افزایش قد و افزایش هورمون رشد: شربت آرژنین برای کودکان

ارتفاع یک فرد به عنوان بزرگسال تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که برخی از آنها شامل ژنتیک، سطح عمومی سلامت و تغذیه در طول دوران رشد می‌شوند. رشد طبیعی توسط هورمون‌هایی که شامل هورمون‌های رشد، هورمون‌های جنسی و هورمون تیروئید می‌شوند، کنترل می‌شود. آرژنین، یک آمینو اسید، بر فرآیندهای فیزیولوژیکی متعددی تأثیر می‌گذارد و مصرف مکمل‌های آرژنین می‌تواند بهبود سلامت را به همراه داشته باشد. این مکمل‌ها می‌توانند منجر به افزایش سطح هورمون رشد انسانی شده و نتایج قابل توجهی را به همراه داشته باشند. غده هیپوفیز مسئول ترشح هورمون رشد انسانی است که باعث افزایش ترمیم بافت می‌شود و از این رو افزایش سطح هورمون رشد با آرژنین می‌تواند کمک کننده باشد. با این حال، مصرف آرژنین ممکن است در برخی افراد به همراه عوارض جانبی همراه باشد، بنابراین قبل از مصرف مکمل‌های آمینو اسید با پزشک خود مشورت کنید.

 چه عواملی بر روی قد تاثیر دارند؟

قد یک فرد به عوامل ژنتیکی که از پدر و مادر به ارث می‌برد و همچنین سطح سلامت و تغذیه او در دوران رشد بستگی دارد. اگر کودکی فقط از پدر و مادر خود به کوتاهی مبتلا باشد، قد او نسبت به کودکانی که پدر و مادر بلند قد هستند، کوتاه‌تر خواهد بود. با توجه به وجود متغیرهای متعدد، همه کودکان با یک پدر و مادر و جد مشابه، یکسان نخواهند بود و گاهی اوقات ممکن است به صورت تصادفی فرزندی داشته باشند که قدش نسبت به سایر فرزندان خانواده بلندتر یا کوتاه‌تر باشد. بیماری‌ها، تغذیه نامناسب در دوران کودکی، کوچک بودن نوزاد یا تولد زودرس می‌تواند باعث شود که فرد در بزرگسالی قد مناسبی نداشته باشد. در چند قرن اخیر، قدرت افراد جامعه تدریجاً افزایش یافته است و این امر با بهبود تغذیه کودکان و کاهش عفونت‌ها و بیماری‌ها ارتباط دارد.

 رشد طبیعی

 سریع ترین دوران رشد انسان به قبل از تولد او مربوط است که جنین از صفر به ۱۰۰ سانتی متر در ماه نهم می‌رسد این صورت پس از تولد به سطح متوسط می‌رسد و کودک تا سن ۸ سالگی هر سال۵/۵ سانتی متر قد می‌کشد. در دوران بلوغ دوباره سرعت رشد بیشتر می‌‌شود که به این دوران رشد سریع در بلوغ گفته می‌شود. قبل از این دوران دختران و پسران با سرعت مشابه رشد می‌کنند و پسران در دوران بلوغ در مقایسه با دختران سریع تر رشد می‌کنند و به طور متوسط قد یک مرد در مقایسه با یک زن به طور متوسط ۱۴ سانتی متر بلندتر است. رشد استخوان‌ها در صفحات رشد استخوان انجام می‌شود که به آن اپی فیزیس گفته می‌شود. با پیشرفت دوران بلوغ صفحات رشد هم به حداکثر رشد می‌رسند و در پایان این دوران آنها جوش می‌خورند و رشد آنها متوقف خواهد شد. رشد کل سیستم اسکلتی به صورت همزمان متوقف نمی‌شود و در ابتدا رشد دست‌ها و پاها متوقف می‌شود و سپس بازوها و ساق پا و در نهایت نقاط مربوط به رشد ستون فقرات متوقف خواهد شد. پس از آن که کودک دوران بلوغ را به پایان رساند و وارد دوران بزرگسالی شد رشد او کند شده و در نهایت متوقف خواهد شد این امر بدین معنا نیست که رشد در یک سن خاص متوقف می‌شود اما کودکانی که زود شروع به رشد کرده اند قبل از کودکانی که دیر شروع به رشد کرده اند رشد آنها زودتر متوقف می‌شود. پس از جوش خوردن صفحات رشد دیگر قد افزایش پیدا نمی‌کند و به تدریج و با بالا رفتن سن قد ما کوتاه تر خواهد شد رشد. طبیعی توسط یک مجموعه از هورمون‌ها کنترل می‌شود که به شرح زیر می‌باشند:

• هورمون رشد در غده هیپوفیز ساخته می‌شود و مهمترین فاکتور است.
• هورمون تیروئید
• هورمون جنسی، تستسترون و استروژن که در دوران بلوغ برای رشد اهمیت زیادی دارند.

 منظور از قد کوتاهی یا قد بلندی چیست؟

 قد طبیعی در قاره‌های مختلف و نژادها و گروه‌های قومیتی متفاوت است و به این ترتیب قد یک فرد که از لحاظ پزشکی و اجتماعی تحت عنوان بلند یا کوتاه تعریف می‌‌شود به این مسئله بستگی دارد که او کجا زندگی می‌کند و پیشینه قومیتی او به کجا بر می‌گردد. همچنین متغیرهایی در قد افراد جامعه وجود دارد و اکثر افرادی که خیلی قد کوتاه یا خیلی قد بلند هستند کاملا سالم می‌باشند اما در قسمت پایین یا بالای منحنی رشد طبیعی جامعه قرار دارند. گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که قد کودک و رشد سریع یا آهسته او تحت تاثیر یک بیماری قرار داشته باشد. برخی از دلایلی که باعث می‌شوند سرعت رشد کودک کند شود به شرح زیر می‌باشند:

• کمبود هورمون تیروئید یا هورمون رشد
• در برخی از اختلالات سطح هورمون‌های کنترل کننده رشد در حد طبیعی است اما سیستم اسکلتی به طور طبیعی با آن واکنش نشان نمی‌دهد این وضعیت می‌‌تواند به دنبال برخی اختلالات از قبیل سندروم تونل یا آکندروپلازی به وجود بیاید.
• یک بیماری که بر روی رشد تاثیر می‌‌گذارد به عنوان مثال کودکی که دچار مشکلات کیسه صفرا یا مشکلات قفسه سینه است رشد کندی خواهد داشت.

 تقریباً تمامی افرادی که قد بلندی دارند طبیعی هستند و هیچ گونه مشکلی از لحاظ پزشکی ندارند. سندروم مارفان و سندروم کلین فلتر باعث می‌شود که قد خیلی بلند شود و در برخی موارد بسیار نادر تومورهای غده هیپوفیز به تولید بیش از حد هورمون رشد می‌‌پردازند که باعث می‌شود قد به سرعت افزایش پیدا کند.

 چه موقع باید برای قد کودک به پزشک مراجعه کرد؟

 در صورتی که سطح رشد قدی کودک سریع تر یا آهسته تر از حد طبیعی باشد یا در مقایسه با سایر کودکان همسن خود یا سایر خواهر و برادرهایش خیلی قد کوتاه یا قد بلند باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 چه عواملی به افزایش قد کمک می‌کند؟

در صورتی که رشد کودک طبیعی نباشد، معمولاً پزشک علت این مشکل را بررسی می‌کند. درمان برخی اختلالات پزشکی یا کاهش سطح هورمون می‌تواند باعث کوتاهی قد کودک شود و با رفع این مشکل، رشد قد کودک بهبود می‌یابد. اما پس از اتمام رشد سیستم اسکلتی، هیچ روش درمانی یا دارویی قادر به افزایش قد نخواهد بود. انجام جراحی که در آن استخوان‌های پا تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و سپس به تدریج کشیده می‌شوند، می‌تواند باعث افزایش طول استخوان‌ها و قد شود. اما این روش معمولاً برای افزایش قد افراد بزرگسال توصیه نمی‌شود، زیرا همراه با خطرات و عوارض متعددی مانند عفونت و شکستگی است.

 هورمون رشد چه کارهایی انجام می‌دهد؟

 کودکان 

درمان کودکان دچار کمبود هورمون رشد با استفاده از هورمون مصنوعی رشد، می‌تواند به آنها کمک کند تا دوباره رشد کرده و به قد طبیعی برسند. این درمان می‌تواند رشد قد کودک را به حالت عادی برگرداند یا آن را به شدت افزایش دهد. اما مصرف این مکمل‌ها در کودکانی که دچار کمبود هورمون رشد نیستند، نمی‌تواند به آنها کمک کند تا قد بلندتری داشته باشند.

تحقیقات نشان داده است که هورمون رشد می‌تواند باعث افزایش قد نهایی کودکان مبتلا به برخی از بیماری‌ها مانند سندروم تونر، سندروم برادر ویلی، نارسایی کلیوی و کودکانی که در مقایسه با سن جنین خود وزن بسیار پایینی داشته‌اند، شود. اما باید توجه داشت که برای اکثر کودکانی که قد کوتاهی دارند و سالم هستند، کوتاهی قد آنها دلیل پزشکی ندارد.

تحقیقات متعددی انجام شده است و این موضوع همچنان در حال بررسی است که آیا مصرف هورمون رشد در کودکان قد کوتاه که دچار بیماری نیستند و کوتاهی قد آنها دلیل پزشکی ندارد، می‌تواند باعث افزایش قد آنها شود یا خیر. از طرفی، تحقیقات نشان داده است که درمان با هورمون رشد در کودکان قد کوتاه فقط کمی افزایش قد آنها را فراهم می‌کند. به همین دلیل، استفاده از درمان هورمون رشد برای اصلاح قد کودکانی که سالم هستند، مناسب نیست. در اروپا، افزایش خفیف قد بزرگسالان نمی‌تواند سال‌ها تزریق دارو را به صورت روزانه توجیه نماید.

 بزرگسالان

 برخی از بزرگسالان که دچار کمبود هورمون رشد هستند تحت درمان با هورمون رشد قرار می‌گیرد زیرا در بزرگسالان وجود این هورمون برای حفظ حجم عضله، سلامت سیستم اسکلتی و سطوح مناسب انرژی ضروری است. هورمون درمانی در این گروه از افراد به رفع این مشکلات کمک می‌کند ولی باعث افزایش قد نخواهد شد. پس از آنکه رشد متوقف شد و صفحات رشد جوش خوردند هورمون درمانی تاثیری در تغییر قد فرد نخواهد داشت. تعداد زیادی از افراد بزرگسال دوست دارند که قد بلند باشند و برخی دیگر دوست دارند قد کوتاه تری داشته باشند همچنین برخی از پدر و مادرها نگران قد کوتاهی و قد بلندی فرزند خود هستند و در اکثر موارد نمی‌‌توان به تغییر موقعیت پرداخت و نباید قد فرد به عنوان یک عامل غیر عادی در نظر گرفته شود. پس از متوقف شدن فعالیت صفحات رشد نمی‌‌توان قد فرد را تغییر داد. درمان فقط می‌تواند در برخی شرایط بسیار محدود باعث تغییر قد کودک شود که کوتاهی قد او دلیل پزشکی دارد.

 شربت آرژنین برای کودکان

 آرژنین یک نوع آمینو اسید است که تحت عنوان آزاد کننده هورمون رشد شناخته می‌‌شود و پیش ساز یک ماده ضروری می‌باشد که نیتریک اکساید نام دارد. کاهش سطح هورمون رشد در بدن انسان با بالا رفتن سن یک دلیل اصلی مبنی بر کاهش حجم عضلات است و با بالا رفتن سن سطح ذخیره چربی در بدن افزایش پیدا می‌کند. کاهش سطح هورمون رشد همچنین در کاهش سرعت رشد پوست با بالا رفتن سن تاثیر دارد و باعث می‌شود پوست نازک تر شود و انعطاف کمتری داشته باشد. تزریق هورمون رشد با روشی که غده هیپوفیز به تولید آن می‌پردازد تفاوت زیادی دارد. نمی‌توان هورمون رشد را به صورت خوراکی مصرف کرد زیرا در دستگاه گوارش تجزیه می‌شود. روشی که برای افزایش سطح هورمون رشد وجود دارد استفاده از آزاد کننده‌های هورمون رشد از قبیل آرژنین، ال آرژنین و ال آرژنین هیدروکلراید است که باید با معده خالی مصرف شود تا در اکثر افراد باعث ترشح هورمون رشد شود. ال آرژنین به عنوان یک آزاد کننده هورمون رشد در اکثر افرادی که ۲۵ تا ۴۵ سال سن دارند بسیار موثر است. مصرف مقادیر بسیار زیاد آرژنین ضروری است تا نتیجه مورد نظر به دست بیاید به عنوان مثال بر اساس عوامل متعددی از قبیل سن و وزن بدن فرد پزشک تجویز ۱۰ تا ۳۰ گرم از این محصول را توصیه خواهد کرد ولی باید از مصرف بیش از حد آرژنین خودداری کرد. از سوی دیگر برخی از انواع این محصول در بازار وجود دارند که تاثیری در رشد فرد ندارند و ممکن است باعث بروز عوارض جانبی شوند. مصرف چند عدد از کپسول آرژنین هیچ تاثیری بر روی هورمون رشد بزرگسالان ندارد البته آرژنین به دلایل دیگری نیز با مزایایی همراه است. آزاد کننده هورمون رشد به شرطی با تاثیرات بیشتری همراه است که کولین و B5 نیز به صورت همزمان مصرف شود.

 تاثیر شربت ال آرژنین 

 میزان تاثیر گذاری آرژنین به عنوان یک آزاد کننده هورمون رشد غیر قابل پیش بینی است. تفاوت‌های زیادی در میزان اثرگذاری آرژنین به عنوان آزاد کننده هورمون رشد وجود دارد و تاثیرات آن به طرز قابل توجهی با بالا رفتن سن کاهش پیدا می‌کند. اثر گذاری آرژنین زمانی بیشتر است که به صورت مداوم مصرف شود به عنوان مثال می‌‌توان به مدت ۴ هفته به طور مرتب از آن استفاده کرد و دو هفته مصرف آن را قطع نمود تا تاثیر بهتر و بیشتری داشته باشد. در صورتیکه آرژنین و همراه غذاهایی که باعث می‌شود سایر انواع آمینو اسیدها یا انسولین در خون ترشح شود مصرف گردد میزان اثر گذاری هورمون آزاد کننده رشد کاهش خواهد یافت و به همین دلیل باید آرژنین را با معده خالی و حداقل ۳ تا ۴ ساعت قبل از غذا مصرف کرد.

 شربت آرژنین برای چه سنی مناسب است؟ 

 آزاد کننده‌های هورمون رشد نباید توسط افرادی که پنج سال از اتمام رشد استخوان‌ها می‌گذارد و صفحات رشد آنها بسته شده است مصرف شود. میزان اثرگذاری آرژنین برای تولید هورمون رشد به سن فرد بستگی دارد و در افرادی که در دهه ۲۰ از عمر خود قرار دارند باعث ترشح مقدار زیادی از هورمون رشد خواهد شد ولی هنگامی ‌که فرد به سن ۴۰ و ۵۰ سال می‌رسد معمولاً آرژنین باعث ترشح مقدار کمی از هورمون رشد خواهد شد و به ندرت سطح هورمون رشد به سطح آن در دوران جوانی خواهد رسید.

 نحوه مصرف شربت آرژنین  

بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از ال آرژنین هیدروکلراید استفاده کنند، زیرا مزه بدی ندارد. اما برخی افراد با مصرف مقادیر بالای هیدروکلراید ممکن است با مشکلاتی مانند اسهال روبه‌رو شوند. روش موثر برای مصرف آرژنین به منظور تحریک ترشح هورمون رشد، آن است که با یک لیوان آب یا آب میوه شیرین شده مصرف شود و فوراً خورده شود تا طعم آن خیلی احساس نشود. استفاده از آرژنین به صورت کپسول برای تحریک ترشح هورمون رشد کاربردی ندارد، زیرا باید حداقل ۱۵ عدد کپسول به صورت همزمان مصرف شود. برخی از انواع نوشیدنی‌ها حاوی آرژنین و سایر مواد مغذی هستند که می‌توانید برای تهیه آنها با پزشک خود مشورت کنید. در سال‌های اخیر، انواعی از محصولات حاوی آرژنین وارد بازار شده‌اند و طبق ادعای تولید کنندگان، برخی از این داروها در مقایسه با ال آرژنین ساده تاثیرات بیشتری دارند. این موضوع باعث شده است که تعداد زیادی از افراد به علت مصرف مقادیر بالای این محصول مصنوعی و گشاد شدن بیش از حد عروق خونی، در بیمارستان بستری شوند. هر فردی که در حال استفاده از این محصولات است باید بداند که داده‌های علمی کمی در ارتباط با تاثیرات آن در بلند مدت بر بدن وجود دارد.

 نکات ایمنی

 آرژنین می‌‌تواند باعث احتمال رشد ویروس‌های هرپس و باکتری سودوموناس شود. هر فردی که دچار عفونت هرپس مغز یا چشم یا عفونت شدید سودوموناس شده است نباید از آرژنین استفاده کند. هر فردی که مستعد عفونت فعال هرپس است باید با احتیاط فراوان از این محصول استفاده نماید. اگرچه آرژنین می‌تواند سطح رشد این دو نوع عفونت را افزایش دهد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و به طور کلی مصرف آرژنین با تاثیرات مثبت و منفی همراه است. افراد دیابتی باید در مصرف آرژنین احتیاط کنند زیرا دارای خواص مسدود کننده انسولین است. افرادی که در معرض دیابت قرار دارند نیز باید کاملا احتیاط کنند. افرادی که دچار دیابت نوع ۱ یا دیابت مقاوم به انسولین هستند می‌توانند از مزایای آرژنین بهره‌ مند شوند اما این افراد باید به طور منظم سطح قند خون خود را بررسی کنند. همان طور که قبلاً گفتیم مکمل آرژنین فقط باید توسط افراد جوان و حداقل پنج سال پس از بسته شدن صفحات رشد مصرف شود.