هورمون های قشر غده فوق کلیه

[sbu_post_image]

قشر غده فوق کلیه (کورتکس آدرنال)، گلوکوکورتیکوییدها (عمدتاً کورتیزول) را که از هورمون های درون ریز است، ترشح می کند که موجب تحریک گلوکونئوژنز، تحریک تجزیه ی چربی در بافت چربی، مهار سنتز پروتئین، مهار برداشت گلوکز در بافت عضله و چربی، مهار واکنش های ایمنی و مهار واکنش های التهابی می شوند.

قشر غده فوق کلیه، همچنین مینرالوکورتیکوییدها (عمدتاً آلدوسترون) را ترشح می کند که بازجذب فعال سدیم در کلیه ها و نیز بازجذب غیر فعال آب در کلیه ها را تحریک می نماید و در نتیجه، موجب افزایش حجم خون و فشار خون می شود و نیز ترشح پتاسیم و یون هیدروژن به داخل نفرون های کلیه را و دفع بعدی آن را تحریک می کند. هورمون های آندروژن (شامل DHEA و تستوسترون) نیز از قشر غده فوق کلیه ترشح می شوند که در جنس مذکر مقدار آن نسبت به آندروژن های ترشح شده به وسیله بیضه ها کمتر است و در جنس مؤنث آثار مردزا دارند یعنی موجب افزایش موهای صورت می شوند.

قسمت نرم و درونی غده ی فوق کلیه (موسوم به مدولا؛ Medulla) آدرنالین (اپی نفرین)، نورآدرنالین (نوراپی نفرین)، دوپامین و انکفالین ترشح می کند. هورمون آدرنالین (اپی نفرین) مقدار در دسترس قرار گرفتن اکسیژن و گلوکز مغز و عضلات را با افزایش دادن ضربان قلب و حجم ضربه ای قلب و نیز اتساع رگ ها، افزایش کاتلیز گلیکوژن در کبد و تجزیه ی چربی ها در سلول های چربی زیاد می کند؛ مردمک ها را گشاد می کند، فرآیندهای غیر اضطراری بدن (مثل گوارش) را مهار می کنند و موجب مهار سیستم ایمنی بدن می شود. نورآدرنالین (نوراپی نفرین) در مورد تأمین اکسیژن و گلوکز مغز و عضلات همان اثر آدرنالین را اعمال می کند ولی موجب انقباض رگ ها و افزایش فشار خون می شود، تجزیه ی چربی در سلول ها را سبب می شود و آمادگی عضلات اسکلتی را افزایش می دهد.
هورمون دوپامین (dopamine) نیز از بخش مدولای غدد فوق کلیه ترشح می شود و ضربان قلب و فشار خون را افزایش می دهد. هورمون انکفالین (encephalin) یکی دیگر از هورمون های مدولای غدد فوق کلیه است و موجب تنظیم درد می شود.

دوپامین یک ناقل عصبی است که به انتقال پیام‌های مغز برای کنترل و هماهنگی‌های حرکات بدن کمک می‌کند. دوپامین به توده‌ی سیاه، جسم مخطط و نواحی دیگر مغز امکان برقراری ارتباط را می‌دهد. اگر سلول‌های دوپامینرژیک آسیب ببینند تولید دوپامین کاهش یافته و پیام از این قسمت‌ها دچار مشکل می‌شود. از بین رفتن چهار پنجم از این سلول‌ها باعث ظاهر شدن علائم و نشانه‌های پارکینسون می‌شود. با کاهش میزان دوپامین این علائم شدیدتر می‌شوند.

سرطان غدد فوق کلیوی، سرطان تهاجمی غدد آدرنال و بسیار نادر است. دو غده آدرنال وجود دارد که در بالای هر کلیه واقع شده‌اند، به همین دلیل به آن‌ها غدد فوق کلیوی می‌گویند. غدد آدرنال هورمون‌هایی ازجمله آدرنالین (اپی نفرین، نوراپی نفرین)، استروئیدها (کورتیزول)، آلدسترون و همچنین دیگر هورمون‌ها را تولید می‌کنند. سرطان غدد فوق کلیوی از لایه‌ی بیرونی غده آدرنال که کورتکس (لایه رویی) نام دارد، به وجود می‌آید.

برای آشنایی با ” درمان بحران آدرنال ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: کتاب بیماری های غدد