[sbu_post_image]
كوتاهی قد یكی از نگرانی‌های نوجوانان و والدین آنهاست كه در سال‌های اخیر به واسطه تبلیغات وسیع شركت‌های دارویی در مورد هورمون رشد و تاثیر آن در كانون توجه قرار گرفته است. تاخیر رشد سرشتی از دلایل بسیار شایع كوتاهی قد در نوجوانان است كه با تاخیر در بلوغ همراهی دارد. لایل پزشکی زیادی برای توجیه رشد کم و کوتاه قدی کودکان وجود دارد مانند اختلال در عملکرد هورمون رشد، کم‌کاری غده‌ی تیروئید، سندرم ترنر، سو‌ء تغذیه ،ناراحتی‌های روده‌ای و کلیه‌ها. اکثر کودکان قد کوتاه از نظر سلامتی نرمال هستند، ولی ممکن است از نظر ژنتیکی کوتاه قد باشند یا از لحاظ رشد، کمی تأخیر داشته باشند.
کوتاهی قد نوجوانان به علت بلوغ دیررس
یك دختر نوجوان دوازده ساله یا پسر چهارده ساله را در نظر بگیرید كه هنوز بالغ نشده و نسبت به همسن و سالان خود كوتاه‌تر است. وقتی سابقه خانوادگی او را بررسی می‌كنیم، حداقل یكی از والدینش دچار تاخیر بلوغ و كوتاهی قد در نوجوانی بوده‌اند. در بررسی‌های تخصصی مشخص میشود كه سن استخوانی این كودكان نسبت به سن تقویمی تاخیر دارد و آزمایش هورمون رشد آنها در حد سن استخوانی است و نسبت به سن تقویمی كاهش نشان می‌دهد.
تاخیر رشد سرشتی یك حالت بسیار خوش‌خیم و گذراست كه به دلیل اختلال ژنتیكی در ترشح بموقع هورمون‌های محرك غدد جنسی ایجاد میشود و باید از بیماری‌های دیگر عامل كوتاهی قد افتراق داده شود. خوشبختانه این كودكان با یكی دو سال تاخیر دچار جهش رشد شده و قد مناسب را پیدا می‌كنند.
تشخیص علت کوتاهی قد
همان‌گونه كه گفته شد برای تشخیص صحیح ابتدا باید سابقه خانوادگی تاخیر رشد و بلوغ در والدین، و برادران و خواهران كودك بررسی شود و در ادامه از نظر بلوغ جنسی معاینه كامل صورت گیرد. در ادامه سن رشد استخوانی با عكسبرداری از مچ دست تخمین‌زده میشود. اندازه‌گیری هورمون رشد با دادن داروهای محرك ترشح هورمون رشد صورت می‌گیردو مهم‌ترین قسمت در ارزیابی آزمایشگاهی كودكان و نوجوانان كوتاه قد است. اگر سن استخوانی با سن تقویمی مطابقت داشت و هورمون رشد كم بود ابتدا باید بررسی‌های دیگر بخصوص بررسی كم كاری تیروئید صورت گیرد و سپس اقدام به درمان شود. نارسایی كلیه، بیماری‌های كبدی و انواع بیماری‌های غددی بخصوص بیماری‌های غده فوق‌كلیه می‌تواند منجر به كوتاهی قد شود. در واقع مهم‌ترین وظیفه پزشك در برخورد با كودكان و نوجوانان كوتاه قد، بررسی چنین بیماری‌هایی است.
كم‌كاری تیروئید كه با بی‌حالی، خواب‌آلودگی و پف‌آلودگی صبحگاهی مشخص میشود، از دلایل مهم و قابل درمان كوتاهی قد است كه حتما باید بررسی شود، زیرا در صورت تشخیص با داروی «لووتیروكسین» بخوبی درمان خواهد شد. یكی از علت‌های مهم افت رشد مشكلات عاطفی بخصوص ارتباط آشفته مادر و كودك است. متاسفانه به دلیل انكار والدین و ناتوانی كودك در بیان این حالت، این مشكل مخفی باقی می‌ماند. این كودكان اغلب دارای اشتهای زیاد و پرخور هستند. گریه‌های ناگهانی و بد خلقی‌های ناگهانی از علائم دیگر این مشكل است. چنین كودكانی اگر در محیط كم اضطراب قرار گیرند، رشد طبیعی خواهند داشت.
منبع: تبیان زنجان
