ارتودنسی دندان

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندان های نامنظم است. درنهایت، با انجام ارتودنسی مشکلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان ها در فک برطرف شده و فرد می تواند با کیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشد.

چگونه از ابتلا به ناهنجاریهای فک و صورت پیشگیری کنیم؟

اگر چه ارث نقش مهمی در ایجاد ناهنجاریهای فک و صورت دارد ولی با رعایت موارد زیر می‌توان تا حد زیادی از این ناهنجاریها جلوگیری کرد:
اهمیت دادن به دندانهای شیری و مراقبت از آنها
بی توجهی به دندانهای شیری باعث از دست رفتن زودهنگام این دندانها و رویش نادرست دندانهای دائمی می‌شود. بعد از رویش دندانهای شیری باید به مسواک زدن کودکان توجهی خاص کنیم. بهتر است والدین برای مدتی دندانهای کودک را مقابل آینه مسواک کنند تا کودک طریقه مسواک کردن صحیح را یادبگیرد. اگر کودک اصرار دارد که خودش دندانهایش را مسواک کند والدین باید همزمان با کودک دندانهایشان را مسواک کنند تا کودک روش مسواک کردن را یاد بگیرد.
مراجعه به موقع و منظم به دندانپزشک
مشاوره با دندانپزشک، بخصوص بعد از رویش اولین دندانهای دائمی می‌تواند از ابتلا به بسیاری از ناهنجاریهای فک و صورت جلوگیری کند.
جلوگیری از ایجاد عادتهای غلط در کودک
بعضی از عادتهای غلط کودکان عبارتست از : مکیدن انگشت، فشردن زبان به طرف جلوی دهان، مکیدن یا جویدن لب و جویدن ناخن. در مورد چگونگی ایجاد ناهنجاریهای در اثر این عادتها مختصیری توضیح می‌دهیم. مکیدن انگشت شست یا انگشتان دیگر یکی از عادتهایی است که در زمان نوزادی ممکن است در کودک وجود داشته باشد. گر چه این عمل در نوزاد ممکن است نشانگر گرسنگی و اخطاری به والدین جهت توجه به تغذیه او باشد، ولی باقی ماندن این عادت بعد از دو یا سه سالگی می‌تواند عامل پیدایش تغییرات دائمی در استخوان و دندانهای فک بالای کودک باشد.

بعضی از کودکان در زمان رویش دندانهایشان دوست دارند انگشتان یا دست خود را داخل دهان ببرند، چون فشار روی لثه در زمان رویش دندانها باعث آرامش کودک می‌شود. می‌توان از وسایل بهداشتی که به عنوان دندانگیر وجود دارد، استفاده کرد تا مکیدن انگشت برای کودک عادت نشود. در اثر فشار مداوم انگشت روی دندانها و استخوان جلو سقف دهان، این ناحیه به طرف بالا متمایل و به تدریج فاصله آن از فک پائین بیشتر می‌شود. همچنین دندانهای پیشین فک بالا به طرف خارج و دندانهای پیشین فک پائین به سمت داخل منحرف می‌شوند و بین دندانهای فک بالا و پائین فاصله ایجاد می‌شود. بطوری که فک بالا و پایین دندانها در ناحیه جلوی دهان به هم نمی‌رسند.

ارتودنسی با براکت های هم رنگ دندان

در این روش درمانی ارتودنسی دندان ، از براکت های سرامیکی (شیشه ای) Ceramic brackets یا از براکت های کامپوزیتی(Composite brackets) بجای براکت های فلزی در ارتودنسی فلزی رایج استفاده می شود و بقیه مراحل و روش های درمانی هیچ تفاوتی با روش های معمول ندارد . در این روش سیم ارتودنسی که از بین براکت های سرامیکی گذرانده می شود ، دیده می شود و در صورت تمایل بیمار می توان از سیم کشی دندان روکش دار سفید رنگ و همرنگ دندان استفاده کرد . براکت های هم رنگ انتخاب بیمارانی است که به دنبال براکت هایی با جلب توجه کمتر هستند . این براکت ها همرنگ دندان می باشند . در این روش چون براکت ها بر سطح خارجی دندانها چسبانده می شوند ، از فاصله بسیار نزدیک قابل رویت می باشد ولی در فعالیتهای روزمره بیماران کمتر دیده می شود و بیماران از نظر دیده شدن درمان ارتودنسی با این روش ابراز رضایت می کنند . همچنین باید دانست که حرکت دندانها در این روش نسبت به براکت های فلزی کندتر است ، در نتیجه درمان طولانی تر می شود .
درمان ارتودنسی حتی برای افراد کهنسال

برخی افراد این تصور اشتباه را دارند که درمان ارتودنسی باید در یک محدوده سنی خاص انجام شود ولی این نکته قابل توجهی است که درمان ارتودنسی در هر سنی امکان پذیر است. تفاوت اصلی بین ارتودنسی بزرگسالان و انواع ارتودنسی دندان کودکان و نوجوانان آن است که در جوانان، استخوان‌های فک هنوز به رشد کامل نرسیده و در حال رشد می‌باشد. در حالی که در بزرگسالان، رشد این استخوان‌ها متوقف شده است و به همین دلیل ممکن است رفع ناهنجاری‌های فک آنها فقط از طریق جراحی امکانپذیر باشد.  ۳۵ درصد افرادی که برای درمان ارتودنسی مراجعه می کنند افراد بزرگسال هستند و تعدادشان نیز رو به افزایش است. بهترین زمان برای معاینه اولیه ارتودنسی همزمان با رویش دندانهای قدامی (جلویی) اصلی یعنی حدود ۶ تا ۸ سالگی است. در این سنین مشکلات ارتودنسی در حال گسترش، علائم خود را نشان می دهند و بسیاری از این مشکلات قابل پیشگیری و درمان در همین سنین هستند. اگر مشکل خاصی در این سنین وجود نداشته باشد بیمار سالانه زیر نظر دکتر ارتودنس، معاینه می شود تا تمام دندان های اصلی رویش کنند و در صورت لزوم درمان در آن زمان شروع شود. پس ارتودنسی پیشگیری که در سنین رشد بیمار انجام می شود از تشدید مشکلات در آینده جلوگیری می کند و در سهولت و کوتاه شدن درمان و رسیدن به نتایج مطلوب تر بسیار تاثیرگذار است و حتی می تواند از کشیدن دندان های اصلی و جراحی فک و صورت جلوگیری کند.

متخصص ارتودنسی چه کسی است؟

ارتودنتیست یا متخصص ارتودنسی دندانپزشکی است که پس از گذراندن دوره ۶ ساله عمومی و چند سال کسب تجربه بالینی، یک دوره تخصصی تمام وقت سه ساله را سپری نموده و با اتمام یک پایان نامه تحقیقی در زمینه ارتودنسی قادر به تشخیص و درمان اصولی ناهنجاری های دندانی، فکی به منظور برقراری تناسب و زیبایی صورت و دندانها می باشد. ارتودنتیست بعد از پایان دوره می بایست برای آشنایی با تکنیک های جدید به صورت مرتب با شرکت در برنامه هایی تحت عنوان بازآموزی حرفه ای، خود را به روز نگه دارد. تمامی ارتودنتیست ها دندانپزشک هستند ولی تنها کمتر از ۲ درصد دندانپزشکان ایران، متخصص ارتودنسی هستند.

هزینه درمان ارتودنسی

در واقع هزینه ارتودنسی و هزینه ارتودنسی بزرگسالان به نوع ناهنجاری ، نحوه درمان ، سن بیمار ، شدت ناهنجاری ، نوع دستگاه به کار برده شده اعم از متحرک و یا ثابت، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی با براکت های هم رنگ دندان، ارتودنسی نامرئی یا invisalign، ارتودنسی لینگوال و غیره بستگی دارد . به عنوان مثال در بعضی بیماران ناهنجاری دندانی فکی با پلاک متحرک قابل اصلاح است که در این صورت هزینه درمان کمتر خواهد شد. برخی از بیماران نیاز به ارتودنسی ثابت فکین دارند که دستگاههای ثابت ارتودنسی بعد از رویش دندانهای دائمی در دهان قرار می گیرند . گروهی دیگر از بیماران نیاز به درمان ارتودنسی متحرک و سپس ارتودنسی ثابت دارند هزینه جرم گیری دندان و سفید کردن دندانها به صورت جداگانه محسوب میشود.