[sbu_post_image]
بلوغ هم برای دختر‌ها و هم برای پسر‌ها سنی پر از رمز و راز است. سن تضادهایی چون شوق بزرگ شدن، نگرانیهای تغییر، کشف رمزهای جدید بدن و مانند آن. با این حال، برای برخی، چه دختر چه پسر، بلوغ با مشخصات دیگری نیز همراه است. در عوامل موثر در بروز بلوغ زودرس باید سرعت پیشرفت مراحل بلوغ و وجود علایم بیماریهای سیستم عصبی مرکزی و علایم سایر بیماریهای مزمن ایجاد کننده بلوغ زودرس (مثل سندرم مک کون آلبرایت، کم کاری غده تیروئید، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال و نئوپلاسمهای بیضه و تخمدان و آدرنال) مد نظر باشد. دخترانی كه زودتر از هم سن‌های خود به بلوغ می‌رسند، دچار شرمندگی و جلب توجه ناخواسته در اجتماع می‌شوند، علاوه بر اینكه دوران كودكی آنها كوتاه می‌شود. این دسته از دختران از لحاظ احساس آمادگی لازم برای تغییرات فیزیكی كه در دوران بلوغ رخ می‌دهد را ندارند، به همین جهت در معرض خطر بالاتری از افسردگی، سوء استعمال الكل و مواد و نیز روابط جنسی زودهنگام و متعاقباً حاملگی‌های ناخواسته هستند.
در هر حال، بلوغ زودرس به صورت یك بی‌نظمی بوم‌شناختی در حال وقوع است كه توسط تركیبی از عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. درواقع سیستم هورمونی كودكان توسط محرك‌های مختلفی دچار اختلال می شود و بلوغ زودرس از پیامدهای تصادفی آن است. از جمله محرك‌ها می‌توان، مواد شیمیایی محیطی، كمبود ویتامین D، چاقی، استرس و كمبود فعالیت‌های فیزیكی را نام برد.
تاثیر چاقی و استرس بر بروز بلوغ زودرس
چاقی می‌تواند دختران را در معرض استروژن بیشتری قرار دهد، زیرا استروژن در بافت‌های چربی تولید و ذخیره می‌شود. به همین دلیل، چاقی یکی از عوامل بلوغ زودرس است. دختران چاق‌تر، سطوح بالاتری از هورمون لپتین دارند که می‌تواند به افزایش سطوح استروژن منجر شود و همچنین مقاومت انسولین آنها افزایش یافته و باعث افزایش بافت‌های چربی و در نتیجه افزایش سطوح لپتین و استروژن می‌شود. این چرخه تغذیه به خودی خود ادامه می‌یابد تا زمانی که بدن آنها بطور فیزیکی بالغ شود.
همچنین، دخترانی که والدینشان زمانی که سن آنها بین 3 تا 8 سال بوده است، طلاق گرفته‌اند، بیشتر احتمال تجربه بلوغ زودرس را دارند. بنابراین، اجتناب از مواد شیمیایی محیطی، کاهش چاقی، کاهش استرس، افزایش سطح ویتامین D و انجام ورزش منظم از بهترین راه‌های شناخته شده برای جلوگیری از بلوغ زودرس می‌باشد.
علل بلوغ زودرس
علل بلوغ زودرس به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1. علل مرکزی یا وابسته به هورمون‌های محرک غدد جنسی که به عنوان بلوغ زودرس حقیقی شناخته می‌شوند.
2. علل محیطی یا غیر وابسته به هورمون‌های محرک غدد جنسی که به عنوان بلوغ زودرس کاذب شناخته می‌شوند.
بلوغ زودرس مرکزی ناشی از فعال شدن زودرس محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-غده جنسی است. این فرآیند تحت تأثیر ترشح ضرباندار LHRH از هیپوتالاموس قرار دارد که منجر به ترشح ضرباندار هورمون‌های محرک غدد جنسی LH و FSH از هیپوفیز می‌شود. این هورمون‌ها بر روی غدد جنسی اثر کرده و باعث ترشح استروئیدهای غدد جنسی می‌شوند. اما در بلوغ زودرس محیطی، استروئیدهای غدد جنسی (مانند تستوسترون در پسران و استرا دیول در دختران) بدون فعال شدن محور فوق، مستقیماً از غدد جنسی یا با منشاء غده فوق کلیه، منجر به بلوغ زودرس می‌شوند.
بلوغ زودرس خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطان‌های وابسته به استروژن، از جمله سرطان‌های سینه و تخمدان را افزایش می‌دهد که بسیار نگران‌کننده است. به همین دلیل والدین باید نگران بلوغ زودرس دختران خود باشند.
درمان بلوغ زودرس
درمان بلوغ زودرس در موارد مختلفی انجام می‌شود. یکی از این موارد، بلوغ زودرسی است که منجر به کاهش قد نهایی می‌شود. در شروع بلوغ، کودکان افزایش رشد قد، نسبت به همسالان خود دارند، اما با بسته شدن زودرس صفحه رشد، قد نهایی کوتاه خواهد شد. برای درمان این موضوع، باید به موارد زیر توجه کرد:
1. عوامل روانی و اضطراب والدین: کودکان با بلوغ زودرس، از همسالان خود بزرگ‌تر به نظر می‌رسند و این مسئله می‌تواند باعث مشکلاتی در مدرسه و جامعه شود.
2. شروع خونریزی قاعدگی قبل از ۹ سال در دختران.
3. در کودکان با ضایعات عضوی: در این بیماران سیر بیماری پیشرونده است و این افراد نیاز به درمان دارند.
نکته بسیار مهم در عوامل موثر در بروز بلوغ زودرس، این است که در مواردی که بلوغ بعد از ۶ تا ۸ سال در جنس مونث شروع شده باشد، درمان روی قد نهایی هیچ تأثیری نخواهد داشت.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” کاهش عوارض ناشی از بلوغ زودرس ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بلوغ زودرس مطالعه فرمایید.
منبع: نامه نیوز. راسخون
