اختلالات غدد درون ریز

سندرم تخمدان پی کیستیک

سندرم تخمدان پی کیستیک (Polycystic ovary syndrome; PCOS) نوعی اختلال غدد درون ریز است که دختران و زنان قبل از سنین یائسگی را مبتلا می کند و با عدم تخمک گذاری، فقدان قاعدگی (آمِنوری؛ Amenorrhea) پرمویی غیر طبیعی (هیرسوتیسم؛ Hirsutism) و ناباروری همراه است.

سندرم تخمدان پی کیستیک در اثر افزایش مقدار هورمون تستوسترون، استرژن و LH و کاهش ترشح هورمون FSH ایجاد می شود افزایش مقدار LH موجود در این اختلال، ممکن است ناشی از افزایش حساسیت غده ی هیپوفیز به تحریک حاصل از آزاد شدن هورمون یا تحریک بیش از حد به وسیله غده فوق کلیه باشد و یا در اثر انواع مشکلات محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- تخمدان ایجاد شود که عامل آن ها منابع آندروژنی خارج گنادی یا تومورهای تولید کننده آندروژن است. این سندرم به صورت یک صفت غالب وابسته به X یا صفات غالب اتوزومی (غیر جنسی) انتقال پیدا می کند. کاهش تولید FSH ولی تولید مداوم آن موجب تکامل نسبی و مداوم فولیکولهای تخمدانی می شود. کیست های فولیکولر متعدد به قطر ۲ تا ۶ میلی متر ایجاد می شود. به طور شایع، اندازه تخمدان دوبرابر می شود. افزایش مقدار استروژن همراه با این ناهنجاری خطر بروز سرطان پستان و آندرومتر (لایه مفروش کننده رحم) را افزایش می دهد.

درمان سندرم تخمدان پی کیستیک بر حسب شدت نشانه های سندرم تخمدان پی کیستیک تمایل بیمار به باردار شدن از مهار تحریک هورمونی تخمدان با استفاده از هورمون های زنانه یا خارج کردن بخشی از یک یا هر دو تخمدان متغیر است.

ژینکوماستی

ژینکوماستی (gynecomastia) به بزرگی پستان در جنس مذکر گفته می شود. ژنیکوماستی در اثر فعالیت بیش از حد هورمون استروژن و معمولاً در نتیجه ی ازدیاد نسبت استروژن به آندروژن بروز می کند. بزرگی پستان در مردان، در دوران نوزدای و بلوغ و با افزایش سن، پدیده ای فیزیولوژیک و طبیعی است ولی ممکن است در اثر شرایط بیماری زا، توأم با کمبود آندروژن یا بیش از حد بودن استروژن نیز روی دهد. علاوه بر اندازه ژینکوماستی، در صورت شروع اخیر، سریع بودن رشد، حساس بودن بافت و ایجاد ژینکوماستی در فرد لاغر باید ارزیابی کامل تری صورت بگیرد و برای این کار باید از شرح حال دقیق مصرف دارو، اندازه گیری و معاینه بیضه ها، ارزیابی مردنمایی (ویریلیزاسیون)، بررسی عملکرد کبد و اندازه گیری هورمون های تستوسترون، استرادیول، آندروستتن دایون، LH و hcG استفاده نمود.

درمان ژینکوماستی عبارت است از تعیین و اصلاح علت اولیه در موارد ممکن (با این کار معمولاً طی چند ماه بزرگی پستان برطرف می شود). در صورت طولانی بودن ژینکوماستی، جراحی، مؤثرترین درمان است. در بیماران مبتلا به ژنیکوماستی دردناک و بیمارانی که کاندید سایر درمان ها نیستند، درمان اختلالات غدد درون ریز با داروهای ضد استروژن مانند تاموکسیفن تقریباً در دو سوم بیماران کاهش درد و اندازه ی بافت پستان می شود.

برای آشنایی با ” غدد درون ریز ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: کتاب بیماری های غدد