عوامل بلوغ زودرس

[sbu_post_image]

عوامل زیادی در شروع بلوغ و بلوغ زودرس اهمیت دارند، اما بیشترین تأثیر را ژنتیک افراد دارد. ژنتیک تعیین می‌کند که فرد در چه سنی وارد بلوغ زودرس می‌شود، اما عوامل دیگر نیز می‌توانند بر شروع و پیشرفت بلوغ تأثیرگذار باشند. تغذیه، وضعیت عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی و حالت روانی همگی می‌توانند از عوامل موثر بر شروع بلوغ باشند.

در بیشتر موارد، نشانه‌های بلوغ در یک دختر تقریبا در همان زمانی که مادرش بلوغ را تجربه کرده است، ظاهر می‌شود، که نشان‌دهنده تأثیر مستقیم ژنتیک بر زمان آغاز این پدیده است. این در واقع در ساختار بدن فرد تعیین شده است، اما این تنها ژن تعیین‌کننده نیست. برخی عوامل محیطی هم این ژن را می‌پرورانند، از جمله وزن، قد و تغذیه.

عواملی که باعث بلوغ زودرس می‌شوند، هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند. یکی از محورهای مهم در بدن، که ممکن است نقش مهمی در عوامل مربوط به بلوغ جنسی ایفا کند، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز و غدد جنسی یا فوق کلیوی است. هیپوفیز هورمونهای گنادوتروپین را ترشح می‌کند و هیپوتالاموس هورمونهای محرک هیپوفیز را تولید و آزاد می‌کند و این مسیر هورمونی به غدد هدف یعنی غدد جنسی یا فوق کلیوی ختم می‌شود.

قبل از شروع بلوغ زودرس، ترشحات هورمونی گنادوتروپین از هیپوفیز کم است ولی احتمالاً تحت تأثیر غدد جنسی مردانه کنترل می‌شود. تحقیقات نشان داده است که اگر فرد مذکری قبل از بلوغ زودرس، اخته شود، کنترل غدد جنسی بر هورمون گنادوتروپین کاهش یافته و سطح گنادوتروپین‌ها افزایش می‌یابد. با شروع دوره بلوغ، سطح هورمونهای جنسی، به خصوص در خواب، اوج می‌گیرد و بعد از شروع بلوغ زودرس، سطح هورمونهای جنسی و FSH/LH در طول روز و بیداری نیز افزایش می‌یابد. آندروژن‌ها نیز توسط غدد یاد شده تولید می‌شوند.

تستوسترون یا هورمون جنسی مردانه، در زندگی جنینی از حدود هفته هفتم حاملگی در غدد جنین مذکر شروع به تولید می‌شود و ترشح آن افزایش می‌یابد. این ترشح و افزایش تستوسترون، باعث تغییرات و شکل‌گیری اعضای تناسلی خارجی یک فرد مذکر می‌شود.

بلوغ در یک نوجوان مذکر با رویش مو در صورت، عقب رفتن خط رویش مو در پیشانی، وضعیت ظاهری بدن و لگن و اندامها، رویش مو در زیر بغل و ناحیه زهار به طرف بالا و به شکل لوزی شروع می شود. تغییر صدا نیز تقریبا در همین زمان و با بلوغ زودرس اتفاق می افتد. تمامی این فرآیندها از حدود ۱۱، ۱۲ سالگی شروع می شوند و غالبا در یک دوره ۵ ساله تکمیل می شوند. البته سن شروع بلوغ زودرس و مراحل تکمیل آن در افراد مختلف متغیر است.

بلوغ زودرس جنسی

بلوغ جنسی در پسران در سنین زیر ۹ سالگی به عنوان یک واقعه غیرطبیعی محسوب می‌شود. بلوغ زودرس واقعی یا بلوغ هم‌جنسی کامل، زمانی رخ می‌دهد که فرآیند مردسازی ناقص و اسپرماتوژنز (تولید اسپرم) رخ داده باشد. از سوی دیگر، بلوغ زودرس کاذب یا بلوغ هم‌جنسی ناقص در مواردی رخ می‌دهد که مردسازی بدون تولید اسپرم رخ داده باشد. به عبارت دیگر، تشکیل آندروژن به دلیل فعال شدن زودرس سیستم هیپوفیز-هیپوتالاموس نیست. این تفاوت، هرچند که تشخیص آن دشوار است، وجود دارد.

علل مردسازی زودرس شامل تومورهای سلول لیدیگ (سلول‌های تولید‌کننده آندروژن)، تومورهای ترشح‌کننده گنادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG)، تومورهای غده فوق کلیوی، هیپرپلازی و فعالیت زیاد مادرزادی غده فوق کلیوی، تجویز آندروژن یا هیپرپلازی و فعالیت زیاد سلول‌های لیدیگ می‌باشد. در تمام این موارد، مشاهده می‌شود که سطح تستوسترون یا “هورمون مردانه” در پلاسما نسبت به سن، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و علائم بلوغ زودرس جنسی و ویژگی‌های جنسی ثانویه ظاهر می‌شوند. تومورهای سلول لیدیگ در کودکان به ندرت دیده می‌شود اما باید توجه داشت که در مواردی که اندازه بیضه‌های کودک متقارن نیست، احتمال تومور سلول لیدیگ وجود دارد و باید معاینات و آزمایشات لازم صورت گیرد. بقیه تومورهای فوق‌الذکر از جمله تومور مردساز غده فوق کلیوی نیز مقادیر زیادی از تستوسترون تولید می‌کنند که باعث دگرگونی شرایط عادی کودک می‌شود و بلوغ زودرس جنسی رخ می‌دهد.

یکی از عوامل بلوغ زودرس جنسی در پسران، هیپرپلازی مادرزادی یا افزایش فعالیت غده فوق کلیوی است که منجر به افزایش سطح ماده ای به نام ۱۷ هیدروکسی پروژسترون و در نتیجه افزایش سطح آندروژن می شود. در این اختلال افزایش ترشح گنادوتروپین ممکن است در اوایل ثانویه بوده به طوری که بلوغ زودرس واقعی پس از آن روی دهد.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان بلوغ زودرس ” و ” علت بلوغ زودرس ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بلوغ زودرس مطالعه فرمایید.

منبع: تاپ ناز و آزمایشگاه نیلو