وظایف لوزالمعده (پانکراس)
لوزالمعده یا پانکراس، اندامی اسفنجی شکل و لوله ای در پشت معده است.
لوزالمعده دو وظیفه مهم در بدن بر عهده دارد:
- آنزیم های گوارشی را می سازد که کمک به هضم غذاها (مخصوصا چربیها) در روده می کند.
- ساختن هورمون ها، از جمله: انسولین و گلوکاگون که میزان قند خون را متعادل می کنند.
هنگامی که سلول های بدخیم رشد کرده و در لوزالمعده پخش می شوند، سرطان لوزالمعده به وجود می آید.
در رابطه با عملکرد لوزالمعده و دیابت ، ابتلا به دیابت نوع ۱ ، سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس را از بین می‌برد. در این شرایط برای کنترل قند خون به تزریق مادام‌العمر انسولین نیاز است.
علائم و نشانه های سرطان لوزالمعده (پانکراس)
سرطان لوزالمعده به نام بیماری خاموش خوانده می شود، زیرا علائم آن در مراحل اولیه بیماری مشخص نمی شود. اما زمانی که سرطان پخش شد، در بالای شکم و پشت، درد دیده می شود.
بعد از غذا خوردن و دراز کشیدن، درد بدتر می شود. این علائم عبارتند از: زردی (یرقان)، ادرار تیره و مدفوع روشن، لخته خونی، سوء هاضمه، اسهال، تهوع، کاهش اشتها.
سرطان لوزالمعده همانطور که در حال رشد و گسترش است، روی کل بدن تاثیر می گذارد. این حالت باعث ایجاد علائمی دیگری مانند موارد زیر هم می شود:
- کاهش وزن
- کسالت، ضعف و افسردگی
- از دست دادن اشتها
- افزایش قند خون
برخی از افراد مبتلا به دیابت، به علت اختلال ناشی از دیابت که باعث ناتوانی پانکراس در تولید انسولین می شود، به سرطان لوزالمعده دچار می شوند. (با این حال اکثریت قریب به اتفاق افرادی که بیماری دیابتِ آنها تازه تشخیص داده می شود، در همان لحظه به سرطان پانکراس مبتلا نیستند.)
علت ها و دلایل سرطان لوزالمعده (پانکراس)
- سیگار : افراد سیگاری ۲ تا ۳ برابر غیر سیگاری ها در معرض این بیماری قرار دارند.
- سن : بعد از ۴۵ سالگی این بیماری شروع می شود.
- جنسیت: بیشتر در زنان شایع است.
- دیابت
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) مزمن
- سیروز کبدی
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان لوزالمعده
- داشتن رژیم پر چرب
- چاقی
- عدم فعالیت بدنی
سرطان لوزالمعده به نام بیماری خاموش خوانده می شود، زیرا علائم آن در مراحل اولیه بیماری مشخص نمی شود.
تشخیص
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- نمونه برداری از لوزالمعده
- ام آر آی از شکم
- آزمایش خون
- بررسی عملکرد کبد
- لخته خونی
- افسردگی
- عفونت
- مشکلات کبدی
- درد
- کاهش وزن
عوارض سرطان لوزالمعده
- لخته خونی
- افسردگی و ضعف
- عفونت
- مشکلات کبدی
- درد
- کاهش وزن
درمان سرطان لوزالمعده
- جراحی : اگر سرطان پخش نشده باشد، با عمل جراحی می توان سرطان را درمان کرد. اما سرطان پانکراس وقتی تشخیص داده می شود که سلول های بدخیم پخش شده اند. اگر تومور بیش از اندازه بزرگ باشد، می توان با عمل جراحی آن را بیرون آورد.
- پرتودرمانی : بعد از جراحی، پرتودرمانی نیز کمک به از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده می کند. پرتودرمانی به تسکین درد و مشکلات گوارشی ناشی از توده بزرگ سرطانی کمک می کند.
- شیمی درمانی : هنگامیکه تومور از لوزالمعده خارج شود، شیمی درمانی استفاده می شود. شیمی درمانی، یک درمان خوب برای سرطان هایی است که پخش شده اند.
- شیمی درمانی و پرتودرمانی: هنگامیکه تومور به طور کامل از بین نرفته باشد و هنوز از لوزالمعده خارج نشده باشد، از پرتودرمانی و شیمی درمانی با هم استفاده می کنند.
- ایمونوتراپی (درمان بیولوژیکی): تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری ها.
- تسکین دهنده درمان : این تسکین دهنده ها برای کاهش علائم و کنترل درد استفاده می شوند. هدف از این تسکین دهنده ها، بهبود کیفیت زندگی و بهبود روحیه می باشد. استفاده از آنها همراه با سایر درمان های سرطان مفید است.
جراحی به طور کلی برای درمان سرطان لوزالمعده به کار می رود اما اغلب ممکن است باعث کاهش و یا پیشگیری علائم سرطان شود. شیمی درمانی و پرتو درمانی به منظور کند کردن سرعت رشد تومور معمولا با هم و قبل و یا بعد از عمل جراحی و یا حتی بدون عمل جراحی مورد استفاده قرار می گیرند. برای کاهش درد و ناراحتی های افرادی که سرطان لوزالمعده ی آنها قابل بهبود نیست، از روش های تسکین دهنده ی موقتی استفاده می شود.
سرطان پانکراس یک بیماری جدی به حساب می آید. بسیاری از موارد سرطان پانکراس موقع تشخیص، کاملا گسترش پیدا کرده اند و متاسفانه قابل درمان کامل نیستند. روش های درمانی تنها می توانند باعث افزایش طول عمر افراد و بالا بردن کیفیت زندگی آنها شوند. آزمایش های بالینی و تحقیقاتی برای کشف راه های موثرتری برای درمان سرطان پانکراس در حال انجام است.
پیشگیری از سرطان لوزالمعده
هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از سرطان لوزالمعده وجود ندارد، با این حال رعایت نکات زیر می تواند مؤثر باشد:
- سیگار را ترک کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و از مصرف زیاد چربی بپرهیزید.
- ورزش منظم داشته باشید.
