ژن های متعددی در ایجاد زمینه ژنتیکی ابتلا به دیابت نوع یک نقش دارند و عوامل محیطی متعددی مانند بیماری های ویروسی، پروتئین های شیرگاو و ترکیبات نیتروز اوره در بروز دیابت نوع یک مؤثرند.
علت دیابت نوع یک (1)
دیابت نوع یک که قبلاً به آن دیابت وابسته به انسولین (IDDM) می گفتند، اغلب در بچه ها و جوانان مشاهده می شود. این بیماری ناشی از تخریب سلول های بتای جزایر لانگرهانس غده پانکراس می باشد که موجب فقدان یا کاهش انسولین مورد نیاز بدن برای ورود گلوکز به داخل سلول ها می گردد. دقیقاً مشخص نیست که چه عاملی باعث تخریب سلول های مترشحه انسولین در پانکراس می شود، اما مجموعه ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمونولوژیکی را مؤثر می دانند.
در انسان ها، حجم سلول های بتا در بدو تولد طبیعی است، اما بعلت تخریب خود ایمنی که طی ماه ها و سال ها رخ می دهد، این سلول ها به تدریج از بین می روند و در نتیجه ترشح انسولین رو به کاهش گذاشته و بدن شخص نیاز به دریافت انسولین خارجی پیدا می کند. تا زمانی که قسمت اعظم سلول های بتا تخریب نشده (حدود ۸۰%)، علایم بالینی دیابت آشکار نمی شوند. در ادامه، دیابت نوع ۱، روند خود ایمنی بقیه سلول ها را نیز تخریب کرده و شخص به تدریج دچار فقدان انسولین می شود.
عدم وجود انسولین در خون منجر به افزایش قند خون ناشتا می‌شود. همچنین، ذخیره نشدن گلوکز در کبد پس از مصرف غذا، باعث افزایش قند خون پس از غذا (پست پراندیال) می‌شود. انسولین نه تنها تولید گلوکز از منابع دیگر را کنترل می‌کند، بلکه در غیاب آن، تولید گلوکز از اسیدهای آمینه و شکستن مولکول‌های بزرگ افزایش می‌یابد که باعث افزایش گلوکز خون می‌شود.
هنگامی که گلوکز خون به آستانه کلیوی (۱۸۰-۲۰۰mg/dl) می‌رسد، مقداری از آن وارد ادرار می‌شود که به آن گلیکوزوری می‌گویند که یکی از علائم بیماری دیابت است.
در حالتی که انسولین وجود نداشته باشد، مولکول‌های چربی شکسته شده، اجسام کتونی تولید می‌کنند. اجسام کتونی مواد اسیدی هستند که در صورت تجمع بیش از حد آنها در خون، تعادل اسید و باز بدن را به خطر می‌اندازد و می‌تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی (DKA) شود که علائم آن شامل تهوع، استفراغ، درد، تنفس سریع، بوی تنفس میوه‌ای و در صورت عدم درمان، تغییر سطح هوشیاری و کما و حتی مرگ است.
شیوع دیابت نوع ۱ بسیار کمتر از نوع ۲ است و حدود ۱۰-۵ درصد از کل موارد دیابت را نوع ۱ تشکیل می‌دهد.
علائم و نشانه ها
-پرادراری (دفع زیاد ادرار) گاهی پرادرای در کودکان به صورت شب ادراری ظاهر می‌شود بخصوص در کودکان کوچکتر.
-پرنوشی (دریافت زیاد مایعات)
-کاهش وزن (علی‌رغم دریافت غذا)
– پرخوری (مصرف زیاد موادغذایی)
-ضعف، خستگی و تغییرات خلق و خو مانند: زودرنجی، تندخویی
