تاثیر اختلالات هورمونی بر چاقی

[sbu_post_image]

چاقی یک بیماری مزمن است که به اضافه وزن غیرطبیعی بدن اشاره دارد و اثرات بسیار مخربی بر روی سلامت انسان دارد. افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها بیش از 30 است، به عنوان چاق شناخته می‌شوند، و افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها بین 25 تا 30 است، دارای اضافه وزن هستند. تاثیر اختلالات هورمونی بر چاقی به طور مستقیم کشنده نیست، اما با بسیاری از بیماری‌ها، از جمله افزایش فشار خون، آترواسکلروز (سخت شدن جدارهای رگها)، بیماری‌های کبدی و صفراوی، آرتروز، اختلالات تنفسی، واریس، نازایی، مسمومیت حاملگی، پرمویی زنان، افزایش چربی خون و از همه مهمتر، احساس محرومیت اجتماعی و حقارت، ارتباط دارد.

علل هورمونی چاقی

در ادامه به تعدادی از علل هورمونی چاقی اشاره شده است. درمان هورمونی چاقی در این موارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

• چاقی ناشی از کم خوابی

اگر تا دیر وقت بیدار بمانید، احتمال بیشتری وجود دارد كه آخر شب به غذا خوردن روی بیاورید و به این ترتیب میزان کالری دریافتی‌تان افزایش می‌یابد. از طرفی تغییرات در میزان هورمون‌ها در این وضعیت باعث افزایش احساس گرسنگی و اشتها می‌شود و دیرتر احساس سیری خواهید كرد.

• یائسگی و چاقی

زنان در نزدیکی سن یائسگی معمولاً وزن خود را افزایش می‌دهند. این افزایش وزن احتمالاً به دلیل کاهش سرعت سوخت وساز در بدن با بالا رفتن سن است، نه کاهش هورمون‌های جنسی. همچنین، تغییرات در شیوه زندگی مانند کمتر حرکت کردن نیز ممکن است در این افزایش وزن دخیل باشد. با این حال، ممکن است تجمع چربی در بدن در نزدیکی سن یائسگی رخ دهد، به خصوص در اطراف کمر و نه در ران‌ها و لگن.

• چاقی به علت تخمدان پلی كیستیک

• چاقی در اثر ترک سیگار

افرادی که سیگار را ترک می‌کنند به‌طور میانگین کمتر از 4/5 کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند زیرا با حذف نیكوتین اتفاقات زیر می‌افتد:

– فرد احساس گرسنگی بیشتری می‌کند و غذای بیشتری می‌خورد که این احساس گرسنگی ممکن است پس از چند هفته برطرف شود.

– بدون اینکه میزان کالری دریافتی کم شده باشد، سوخت‌وساز کند می‌‌شود.

– غداها برای فرد خوشمزه‌تر به‌نظر می‌رسد که ممکن است به پرخوری بینجامد.

– فرد به خوردن غذاهای حاضری پرچربی و پرقند روی می‌آورد.

• چاقی ناشی از کم کاری تیروئید

اگر تیرویید (غده پروانه‌ای شکلی که جلوی گردن قرار دارد)، به اندازه کافی هورمون تیروییدی تولید نکند، احتمالا احساس خستگی، ضعف و سرما خواهید کرد و اضافه وزن پیدا می‌کنید. اگر هورمون تیرویید کافی نباشد، سوخت‌وساز در بدن کند می‌شود و احتمال بالا رفتن وزن افزایش پیدا می‌کند. حتی اگر کارکرد تیرویید در حد پایینی دامنه طبیعی باشد، ممکن است کم کاری تیروئید و چاقی به‌وجود آید. معمولا درمان کم‌کاری تیرویید باعث از بین رفتن این اضافه وزن خواهد شد.

• داروهای کورتونی و چاقی

داروهای ضدالتهابی استروییدی (داروهای کورتونی) مانند پردنیزولون به دلیل اثرشان در افزایش‌ وزن مشهور هستند. تجمع مایع در بدن و افزایش اشتها دلایل اصلی افزایش وزن با مصرف این داروهاست، اما این عارضه جانبی آنها به دوز دارو و مدت زمان مصرف بستگی دارد. در برخی مصرف‌کنندگان داروهای استروییدی به‌طور گذرا چربی‌های بدن جابجا و در مناطقی مانند صورت، پشت گردن و شکم جمع می‌شود.

• تاثیر قرص های ضدبارداری بر چاقی

برخلاف عقیده رایج، قرص های ضدبارداری ترکیبی (استروژن و پروژسترون) باعث افزایش وزن در درازمدت نمی‌شوند. گاهی برخی از زنانی که قرص‌های ترکیبی مصرف می‌کنند، مقداری اضافه وزن پیدا می‌کنند اما این افزایش وزن به تجمع مایع در بدن مربوط می شود و معمولا کوتاه‌مدت است. اگر هنوز هم در این‌باره نگران هستید، با پزشکتان مشورت کنید.

• چاقی به علت بیماری کوشینگ

افزایش وزن، علامت شایع نشانگان کوشینگ است. نشانگان کوشینگ گاهی به دلیل مصرف داروهای استروییدی برای بیماری‌هایی مانند آسم، آرتریت یا لوپوس بروز می‌كند. همچنین سندرم کوشینگ ممکن است در نتیجه تولید بیش از حد هورمون کورتیزول به‌وسیله غده فوق‌کلیه یا به توموری مربوط باشد که این هورمون را می‌سازد. تجمع چربی به این دلیل بیش از همه در صورت، گردن، بخش بالایی پشت و دور کمر خواهد بود.

• چاقی و بعضی داروهای اعصاب

یک عارضه جانبی برخی از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن است، بنابراین اگر فکر می‌کنید داروی ضدافسردگی‌تان باعث چاقی‌تان شده، با پزشك درباره تغییر برنامه درمانی‌ مشورت کنید اما هرگز خودسرانه داروهایتان را تغییر ندهید. برخی افراد هم پس از مدتی مصرف داروی ضدافسردگی، به علت اینکه حالشان بهتر و اشتهایشان بیشتر می‌شود، وزن اضافه می‌کنند. خود افسردگی نیز ممکن است باعث تغییرات وزن شود.

از میان داروهای اعصاب و روان، برخی داروهای دیگر نیز افزایش وزن را به دنبال دارند؛ مثلا داروهای ضدروان‌پریشی که برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال‌های دوقطبی به‌کار می‌روند و همین‌طور داروهای ضدمیگرن، ضدتشنج، ضدفشارخون و ضددیابت.

• تاثیر استرس بر چاقی

در زمان استرس میزان ترشح کورتیزول یا «هورمون استرس» در بدن افزایش می‌یابد و اشتها را زیاد می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تسکین خودتان هنگام استرس به خوردن غذاهای پرکالری روی بیاورید. ترکیب این دو عامل زمینه را برای افزایش وزن فراهم می‌كند.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” اختلالات هورمونی و چاقی ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چاقی هورمونی مطالعه فرمایید.

منبع: برترین ها. پزشکان ایران