخزن انسولین پمپ، معمولاً برای مدت ۲ الی ۳ روز کافی است و مجدداً باید از انسولین پر شود.
ست تزریق حداقل هر سه روز یکبار باید توسط بیمار تعویض شود.
در پمپ از انسولین سریع الاثر استفاده می شود که با یک میزان پایه و یک دوز واحد انسولین همراه با غذا داده می شود. استفاده کنندگان پمپ انسولین می توانند به آسانی با برنامه ریزی پمپ، دوز انسولین خود را به میزان کافی دریافت نمایند. پمپ انسولین به آنها کمک می کند که بر اساس میزان غذایی که در هر روز دریافت می کنند و بر اساس میزان فعالیت روزانه ای که دارند دوز انسولین خود را تنظیم کنند. بیمارانی که از پمپ انسولین استفاده می کنند، مجبور هستند که میزان قند خونشان را در روز به دفعات مکرر و بیشتر از زمانی که از سرنگ برای تزریق انسولین استفاده می کنند، چک کنند. با این حال خیلی از بیماران علاقه وافری به پمپ انسولین پیدا می کنند به این علت که آنها را قادر می سازد که سبک زندگی انعطاف پذیرتری داشته باشند. توجه شود در مرحله تنظیم دوز انسولین ویزیت ماهیانه بیمار در کلینیک لازم است. در بیماران دیابتی بالای ۱۲ سال که مدت ۵ سال از بیماری آنان سپری شده، معاینه کامل سالیانه، از نظر چشم، کلیه، اعصاب قلب و عروق، دهان و دندان و پوست لازم است.
هورمون انسولین
انسولین هورمونی است که در بدن انسان نقش کلید را برای ورود قند به داخل سلول ها ایفا می کند. در حال حاضر انواع مختلف انسولین را در محیط آزمایشگاهی می سازند که به آنها انسولین انسانی گفته می شود. انسولین های حیوانی از بدن گاو یا خوک به دست می آیند. دو نوع انسولین رایج مورد استفاده عبارتند از:
۱) انسولین رگولار (R) که شفاف و بیرنگ بوده و در پمپ انسولین به سرعت اثر می کند.
۲) انسولین NPH که کدر و شیری رنگ بوده و به آهستگی در پمپ انسولین اثر می کند.
درمان دیابت با پمپ انسولین
در ابتدای درمان دیابت در بیماران بالای ۱۲ سال میزان قند خون ناشتا بین ۱۲۰ تا ۱۸۰ mg/dl قابل قبول است و کاهش قند خون باید به تدریج صورت پذیرد تا خطر هیپوگلیسمی کم شود. کودکان دیابتی که انسولین دریافت می کنند اگر افزایش وزن داشته باشند می توان قرص متفورمین را با مشورت پزشک متخصص به درمان دیابت با پمپ انسولین اضافه کرد.
زمانی که مقدار قند خون افزایش پیدا می کند مقداری از HbA1c وارد گلبول های قرمز خون شده و با هموگلوبین (Hb) ترکیب می شود که به آن هموگلوبین گلیکوزیله یا HbA1c گفته می شود. از آنجائیکه مدت متوسط عمر گلبول قرمز ۱۲۰ روز می باشد، HbA1c نشان دهنده ی متوسط قند خون در ۳ ماه گذشته هست و در پمپ انسولین و کنترل نحوه درمان بر روی قند خون بسیار کمک کننده می باشد. در ماه اول درمان HbA1c شروع به کاهش می کند ولی اثر کلی درمان اولیه تا آخر ماه دوم بر میزان HbA1c مشخص می شود. در یک درمان مناسب باید هر ماه حدود ۱-۰٫۵ درصد از HbA1c کم شود تا به حدود ۷ درصد برسد. HbA1c طبیعی حدود ۶ درصد می باشد. با توجه به اینکه بروز هیپوگلیسمی در کودکان زیر ۱۲ سال عوارض ماندگاری در سیستم عصبی مرکزی ایجاد می کند، توصیه می شود که میزان HbA1c در کودکان با پمپ انسولین ۸ درصد نگاه داشته شود.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” روش های درمان دیابت با انسولین ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت و پمپ انسولین مطالعه فرمایید.
منبع: کتاب راهنمای دیابت
