[sbu_post_image]
چاقی در نوجوانان، شایع‌ترین مشکل بهداشتی در بین این گروه سنی در کشورهای پیشرفته است. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که میزان بروز چاقی در میان کودکان و نوجوانان در کشورهای مختلف، به‌ویژه در دو دهه گذشته، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در حال حاضر حداقل ۲۷٪ کودکان و ۲۱٪ نوجوانان چاق هستند که نشان‌دهنده افزایش ۵۴ درصدی در میزان بروز چاقی در کودکان و ۳۹ درصدی در نوجوانان است. با توجه به این روند افزایش چاقی در دوران کودکی و نوجوانی، تخمین زده می‌شود که ۷۰٪ نوجوانان چاق در آینده به بزرگسالان چاق تبدیل می‌شوند؛ بنابراین لازم است به‌سرعت به فکر درمان چاقی نوجوانان باشیم.
کودکان چاق با مشکلات بهداشتی متعددی مواجه هستند، از جمله کاهش توانایی کاری (اختلالات ارتوپدی و ریوی)، مقاومت به انسولین و فشار خون بالا. همچنین، کودکان چاق زودتر از همسالان خود به بلوغ می‌رسند که موجب کوتاه شدن دوره رشد طولی استخوان و کوتاه شدن قد آنها می‌شود. بنابراین، پیشگیری و درمان چاقی در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مهم برای حفظ سلامتی فردی و جامعه باشد.
شیوع چاقی در نوجوانان به کشورهای غربی محدود نیست و عوامل ژنتیکی، همچنین الگوی مصرف غذایی، به عنوان عوامل مهم در این مورد مطرح می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف برخی غذاها از جمله غذاهای پر چربی و کم فیبر و مصرف گوشت و چربی‌های اشباع، با شیوع چاقی و چاقی شکمی در ارتباط قرار دارد.
چاقی در افراد جوان اهمیت زیادی دارد زیرا اغلب در این دوره شروع می‌شود و در بزرگسالی باعث عوارض جدی در حدود ۵۰٪ موارد می‌شود. همچنین در افراد میانسال و مسن، بیماری‌های مرتبط با چاقی اغلب در این دوره بروز می‌کنند. در کودکان و نوجوانان، شاخص توده‌ی بدنی (BMI) برای اندازه‌گیری چاقی و اضافه وزن استفاده می‌شود و داشتن BMI برابر یا بالاتر از ۸۵ و ۹۵ به ترتیب به عنوان اضافه وزن و چاقی تعریف می‌شود.
روش های درمان چاقی کودکان و نوجوانان
1- آموزش مادران جوان در قبال تغذیه صحیح کودک و زدودن باورهای غلط، به خصوص وسواسی که اول زاهای کم سن و سال در زمینه تغذیه کودکشان به صورت سینه به سینه دریافت نموده اند.
2- تحلیل برنامه های غذایی روزانه کودک و بررسی یادآمدهای تغذیه هفتگی کودکان و شناخت و تعیین اشتباهات به عمل آمده در تغذیه روزانه و ارائه توصیه های عملی و کاربردی به خانواده ها برای رفع تدریجی روشهای غلط به کار برده شده.
3- تعدیل تدریجی و حذف کامل میان وعده های غذایی پرانرژی و فاقد مواد مغذی لازم (چیپس، پفک، هله و هوله، شربتها و نوشابه ها)
4- افزایش به کارگیری مقدار بیشتری از فیبرهای محلول و یا نامحلول در گنجانیدن غذاهای تهیه شده از غلات، حبوبات و سبزیجات مختلف و تعدیل تدریجی و حذف کامل شکلات، شیرینی، کیک و بستنی های روزمره و جایگزینی آنها با میوه جات فصل و دانه ها و مغزها ( آجیل شیرین و شور به صورت متعادل و متنوع)
5- افزایش مقدار لبنیات دریافتی نسبت به قبل از اجرای برنامه جدید حداکثر تا میزان دو تا دو و نیم واحد. لازم به یادآوری است عادت کردن افراد به میل نمودن شیر بیشتر از حد نیاز که موجبات کم خونی و برخی از بیماریها را فراهم می کند، توصیه نمی شود.
6- افزایش زمان فعالیتهای جسمی و بازیهای دسته جمعی و کاهش زمان تماشای تلویزیون
7- ایجاد نظم در ساعات خواب زود هنگام شبانه و رعایت وعده های اصلی و میان وعده ها و عدم حذف وعده صبحانه
8- تغذیه در محل مشخص و زمان معین و ظروف اختصاصی کودک و نوجوان
9- خونسردی توام با قاطعیت در قبال تغذیه کودک و عدم به کارگیری زور و اجبار مبنی بر میل نمودن حتمی تمام غذای داده شده و اتمام اجباری مقدار غذای سرو شده
10- هر چه سن شروع چاقی پایین تر باشد، عوارض دراز مدت آن بیشتر، خطرناک تر و احتمال درمان چاقی برای همیشه بسیار ضعیف تر خواهد شد. لذا اقدام فوری جهت تاثیرگذاری در روند اضافه وزن کودکان و نوجوانان بسیار موثرتر واقع خواهد شد.
11- مهرورزی و ابراز محبت معقول پدر و مادر به کودک و پاسخگویی به نیازهای برخورداری بچه ها از عواطف پدری و مادری از پرخوری های احتمالی و افسردگی های کودک جلوگیری می نماید.
12- عدم جبران قصور و یا بی توجهی ها یا تنبیه های بی مورد با خوارنیدن و یا خرید تنقلات رنگارنگ که خود عذر بدتر از گناه تلقی می شود.
13- اصلاح تدریجی عادات غذایی غلط و خارج از چارچوب برنامه های مورد نیاز و ناخنک زدنها و ریزه خواری های مداوم
14- درمان چاقی نوجوانان با کاهش دفعات تغذیه کودک در خارج از منزل به خصوص Fast Food ها و انواع ساندویچ، همبرگر، پیتزا و سیب زمینی سرخ کرده با سس های پرچرب و انواع نوشابه ها و دسرهای خامه ای پر از قندهای ساده و چربی های اشباع شده.
15- کاهش مقدار نمک، شکر، افزودنی های مختلف، چربی های حیوانی و روغنهای گیاهی جامد و یا مایع فراتر از نیاز بچه به هنگام طبخ غذا در منزل
16- درمان چاقی نوجوانان با کاهش استرس و اضطراب و دل نگرانی های کودکان و نوجوانان که به صورت پرخوری و ریزه خواری نمود پیدا کرده و به عنوان یک عامل تسکین شرطی در می آید و توجه و دقت در ایجاد نظم در ساعات خواب شبانه و جلوگیری از شب زنده داری آنها
17- محدود گردیدن مدت زمان نشستن در مقابل تلویزیون برای درمان چاقی نوجوانان به مدت حداکثر یک و نیم یا دو ساعت در روز و منع کامل صرف غذا یا تنقلات و نوشابه ها و شربتها و غیره در هنگام تماشای تلویزیون
18- عدم نشان دادن ابراز رضایت و محبت و تشکر والدین، مادربزرگها، پدربزرگها، عمه ها و عموها و خاله ها و دایی ها به صورت تقدیم انواع خوراکیها و تنقلات رنگارنگ
19- در جهت درمان چاقی نوجوانان، به والدینی که یک یا هر دوی آنها چاق می باشند توجه داده می شود اگر عوامل محیطی در قبال فرزندان پدران و مادرانی که وزن متناسب به قدشان دارند احتمال چاقی فرزندان آنها 9% می باشد. در حالی که اگر یکی از شما ها چاق و دیگری دارای وزن متناسبی باشد، این احتمال چاق شدن به 41% تا 50% و اگر هر دو نفرتان چاق باشید، احتمال چاق و فربه شدن فرزندتان به 66% تا 86% افزایش خواهد یافت.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” علل چاقی نوجوانان ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چاقی نوجوانان مطالعه فرمایید.
منبع: دکتر راد. دکتر مظهری
