راشیتیسم یا نرمی استخوان یک اختلال اسکلتی است که در اثر کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات رخ می‌‌دهد. این مواد مغذی برای توسعه استخوان‌های قوی و سالم اهمیت زیادی دارند. افراد مبتلا به راشیتیسم یا نرمی استخوان ممکن است دارای استخوان‌های ضعیف و نرم، رشد نامناسب و حتی در موارد شدید، ناهنجاری‌های اسکلتی باشند
علائم
کمبود ویتامین D ماه ها قبل از بروز علائم بالینی راشیتیسم یا نرمی استخوان وجود دارد. علائم بالینی راشیتیسم عبارتند از:
• تغییر فرم اسکلت بدن: این تغییر شکل (دفوریتی) شامل پاهای پرانتزی، انحنای غیرطبیعی در مهره ها، تغییر شکل لگن و برآمدگی قفسه است.
• استخوان های شکننده: کودکان مبتلا به راشیتیسم بیشتر از سایر کودکان مستعد به شکستگی استخوان می باشند.
• نقص در رشد: تاخیر در رشد با انحنای رشد طولی قد و اندام ها از نتایج راشیتیسم یا نرمی استخوان است.
• مشکلات بهداشتی دندان: این مشکلات شامل نقص در ساختمان دندان ها، افزایش پوسیدگی دندان و تاخیر در فرم‌گیری دندان ها می باشد.
• درد استخوان ها: شامل دردهای مبهم استخوانی به همراه دردهای موضعی بر روی استخوان های ستون مهره، لگن و پاها می باشد.
• ضعف عضلات: کاهش قدرت عضلانی که خود باعث اختلال در راه رفتن می گردد.
علت بیماری راشیتیسم
بدن شما برای جذب کلسیم و فسفر حاصل از غذاها به ویتامین D نیاز دارد. راشیتیسم یا نرمی استخوان، زمانی ایجاد می شود که بدن کودک مقدار کافی ویتامین D دریافت نمی کند و یا بدن او در استفاده مناسب از ویتامین D مشکلاتی دارد. در واقع علت اصلی راشیتیسم فقر ویتامین D می باشد.
گاهی اوقات عدم دریافت کلسیم کافی و یا فقدان کلسیم و ویتامین D می تواند از علل بیماری راشیتسم محسوب شود. کودکانی که مقدار کافی ویتامین D را از دو منبع زیر دریافت نکنند ممکن است به فقر ویتامین D و در نتیجه راشیتیسم دچار شوند:
نور خورشید: پوست شما زمانی که در معرض تابش نور خورشید قرار گیرد، می تواند ویتامین D تولید کند. اما کودکان در کشورهای توسعه یافته زمان کمتری را در فضای باز می گذرانند. آن ها بیشتر از ضد آفتاب ها استفاده می کنند، که تابش اشعه به پوست را مهار می کند.
غذاها: روغن های ماهی و زرده تخم مرغ، حاوی ویتامین D می باشند. ویتامین D همچنین به طور فراوری شده به بعضی غذاها مانند شیر یا برخی آب میوه ها می تواند افزوده شود.
مشکلاتی در جذب ویتامین D:برخی کودکان ممکن است به مشکلاتی دچار باشند که با اختلالاتی در مسیر جذب ویتامین D در بدن ارتباط دارد، که می توانند کودک را مستعد ابتلا به بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان کنند. برخی کودکان با این مشکلات متولد می شوند و برخی ممکن است به آن ها دچار شوند. برخی مثال ها عبارت است از:
• بیماری سلیاک
• بیماری التهاب روده
• سیستیک فایبروزیس
• مشکلات کلیوی
درمان
هدف از درمان راشیتیسم یا نرمی استخوان اصلاح اختلال زمینه ای و جلوگیری از عوارض بیماری راشیتیسم است.جایگزینی مناسب ویتامین D فعال، فسفر و کلسیم معمولا در عرض چند هفته باعث بهبودی می گردد در صورتی که تشخیص به موقع صورت گیرد.ویتامینD استفاده از مواد غذایی حاوی مقادیر مناسب فسفر و کلسیم مانند آب پرتقال، ماهی، فرآورده های شیری و مکمل های غذایی بسیار مناسب است. استفاده منظم از نور آفتاب بسیار موثر است که بهترین آن نور متوسط آفتاب است. به خاطر داشته باشیم که تماس مستقیم با نور شدید آفتاب در شیرخواران زیر ۶ ماه به هیچ عنوان توصیه نمی گردد.
در این رده سنی استفاده منظم از قطره های ویتامین A+D توصیه می گردد. میزان کلسیم، فسفر و ویتامین D دریافتی براساس سن و وزن تعیین می گردد. به دلیل عوارض ناشی از مصرف نابجای این مواد توصیه می گردد که حتما با پزشک متخصص قبل از استفاده آن ها هماهنگی صورت گیرد.
در مواردی که راشیتیسم یا نرمی استخوان منجر به ناهنجاری های استخوانی و اختلال در انحنای مهره ها و یا فرم اندام ها گردد استفاده از آتل های مخصوص و در صورت عدم پاسخ، درمان جراحی ضروری است.
