[sbu_post_image]
دیابت به گروهی از بیماری های متابولیکی گفته می شود که ویژگی مشترک آنها افزایش سطح قند خون، به علت نقص در ترشح انسولین یا نقص در عملکرد آن و یا هر دو مورد می باشد. میزان بیمارانی که به علت دیابت در بیمارستانها بستری می شوند نسبت به سایر بیماری ها 2/4 برابر بیشتر است بالا بودن هزینه های بهداشتی و درمانی و تعداد زیاد افراد دیابتی که در بیمارستانها بستری می شوند، در تمام دنیا سالیانه بیش از 174 بیلیون دلار هزینه مراقبت و درمان دارد. بنابراین پیشگیری از بیماری دیابت از اولویت های بهداشتی دنیا محسوب می شود. طبق آمار 10-5 درصد بیماران دیابتی مبتلا به دیابت نوع 1 می باشند. در ادامه با علل دیابت نوع 1 آشنا خواهیم شد.
علت دیابت نوع 1
دیابت نوع 1، که قبلاً با نام دیابت وابسته به انسولین (IDDM) شناخته می‌شد، اغلب در بچه‌ها و جوانان دیده می‌شود. این بیماری ناشی از تخریب سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس در غده پانکراس است که باعث فقدان یا کاهش انسولین مورد نیاز بدن برای ورود به داخل سلول‌ها می‌شود. دقیقاً مشخص نیست که چه عاملی باعث تخریب سلول‌های مترشحه انسولین در پانکراس می‌شود، اما مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمونولوژیکی مؤثر در این بیماری هستند.
ژن‌های متعددی در ایجاد زمینه ژنتیکی برای ابتلا به دیابت نوع 1 نقش دارند و عوامل محیطی مانند بیماری‌های ویروسی، پروتئین‌های شیرگاو و ترکیبات نیتروز اوره در بروز دیابت نوع 1 مؤثر هستند. در انسان‌ها، حجم سلول‌های بتا در بدو تولد طبیعی است، اما بعلت تخریب خود ایمنی که طی ماه‌ها و سال‌ها رخ می‌دهد، این سلول‌ها به تدریج از بین می‌روند و ترشح انسولین رو به کاهش می‌گذارند. در نتیجه، بدن شخص نیاز به دریافت انسولین خارجی پیدا می‌کند. تا زمانی که قسمت اعظم سلول‌های بتا تخریب نشده باشد (حدود 80%)، علایم بالینی دیابت آشکار نمی‌شوند. در ادامه، دیابت نوع 1، روند خود ایمنی بقیه سلول‌ها را نیز تخریب می‌کند و شخص به تدریج دچار فقدان انسولین می‌شود.
عدم تولید انسولین در بدن باعث افزایش قند خون ناشتا می‌شود و همچنین باعث می‌شود که گلوکز پس از مصرف غذا در کبد ذخیره نشود، که موجب افزایش قند خون پس از وعده غذایی می‌شود. انسولین علاوه بر کنترل گلوکز از منابع دیگر، همچنین کنترل تولید گلوکز از اسیدهای آمینه و تجزیه مولکول‌های بزرگ به گلوکز را نیز دارد. در شرایطی که انسولین وجود نداشته باشد، تولید گلوکز از اسیدهای آمینه و شکستن مولکول‌های بزرگ به گلوکز بیشتر می‌شود و این باعث افزایش قند خون می‌شود. وقتی قند خون افزایش می‌یابد و به مقدار آستانه کلیوی (180-200mg/dl) می‌رسد، کلیه‌ها قادر به جذب کلیه مقدار گلوکز خون نمی‌باشند و در نتیجه، بخشی از گلوکز وارد ادرار می‌شود که به آن گلیکوزوری گفته می‌شود که یکی از علائم بیماری دیابت است.
در شرایطی که انسولین برای تولید انرژی مورد نیاز نیست، مولکول‌های چربی تجزیه شده و اجسام کتونی تولید می‌کنند. اجسام کتونی مواد اسیدی هستند که اگر به طور بیش از حد در خون تجمع کنند، می‌توانند تعادل اسید و باز بدن را به هم بزنند و باعث ایجاد یک وضعیت به نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) شوند. علایم این وضعیت شامل تهوع، استفراغ، درد، تنفس سریعتر، بوی تنفس میوه‌ای و در صورت عدم درمان، تغییر در سطح هوشیاری، کما و حتی مرگ می‌باشد.
شیوع دیابت نوع 1 بسیار کمتر از نوع 2 است و تنها حدود 5-10 درصد از کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد. این نوع دیابت در بین نژادهای جنوب شرقی آسیا، سرخپوستان آمریکایی، سیاه‌پوستان افریقایی و اسکیموها نادر است و بیشتر در افراد نژاد سفید دیده می‌شود. در کشور فنلاند، شیوع دیابت نوع 1 بیشتر از سایر کشورها است.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت نوع یک ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت نوع یک مطالعه فرمایید.
منبع: کتاب راهنمای دیابت
