افزایش چربی های خون در افراد دیابتی

[sbu_post_image]

در بیماری دیابت، معمولاً هیپرلیپیدمی یا افزایش چربی‌های خون نیز دیده می‌شود. افزایش چربی‌های خون در افراد دیابتی شامل تری‌گلیسیرید، کلسترول، LDL و VLDL می‌باشند. HDL یک نوع چربی مفید در خون است که بالا بودن آن به نفع بیمار بوده و پایین بودن آن باعث افزایش خطر بیماری قلبی عروقی در افراد دیابتی می‌شود. بنابراین، پایین بودن HDL یک اختلال محسوب می‌شود.

کلسترول یک نوع چربی است که در تمام سلول‌های بدن وجود دارد و عمده‌ترین منبع کلسترول در بدن انسان کبد می‌باشد. کلسترول در ساختمان جدار سلول‌ها، برخی هورمون‌ها و ویتامین D وجود دارد. برای حمل شدن در خون و رسیدن به سلول‌های بدن، کلسترول به ذرات حمل‌کننده‌ای به نام لیپوپروتئین نیاز دارد. سه نوع لیپوپروتئین در بدن وجود دارد. LDL یا لیپوپروتئین با جرم حجمی کم، که به آن کلسترول نوع بد نیز می‌گویند، و هر اندازه مقدار آن در خون بیشتر باشد، احتمال بروز تصلب شرایین و بیماری‌های قلبی عروقی در افراد دیابتی بیشتر است. VLDL یا لیپوپروتئین با جرم حجمی خیلی پایین که از نوع کلسترول بد بوده و همانند LDL عمل می‌کند. HDL یا لیپوپروتئین با جرم حجمی بالا، که به آن کلسترول نوع مفید گفته می‌شود، وظیفه آن انتقال کلسترول اضافی از بدن به کبد و دفع آن از بدن می‌باشد. هر اندازه مقدار آن بیشتر باشد، احتمال بروز بیماری‌های قلبی کمتر است. TG (تری‌گلیسیرید) از دیگر چربی‌های مضر بدن است که بالا بودن آن موجب تصلب شرایین و افزایش خطر سکته قلبی و مغزی خواهد بود. کلسترول در جدار رگ‌ها رسوب می‌کند و موجب تنگ شدن دیواره عروق و از بین رفتن خاصیت ارتجاعی رگ‌ها شده و احتمال سکته قلبی را افزایش می‌دهد.

عوامل مؤثر بر افزایش چربی های خون در افراد دیابتی

• سن: با افزایش سن میزان LDL افزایش می یابد.
• جنس: زنان قبل از یائسگی میزان کلسترول کمتری نسبت به مردان همسن خود دارند اما بعد از یائسگی کلسترول زنها بیشتر از مردان می شود.
• رژیم غذایی : چربی های اشباع شده مانند روغن های حیوانی و روغن جامد در صورت عدم سوزاندن آن ها می توانند باعث افزایش کلسترول خون گردند. مصرف بیش از حد مواد نشاسته ای، قندی و پروتئین در بدن قابل تبدیل به چربی می باشد.
• چاقی: افزایش وزن باعث افزایش LDL و کاهش HDL می شود.
• ورزش: نداشتن فعالیت فیزیکی منظم موجب افزایش LDL می شود. ورزش کردن موجب افزایش HDL می شود. بالا بودن چربی خون در برخی افراد ارثی می باشد. در بیماران دیابتی آزمایش اندازه گیری چربی های خون هر سال یک بار لازم است.

درمان چربی خون بالا در افراد دیابتی

مقادیر طبیعی چربی های خون در افراد دیابتی: کلسترول کمتر از 200 mg/dl ، TG کمتر از 150 mg/dl، LDL کمتر از 100 mg/dl و HDL بیشتر از 40 mg/dl در مردان و 50mg/dl در زنان

کاهش چربی های خون در افراد دیابتی شامل: رژیم غذایی. ورزش و فعالیت فیزیکی منظم و کاهش وزن. استفاده از داروها. چون در بیماری دیابت احتمال درگیری عروق قلب (کرونر) زیاد است.

دارو درمانی چربی خون بالا در افراد دیابتی

در بیماران دیابتی، با افزایش سطح کلسترول، درمان دارویی برای کاهش چربی خون بالا شروع می‌شود. بهتر است سطح چربی‌های مضر در حداکثر 20-30 درصد کمتر از سطح پایه نگه‌داشته شود. برای کاهش لیپیدهای خون، توصیه می‌شود:

1. حداکثر 30 درصد از کل کالری دریافتی بدن از چربی‌ها باشد.
2. حداکثر 10 درصد از کالری دریافتی بدن از چربی‌های اشباع شده باشد.

اگر با رعایت رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن، چربی‌های بیمار به حد مطلوب نرسیده باشند، استفاده از داروهای پایین‌آورنده چربی خون ضروری است. با توجه به نوع چربی، داروی مناسب انتخاب می‌شود. قبل از شروع درمان دارویی، لازم است از بیمار در مورد ضعف و درد عضلانی سؤال شود، زیرا برخی از داروهای ضد چربی ممکن است عوارضی مانند ضعف و درد عضلانی داشته باشند.

هر چه سطح HDL بالاتر باشد، میزان سکته قلبی کاهش می‌یابد. ترانس‌آمینازهای سرم (آنزیم‌های کبدی) باید قبل از شروع درمان استاتین اندازه‌گیری شود و 12-8 هفته پس از شروع درمان، افزایش چربی‌های خون در بیماران دیابتی دوباره اندازه‌گیری می‌شود. اگر HDL پایین و TG بالا باشد، اولین داروی انتخابی از گروه فیبرات‌ها مانند جم فیبروزیل است.

درمان با استاتین‌ها ممکن است عوارضی مانند اسهال، نفخ، یبوست، سوزش سردل ایجاد کند که معمولاً بعد از مدتی برطرف می‌شوند. عوارض جم فیبروزیل شامل شکم درد شدید همراه با تهوع و استفراغ، درد عضلانی یا خستگی غیرعادی، سرفه، تب و لرز و کمر درد است.

داروی امگا 3 در درمان افزایش چربی های خون در افراد دیابتی به شکل کپسول های یک گرمی برای کاهش تری گلیسیرید خون استفاده می شود. بهتر است کپسول همراه غذا و یک لیوان آب مصرف شود. از عوارض دارو می توان به ناراحتی گوارشی، نفخ، تهوع، اسهال، و احساس طعم نامطبوع در دهان اشاره کرد.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت و مرض قند ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چربی خون بالا در دیابت مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب راهنمای دیابت