[sbu_post_image]
به بالا رفتن قند خون در هنگام بارداری، دیابت در حاملگی می گویند که معمولاً در سه ماهه ی دوم و سوم بارداری ظاهر می شود. شایع ترین زمان ایجاد دیابت حاملگی بین هفته های 28-24 حاملگی است. شیوع این نوع از دیابت در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است ولی می توان گفت که بین 2 تا 5 درصد خانم های باردار به این بیماری مبتلا هستند. البته این میزان در خانم های بارداری که دارای عوامل خطر دیابت در حاملگی هستند بیشتر است و حتی ممکن است به 14 درصد برسد. سن بالای 30 سال، چاقی (به خصوص وزن بالای 90 کیلوگرم)، سابقه ی فامیلی از دیابت یا اختلال تحمل گلوکز، پرفشاری خون و سابقه ی آنومالی های جنینی در حاملگی قبلی، از عوارض خطر ابتلا به دیابت در حاملگی است.
تشخیص و درمان
برای تشخیص دیابت در حاملگی، اولین آزمایش مورد استفاده آزمایش گلوکز است. در این روش، خانم‌های باردار باید 50 گرم گلوکز مصرف کنند و سپس قند خونشان یک ساعت بعداز مصرف گلوکز اندازه‌گیری شود. اگر سطح قند خون بیشتر از 130 باشد، ممکن است دچار دیابت حاملگی باشند. اگر آزمایش گلوکز مثبت باشد، نیاز به انجام تست تحمل گلوکز 3 ساعته برای تشخیص قطعی دیابت حاملگی وجود دارد.
در صورتی که آزمایش گلوکز منفی باشد، اما فرد دارای عوامل خطرساز دیابت در حاملگی و نشانه‌های آن باشد، نیز این تست انجام می‌شود. در این روش، خانم باردار ابتدا باید به مدت 8 ساعت ناشتا باشد و سپس 100 گرم گلوکز مصرف کند. سپس سطح قند خون او در سه زمان مختلف (یعنی یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعداز مصرف گلوکز) اندازه‌گیری می‌شود. اگر سطح قند خون ناشتا بیشتر از 105، قند خون یک ساعت بعد بیشتر از 190، قند خون دو ساعت بعد بیشتر از 165 و قند خون سه ساعت بعد بیشتر از 145 باشد، ممکن است دچار دیابت حاملگی باشند.
در صورتی که خانم باردار در بیش از دو زمان از چهار زمان اندازه‌گیری قند خون، عوارض غیر طبیعی نشان دهد، تشخیص دیابت حاملگی برایشان قطعی می‌شود.
عوارض دیابت در حاملگی بر جنین
در صورت عدم تشخیص و درمان دیابت در حاملگی، ممکن است خطرات زیادی برای مادر و جنین ایجاد شود. دیابت در حاملگی حتی ممکن است منجر به مرگ مادر شود، که شایع‌ترین عارضه آن انفارکتوس قلبی است. از دیگر عوارض مادرزادی آن می‌توان به افزایش احتمال ابتلا به فشار خون بدخیم در حاملگی، زایمان زودرس، سقط پی در پی و افزایش صدمه‌های ناشی از زایمان از طریق سزارین اشاره کرد. دیابت حاملگی همچنین باعث ایجاد عوارض نامطلوب بر جنین می‌شود. مرگ و میر جنین حین تولد در زنان مبتلا به دیابت حاملگی دو برابر زنان سالم است. دیابت در حاملگی منجر به درشت اندامی جنین، هیپوگلیسمی و هیپوکلسمی در جنین می‌شود. در دوران بارداری نمی‌توان از داروهای پایین‌آورنده قند خون استفاده کرد.
هنگامی که یک خانم باردار دچار دیابت حاملگی می‌شود، اولین گام اعمال یک رژیم غذایی مناسب برای کنترل قند خون است. انرژی مورد نیاز برای یک خانم باردار مبتلا به دیابت حاملگی در سه ماهه اول بارداری 25 کیلو کالری بر کیلوگرم وزن بدن، در سه ماهه دوم 30 کیلو کالری بر کیلوگرم و در سه ماهه سوم 35 کیلو کالری بر کیلوگرم است.
اگر با رعایت رژیم غذایی به مدت 1 تا 2 هفته قند خون ناشتا به کمتر از 95 میلی گرم در دسی لیتر نرسید، نیاز به تزریق انسولین وجود دارد. هرچند اختلال تحمل گلوکز در افراد مبتلا به دیابت حاملگی پس از زایمان برطرف می‌شود، اما خطر ابتلا به دیابت نوع دو در آینده وجود دارد. بنابراین، افراد مبتلا به دیابت حاملگی باید بیشتر از دیگران به کنترل وزن و ورزش دقت کنند.
دیابت حاملگی باعث افزایش خطر عفونت‌های دستگاه تناسلی زنانه می‌شود و در صورت عدم کنترل، می‌تواند باعث اختلال در تخمک گذاری و افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم شود. بنابراین، برای تمام خانم‌ها، مبتلا به دیابت حاملگی یا نباشند، توصیه می‌شود که وزن خود را کنترل کرده و ورزش را در برنامه روزانه‌شان قرار دهند.
اگر یک خانم باردار موفق به کنترل قند خون خود در محدوده‌های زیر باشد، احتمالاً پس از زایمان نیز مشکل دیابت را تجربه نخواهد کرد: قند خون ناشتا و قبل از غذا کمتر از 105 میلی گرم در دسی لیتر، قند خون 1 ساعت بعد از غذا کمتر از 155 میلی گرم در دسی لیتر، و قند خون 2 ساعت بعد از غذا کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطالب زیر را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت بارداری مطالعه فرمایید.
سلامت مادر جنین در دیابت حاملگی
کنترل قند خون
قرص های دیابت
عوارض دیابت حاملگی
پیشگیری از عوارض دیابت
علائم دیابت
منبع: کتاب درمان های فیزیکی و ورزش در دیابت
