[sbu_post_image]
دیابت حاملگی یک وضعیت است که در آن سطح قند خون در دوران بارداری بالا می‌رود و به دو گروه تقسیم می‌شود. اولین گروه افرادی هستند که قبلاً به دیابت نوع 1 یا 2 مبتلا بوده و در حال حاضر باردار هستند که به آنها دیابت قبل از بارداری (Pre-CDM) می‌گویند. دومین گروه افرادی هستند که دیابت در دوران بارداری برای اولین بار تشخیص داده شده و به آنها دیابت حاملگی (GDM) گفته می‌شود که در بیشتر موارد نوعی از دیابت نوع 2 است.
مهم است که آموزش، اهداف و روش‌های درمانی برای هر دو گروه یکسان است. دیابت حاملگی در حدود 2 تا 14 درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد و معمولاً پس از زایمان بهبود یافت یا از بین می‌رود. دیابت حاملگی به طور کامل قابل درمان است، اما نیاز به نظارت دقیق در طول دوران بارداری دارد. هیپرگلیسمی در دوران بارداری به علت ترشح هورمون‌های جفتی ایجاد مقاومت نسبت به انسولین را فراهم می‌کند.
درمان دیابت حاملگی
دیابت حاملگی در صورت عدم درمان، می‌تواند به سلامت مادر و جنین آسیب بزند. نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت حاملگی ممکن است دارای اضافه وزن و اندازه بزرگتر از نوزادان طبیعی باشند، که به عنوان ماکروزومی شناخته می‌شوند. علاوه بر این، این نوزادان ممکن است دارای ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی و عصبی، بدشکلی‌های عضلانی و اسکلتی، و گاهی حتی مشکلات تنفسی و ریوی داشته باشند. همچنین، اختلالات در عروق جفتی می‌تواند منجر به عدم خونرسانی کافی به جنین شود و در نتیجه مرگ و میر نوزادان را به همراه داشته باشد. آمارها نشان می‌دهند که حدود 3-5 درصد احتمال مرگ و میر جنین در موقع زایمان وجود دارد.
زنان باردار در طول 3 ماهه اول بارداری نیاز دارند تا تحت معاینات چشم پزشکی قرار بگیرند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که شیوع دیابت بارداری در تمام گروه‌های نژادی در حال افزایش است و در دهه گذشته، در ایالات متحده، میزان بروز دیابت حاملگی بیش از دو برابر افزایش یافته است.
زنانی که قبلاً دیابت نوع 2 ناشناخته داشته‌اند، معمولاً در طول دوران بارداری تشخیص داده می‌شوند. این افراد علاوه بر علائم شایع دیابت مانند پر ادراری، پرخوری و پرنوشی، از علائمی مانند تاری دید، گیجی و یا افزایش ابتلا به عفونت‌های واژن شکایت می‌کنند. این مادران در اکثر موارد چاق هستند. پس از تشخیص دیابت در بارداری، مشاوره تغذیه و رژیم درمانی ضروری است و میزان کالری مورد نیاز مادر محاسبه و بر اساس آن رژیم غذایی مناسب توصیه می‌شود. پس از زایمان و بدنیا آمدن نوزاد، سطح قند خون مادر مبتلا به دیابت حاملگی به سطح طبیعی بر می‌گردد. لذا تمام زنانی که به دیابت حاملگی مبتلا می‌شوند، برای جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 در سال‌های بعد، باید با رژیم غذایی صحیح و ورزش، وزن خود را به حد ایده‌آل برسانند.
ورزش در دیابت بارداری
ورزش در دیابت بارداری سهم عمده ای در کنترل قند خون دارد و ورزشهای مناسب حساسیت بدن در مقابل انسولین را افزایش داده و پاسخ انسولین به گلوکز را نیز بالا می برد. البته نوع ورزش و مدت آن لازم است تحت نظر پزشک انجام شود و در مواردی مانند افزایش فشار خون حاملگی و پارگی کیسه آب از انجام ورزش شدید خودداری گردد. در خانم هایی که مبتلا به دیابت نوع 1 یا 2 بوده و می خواهند باردار شوند، مشاوره قبل از بارداری و گفتن عوارض حاملگی دوران بارداری برای مادر لازم است و باید گوشزد نمود که مراقبت دوران بارداری در این مادران بسیار مهم و ضروری است و در دوران بارداری در صورت بالا بودن قند خون باید از تزریق انسولین استفاده نمود و استفاده از قرص مجاز نمی باشد.
در مادرانی که کنترل قند خون خوب انجام نمی شود گاهی موارد نیاز به بستری شدن در بیمارستان وجود دارد و در صورتی که اندازه جنین بزرگ باشد و احتمال خطر در زایمان طبیعی وجود داشته باشد، سزارین توصیه می شود. در طی زایمان قند خون مادر باید طبیعی نگه داشته شود و مانیتورینگ گلوکز خون و تجویز سرم قندی و انسولین برای نگهداری قند خون بین 120-60mg/dl ضروری است. پس از زایمان و خروج جنین و جفت از بدن مادر نیاز به انسولین به سرعت کم می شود و در خانم های GDM پس از زایمان قند خون به حالت طبیعی بر می گردد.
توجه شود که درمان و کنترل دیابت کلید اصلی بارداری سالم و طبیعی است مادرانی که مبتلا به دیابت نوع 1 بوده و انسولین تزریق می کنند. در دوران بارداری نیاز به تزریق انسولین بیشتری دارند بویژه در سه ماهه آخر بارداری، به علت افزایش ترشح هورمون های جفتی نیاز به انسولین بیشتر می شود. هورمون های جفتی به رشد جنین در رحم مادر کمک می کنند ولی جلوی فعالیت انسولین در بدن مادر را می گیرند در نتیجه نیاز به انسولین بیشتر می شود. در مادرانی که مبتلا به دیابت نوع 1 هستند احتمال ایجاد دیابت نوع 1 در فرزند کمتر از دو درصد است. مادرانی که مبتلا به دیابت نوع 2 بوده و قبل از بارداری از قرص های خوراکی پایین آورنده قند خون استفاده می کنند به علت اینکه استفاده از قرص در دوران حاملگی مجاز نمی باشد لازم است توسط پزشک معالج سه ماه قبل از اقدام به بارداری برای کنترل قند خون درمان با انسولین شروع شود و در دوران حاملگی ادامه داشته باشد.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت بارداری ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت حاملگی مطالعه فرمایید.
منبع: کتاب راهنمای دیابت
