بلوغ یک دوره زمانی است که در آن پسران یا دختران در حال رشد، تحت فرایند بلوغ جنسی قرار می‌گیرند. این فرایند شامل تغییرات فیزیکی و مراحلی است که به کسب قابلیت باروری و بروز صفات ثانویه جنسی و ویژگی‌های فیزیکی مرتبط با بزرگسالان (مانند رشد موهای ناحیه تناسلی) منتهی می‌شود. این تحولات بیولوژیکی و جسمی می‌تواند بر رشد روانی و عاطفی نوجوانان نیز تاثیرگذار باشد. در صورتی که فرزند شما قبل از 8 سالگی (بلوغ زودرس) یا بعد از 14 سالگی (بلوغ دیررس) به بلوغ برسد، نیاز است که تحت نظر پزشک قرار بگیرند.
متوسط سن بلوغ برای دختران، 11 سالگی و برای پسران، 12 سالگی است. اما هیچ جدول زمانی ثابت برای این پدیده وجود ندارد. بنابراین اگر فرزند شما قبل یا بعد از همسالانش به بلوغ می‌رسد، نیازی به نگرانی نیست. زیرا شروع بلوغ در هر سنی از محدوده 8 تا 14 سالگی کاملا” طبیعی است. این فرایند به طور کلی حدود چهار سال به طول می‌انجامد.
کودکانی که بسیار زود (قبل از 8 سالگی) یا بسیار دیر (بعد از 14 سالگی) به سن بلوغ می‌رسند، باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند تا احتمال وجود یک بیماری زمینه‌ای در آنها بررسی شود.
نشانه‌های بلوغ در دختران
اولین نشانه‌های بلوغ دختران
معمولا” اولین نشانه بلوغ دختران، رشد سینه‌های آنهاست. طبیعی است که جوانه پستان گاهی اوقات بسیار حساس به لمس شود، یا رشد یکی از سینه‌ها چند ماه قبل از سینه دیگر آغاز شود.
موهای ناحیه تناسلی نیز شروع به رشد می‌کند و رشد مو در پاها و بازوها به طور محسوس افزایش می‌یابد.
نشانه‌های بعدی بلوغ دختران
پس از یک سال (یا بیشتر) پس از آغاز بلوغ و طی چند سال آینده:
رشد سینه دختران همچنان ادامه دارد و شکل سینه‌ها پرتر و کامل‌تر می‌شود.
در حدود دو سال بعد از آغاز بلوغ، دختران معمولا” اولین دوره قاعدگی خود را تجربه می‌کنند. می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد شروع دوره قاعدگی کسب کنید.
موهای ناحیه تناسلی، ضخیم‌تر و مجعدتر می‌شود.
موهای زیر بغل شروع به رشد می‌کنند. در برخی از دختران، رویش مو در سایر قسمت‌های بدن مانند لب بالایی نیز رخ می‌دهد. این امر کاملا” طبیعی است.
تعریق دختران افزایش می‌یابد.
اغلب دختران دچار آکنه می‌شوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکه‌های پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر می‌شوند.
ترشحات سفید واژن در دختران بوجود می‌آید.
دختران وارد مرحله جهش رشد می‌شوند. از زمانی که دوره قاعدگی دختران شروع می‌شود، رشد سالانه آنها 5 الی 7.5 سانتی‌متر (2/3 اینچ) بیشتر از سال آینده (یا دو سال بعدی) خواهد بود. پس از آن دختران به قد بزرگسالی خود می‌رسند.
بسیاری از دختران دچار افزایش وزن می‌شوند، که امری طبیعی است. زیرا شکل بدن آنها دچار تغییرات می‌شود.
همچنین تجمع چربی در امتداد بازو، ران و قسمت فوقانی کمر افزایش می‌یابد؛ باسن دختران گردتر شده و کمر آنها باریک‌تر می‌شود.
پس از حدود چهار سال از بلوغ در دختران:
فرم سینه‌های دختران مانند زنان شده است.
موهای ناحیه تناسلی به داخل ران گسترش یافته است.
اندام تناسلی به طور کامل شکل گرفته است.
رشد قد آنها متوقف می‌شود.
نشانه‌های بلوغ در پسران
اولین نشانه‌های بلوغ پسران
معمولا” اولین نشانه بلوغ پسران، بزرگتر شدن بیضه‌ها و نازک و قرمز شدن کیسه بیضه‌ها است.
موهای ناحیه تناسلی نیز به تدریج در پایه آلت تناسلی ظاهر می‌شود.
نشانه‌های بعدی بلوغ پسران
یک سال یا بیشتر پس از شروع بلوغ و طی چند سال آینده، تحولات زیر در بدن پسران رخ می‌دهد:
– آلت تناسلی و بیضه‌ها رشد کرده و کیسه بیضه به تدریج تیره‌تر می‌شود. اطلاعات بیشتر در مورد بهداشت آلت تناسلی مردان در این مرحله می‌تواند مفید باشد.
– موهای ناحیه تناسلی پسران ضخیم‌تر و مجعدتر می‌شود.
– موهای زیر بغل آنها شروع به رشد می‌کنند.
– تعریق پسران افزایش می‌یابد.
– سینه‌ها ممکن است به طور موقت کمی متورم گردد، که امری طبیعی است و به منزله شکل گیری سینه مردان نمی‌باشد.
– پسران ممکن است در خواب دچار “احتلام” شوند (انزال غیر ارادی منی هنگام خواب).
– صدای پسران “شکسته” می‌شود و دائما” در حال بم‌تر شدن است. ممکن است طی یک مدت، صدای آنها یک لحظه بسیار بم باشد و کمی بعد بسیار بلند شود.
– اغلب پسران دچار آکنه می‌شوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکه‌های پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر می‌شوند.
– پسران وارد مرحله جهش رشد می‌شوند. افزایش قد آنها به طور متوسط، 7 الی 8 سانتی‌متر (3اینچ) در سال خواهد بود و قد و قامت آنها مردانه‌تر خواهد شد.
طی حدود چهار سال پس از شروع بلوغ، تحولات زیر در بدن پسران رخ می‌دهد:
– اندام تناسلی آنان مانند یک فرد بزرگسال به نظر خواهد رسید و موهای ناحیه تناسلی به داخل رانها گسترش می‌یابد.
– رویش موهای صورت آغاز می‌شود و پسران می‌توانند موهای ریش و سبیل خود را اصلاح کنند.
– پسران با سرعت کند‌تری قد می‌کشند و رشد آنها به طور کامل در حدود 16 سالگی متوقف می‌شود. (اما ممکن است بدن آنها همچنان عضلانی‌تر گردد).
– اکثر پسران تا 18 سالگی، به بلوغ کامل خواهند رسید.
تغییرات خلق و خوی پسران در دوران بلوغ
بلوغ می‌تواند دوران دشواری برای کودکان باشد. زیرا با رشد احساس خود آگاهی، آنها در حال غلبه کردن بر تغییرات بدن و احتمالا” آکنه یا بوی بدن خود هستند.
بلوغ می‌تواند زمان هیجان انگیزی نیز باشد، زیرا کودکان دارای عواطف و احساسات جدیدی می‌شوند. اما این ” نوسانات عاطفی”، می‌تواند اثرات روانی و عاطفی داشته باشد، از قبیل:
نوسانات خلقی غیر قابل توضیح
عزت نفس پایین
پرخاشگری
افسردگی
و صحبت کردن با نوجوان خود .
چگونه می‌توان با مسئله بلوغ کنار آمد؟
در طول دوران بلوغ، احساسات فرد ممکن است به طور قابل توجهی تغییر کند و موجب افسردگی، ناامنی و خشم شود. بنابراین، اهمیت دارد که دختران و پسران بدانند چگونه می‌توانند با این تغییرات کنار بیایند و به طور آرام به دوران بزرگسالی وارد شوند.
نکاتی که باید در نظر گرفته شوند:
1. با یک بزرگسال قابل اعتماد در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید. بزرگسالان قبلا این دوران را تجربه کرده‌اند و می‌توانند به شما کمک کنند. صحبت کردن با یک گوش شنوا و همدرد، می‌تواند به شما کمک کند.
2. به صحبت‌های پدر و مادر و افراد مورد علاقه خود در مورد تغییرات بدن گوش فرا دهید. آنها نمی‌خواهند زندگی شما را کنترل کنند، بلکه می‌خواهند شما را آرام کنند و به شما کمک کنند که احساسات و نگرانی‌های خود را درک کنید.
3. به مطالعه مطالب موجود در مورد تغییراتی که برای شما رخ خواهد داد بپردازید. آگاهی از آنچه که اتفاق می‌افتد، به شما کمک خواهد کرد تا با این تغییرات کنار بیایید.
4. به طور منظم ورزش کنید. ورزش کردن به شما کمک می‌کند تا بدن و ذهنتان را سالم نگه دارید و همچنین استرس شما را کاهش می‌دهد.
5. آگاه باشید که همه افراد با سرعت متفاوتی به بلوغ می‌رسند. اگر بهترین دوست شما سینه‌های بزرگتری دارد و یا اگر دوست مذکر شما اصلاح صورت خود را به رخ می‌کشد، در حالی که صورت شما هنوز عاری از ریش و سبیل است، وحشت‌زده نشوید. زیرا شما هنوز در حال رشد هستید و ممکن است بدن شما به زمان بیشتری برای رسیدن به این مرحله نیاز داشته باشد.
