مرض قند

[sbu_post_image]

دیابت (diabetes) به معنای دفع کردن و عبور دادن است و اغلب به مایعات مانند ادرار اشاره دارد. نام این بیماری به دلیل دفع مقادیر زیاد ادرار همراه با آن است. دیابت شیرین اختلالی پیچیده در متابولیسم کربوهیدرات، چربی و پروتئین است و اصلی‌ترین علت آن، کمبود یا عدم ترشح انسولین و یا مقاومت به انسولین است. واژه “شیرین” به معنای قند‌دار است و به طور کلی، برای تمایز بیشتر با بیماری دیگری به نام دیابت بی‌مزه (diabetes insipidus) استفاده می‌شود. دیابت شیرین یک اختلال متابولیک است که ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی است و باعث افزایش نامناسب قند خون (هیپرگلیسمی) می‌شود. سطح قند خون توسط توازن پیچیده‌ای از مواد شیمیایی و هورمون‌های مختلف در بدن کنترل می‌شود، از جمله هورمون انسولین که توسط سلول‌های بتای لوزالمعده تولید می‌شود. بیماری دیابت به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که به دلیل کمبود ترشح انسولین یا نقص عملکرد آن، سطح قند خون افزایش می‌یابد.

توجه: در حال حاضر، دیابت شیرین به عنوان چهارمین عامل مرگ و میر در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته شناخته می‌شود.

انواع دیابت شیرین

اکثر موارد دیابت شیرین در یکی از دو گروه بزرگ، یعنی دیابت نوع 1 و نوع 2 قرار می گیرند. علاوه بر این دو نوع، منابع مختلف چند نوع دیگر از دیابت شیرین را معرفی کرده اند.

دیابت نوع 1 با فقدان سلول های بتای تولید کننده هورمون انسولین همراه می شود. فقدان این سلول ها موجب کمبود انسولین می شود. اکثر موارد دیابت نوع 1، از نوع «با وساطت سیستم ایمنی» است، یعنی در آن کمبود سلول های بتا در اثر حمله ی خود ایمنی با وساطت سلول T (یکی از دو نوع لنوسیت) ایجاد می شود.

نکته: راه پیشگیری شناخته شده ای برای دیابت نوع 1 وجود ندارد.

اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع 1 در شروع بیماری از نظر سایر موارد سالم اند و وزن آنها نیز طبیعی است. دیابت نوع 1 اغلب به طور ناگهانی در کودکان آغاز می شود. دیابت نوع 1 می تواند کودکان یا بزرگسالان را مبتلا سازد، ولی به طور مرسوم آن را دیابت جوانان می نامند زیرا اکثراً در کودکان روی می دهد. در بزرگسالان شیوع دیابت شیرین با افزایش سن بیشتر می شود. تمام انواع دیابت، قابل درمان (و نه علاج قطعی) هستند، زیرا با در دسترس گرفتن انسولین از سال 1921 در تزریق آن با استفاده از سرنگ، پمپ یا قلم انسولین می توان این هورمون را که درمان اصلی دیابت نوع 1 است به بدن بیمار ساند.

دیابت نوع 2 نیز با ترکیبی از رژیم غذایی، داروهای ضددیابت و انسولین قابل درمان (و نه علاج قطعی ) است. دیابت نوع 2 اغلب به تدریج و بی سر و صدا آغاز می شود. به طور مشخص سیر بیماری دیابت پیشرونده است و با افزایش ادرار، تشنگی مفرط و مزمن و پرنوشی، کاهش وزن، پرخوری مفرط، ازدیاد قند خون و وجود قند در ادرار مشخص می شود.

عوارض دیابت شیرین

بیماری دیابت و روش‌های درمان آن می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی شود. اگر بیماری به طور کافی کنترل نشود، ممکن است عوارض حادی مانند کاهش قند خون، کتواسیدوز یا اغما رخ دهد.

عوارض طولانی‌مدت و خطرناک دیابت شامل بیماری قلبی عروقی (که دو برابر افزایش خطر دارد)، نارسایی مزمن کلیه، آسیب شبکیه چشم (که می‌تواند منجر به کوری شود)، آسیب عصبی، آسیب عروق میکروسکوپی که ممکن است منجر به عقیمی و مشکلات در ترمیم زخم شود، می‌شود. عدم ترمیم زخم‌ها، به ویژه در پا، می‌تواند منجر به قانقاریا (گانگرن یا مرگ بافتی که معمولاً ناشی از عدم خونرسانی و تهاجم عوامل میکروبی است) و احتمالاً قطع عضو شود. درمان مناسب دیابت و تأکید بر کنترل فشار خون و سبک زندگی (مانند ترک سیگار و حفظ وزن در محدوده طبیعی) می‌تواند خطر بروز عوارض مزمن دیابت و مرض قند را کاهش دهد.

نکته:

در کشورهای پیشرفته دیابت شیرین چشمگیر ترین علت بروز کوری در جوانان و افراد میان سال و نخستین علت قطع عضو در اثر علل غیر ضربه ای در بزرگسالان است.

نشانه های دیابت شیرین

علایم دیابت نوع 1، به ویژه در کودکان، ممکن است به سرعت کامل شوند (در چند هفته یا چند ماه)، اما در دیابت نوع 2، علایم معمولاً به آرامی ظاهر می‌شوند و ممکن است مبهم یا به طور کامل واضح نباشند. دیابت نوع 1 ممکن است باعث کاهش وزن چشمگیر و سریع و خستگی مفرط شود. تمام این علایم، به استثنای کاهش وزن، ممکن است در دیابت نوع 2 کنترل نشده نیز وجود داشته باشند.

علایم دیگر دیابت شامل زخم‌هایی هستند که دیر بهبود می‌یابند، خارش و خشکی پوست، کاهش حس یا گزگز پاها و تاری دید. عفونت‌های مکرر ممکن است به ویژه در دستگاه ادراری و پوست روی دهد. افزایش از دست رفتن مایعات بدن از طریق احتباس آب در سلول‌ها و دیگر بخش‌های بدن می‌تواند باعث کم‌آبی (دهیدراسیون) و افزایش تشنگی شود.

برای آشنایی با ” درمان دیابت با انسولین ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: بیماری های غدد