بیماری قند؛ علت و علائم

[sbu_post_image]

تعریف بیماری قند

بیماری قند به افزایش میزان قند در خون اشاره دارد. این افزایش ممکن است ناشی از کمبود یا عدم تأثیرگذاری انسولین باشد، که هورمونی است که سلول‌ها را وادار به جذب و ذخیره قند می‌کند. در صورت کمبود انسولین، میزان قند خون به طور غیرطبیعی بالا می‌رود و بیماری قند ایجاد می‌شود. برای توضیح این موضوع، می‌توان به انبار مواد غذایی اشاره کرد که فردی گرسنه در مقابل آن نشسته و دسترسی به مواد غذایی ندارد. قندی که از طریق تغذیه به بدن وارد می‌شود، در داخل جریان خون و سلول‌ها قرار می‌گیرد و با وجود داشتن منبع انرژی برای ترمیم، خود در قحطی به سر می‌برد.

علائم

علائم بالا رفتن غیر طبیعی قند خون در بیماری قند شامل ادرار زیاد، ضعف، خستگی و گرسنگی زیاد می باشد. اگر فرد متوجه نگردد و در صدد معالجه بر نیاید در دراز مدت تبدیل به بیماری قند کامل و کنترل نشده خواهد شد که صدمات و عوارض قلبی، عروقی، کلیوی، چشم (با احتمال کوری) را به دنبال خواهد داشت.

انواع

بیماری قند را به طور کلی می توان به دو دسته تقسیم نمود:

نوع اول: که به آن بیماری قند وابسته به انسولین نیز می گویند، این نوع بیماری قند از نوع شدید و غیر معمول و شروع آن در کودکی و نوجوانی و افراد زیر 35 سال دیده می شود. اصطلاحاً دیابت جوانان و یا Juvenile Diabetes به آن اطلاق می شود.

نوع دوم: بیماری قند غیر وابسته به انسولین می باشد که در سنین بالاتر به وجود می اید. این نوع بیماری قند از بیماری هایی است که سهم عمده ی درمان و کنترل به عهده ی خود بیمار گذاشته می شود. موفقیت این خود درمانی و کنترل به عهده ی خود بیمار گذاشته می شود. موفقیت این خود درمانی و مراقبت از خود در آموزش می باشد. یعنی فرد باید از فرآیند بیماری قند خود آگاه باشد، با طبیعت بیماری قند آشنایی پیدا کند، علائم خطر بیماری قند را شخصاً تشخیص دهد و به طور کلی اثر انسولین و یا قرصهای دیابت را فهمیده و طبق دستور و نیاز عمل کند. اهمیت ورزش و کم کردن وزن را در درمان بیماری قند درک کرده، به نشانه های بالا رفتن یا پایین آمدن ناگهانی میزان قند خون و علل آن واقف باشد.

فرد دیابتی بایستی همواره گوش به زنگ پیامدهایی دراز مدت بیماری قند بوده و از بروز عوارض احتمالی پیشگیری کرده و یا تا حد امکان آن را به تعویق اندازد. برای رسیدن به یک هدف کلی و عمده – یعنی سلامت و خوب زیستن با وجود داشتن بیماری قند و داشتن زندگی عادی با کیفیت خوب، فرد دیابتی بایستی در همه حال تحت نظر پزشکان متخصص قلب و عروق، زنان و مامایی (در مورد خانم ها) کلیه و چشم باشد.

در دیابت نوع دوم به خصوص رکن اصلی مراقبت از خود و خود درمانی درک صحیح بیمار از تغذیه، خوب خوردن و درست خوردن و اثرات معجزه آسای آن در پیشگیری و کنترل اکثر بیماری های مزمن است. در نتیجه عادات غذایی فرد هر چه بوده باید کاملاً تغییر کرده وتا بتواند به نیازهای تغذیه ای خود با داشتن بیماری قند پاسخ دهد. بیماری قند نوع دوم و یا غیر وابسته به انسولین خطر وسیع تری است که جامعه را تهدید می کند. بیماری قند نوع دوم همه گیرتر بوده و در سنین بالای 40 سالگی شروع می شود. در این افراد لوزالمعده انسولین ترشح می کند ولی مقدار آن برای جذب و ذخیره قند در بدن کافی و مؤثر نیست. دلیل آن مقاومت سلول در مقابل انسولین ارزیابی شده است. نود درصد بیماری های قند را بیماری نوع دوم تشکیل می دهد. در حدود 12 میلیون نفر در آمریکا و نیمی از این افراد از ابتلا به بیماری قند خود بی اطلاع اند و زمانی متوجه می شوند که عوارض دیابت آشکار می گردد. از آنجایی که آنچه می خوریم تأثیر به سزایی در مقدار و میزان قند خون و انسولین مورد نیاز دارد. بنابراین تغذیه مهمترین عامل شروع، تشدید و کنترل این نوع بیماری قند می باشد.

عوامل خطر

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دوم هستند؟

1) افرادی که اضافه وزن داشته و یا چاق هستند.

2) سابقه بیماری قند در خانواده دارند.

3) افرادی که در دوران حاملگی دچار دیابت شده اند.

4) افرادی که نوزادان 5 کیلو به بالا به دنیا آورده اند.

5) افرادی که در معرض استرس یک بیماری قرار گرفته اند.

6) افرادی که فشار خون بالا دارند.

7) افرادی که سن 40 به بالا دارند.

توجه: اگر یکی از اعضای خانواده شما بیش از 3 عامل بیماری قند ذکر شده در بالا داشته باشد باید به پزشک مراجعه کرده، آزمایشات لازم را انجام داده و دستورات غذایی، ورزشی و دارویی مورد نیاز را به دست آورده و اجرا کند.

نشانه های بیماری قند نوع دوم (غیر وابسته به انسولین)

1) خستگی

2) عفونت های مکرر

3) دیر جوش خوردن زخم پا و یا بریدگی

4) ضعف شدید دید.

5) کم شدن انگیزه های جنسی .

6) خشکی و خارش پوست

7) خواب رفتن و مورمور شدن دست و پاها

8) گرسنگی زیاد

9) تشنگی زیاد.

10) تکرر ادرار و زیاد شدن حجم آن.

تاثیر غذا و انسولین بر میزان قند خون

هنگامی که غذا به معده می‌رسد، آنزیم‌های گوارشی شروع به تبدیل قندهای مرکب آن به گلوکز، که همان قند معمولی است، می‌کنند. در همان زمان، لوزالمعده شروع به ترشح انسولین می‌کند. انسولین وسیله‌ای است برای حمل قند از خون به بافت‌ها و سلول‌های بدن برای تولید انرژی یا ذخیره قند. در گذشته، مردم به باور اینکه خوردن قند زیاد عامل اصلی بیماری قند است، اعتقاد داشتند. اما بیماری قند بسیار پیچیده است و عوامل متعددی، که بیشتر آنها هنوز جزو ناشناخته‌های علم پزشکی و سایر علوم زیستی هستند، در آن دخیل هستند. بیماری قند شبانه به طور ناگهانی وجود نمی‌آید، بلکه سال‌ها طول می‌کشد تا به صورت یک بیماری با علائم آن ظهور کند. دوران قبل از ظهور کامل بیماری قند، به خصوص در افرادی که عوامل خطر را برای ابتلا دارند، بسیار حائز اهمیت است.

بنابراین، درک و شناخت عوامل خطر بیماری قند، تغذیه مناسب، توجه به تغییرات بدن و نشانه‌های هشدار دهنده و بالاخره عادات سالم بهداشتی و ورزش می‌تواند در صورت وجود حساسیت ژنتیکی، آن را مغلوب کند.

عوامل ژنتیکی که فرد را در معرض خط ابتلا به بیماری قند قرار می دهند حایز اهمیت می باشند. اما بدون استثناء تمام یافته های تحقیقی در این مورد نشان داده است که نوع زندگی (life style) عامل تعیین کننده ای در پیروزی یا مغلوب شدن حساسیت های ژنتیکی می باشد (یعنی ابتلا به بیماری قند و یا زندگی سالم). پس عادات غذایی نادرست، بی تحرکی، وزن زیاد، عادات نادرست بهداشتی مجموعه ای است که نوع زندگی غیر سالم فرد را تشکیل می دهند.

هدف اولیه معالجه دیابت، کنترل قند خون است یعنی سعی کنیم که میزان قند خون را هرچه بیشتر نزدیک به حد طبیعی آن نگه داریم. اگر شما بیماری قند نداشته باشید بدن شما قند خونتان را بین 70 الی 115 میلی گرم بالا نگه می دارد (یعنی مقدار قند در هر دسی لیتر خون) و این میزان طبیعی قند خون در افراد غیر دیابتی است. در افراد دیابتی بدن شما به تنهایی نمی تواند این میزان را حفظ کند بلکه نیاز به کمک دارد. توجه داشته باشید که کنترل قند خون ضامن سلامت و شادابی بوده و از بروز عوارض متعدد به خصوص دیابت جلوگیری می کند. یکی از روش های کنترل قند خون آزمایش خون می باشد.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان مرض قند ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت و مرض قند مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب جدیدترین روش های کنترل دیابت