کوتاهی قد در کودکان همواره مورد نگرانی اولیای آنها بوده و سبب می شود تا پیگیری و مراقبتهای بیشتری را برای پی بردن به علت و درمان کوتاهی قد انجام دهند . منظور از کوتاهی قد آن است که در یک کودک ، اندازه قد در شرایط یکسان از نظر جنس ، سن و نژاد ، از سایر کودکان کوتاهتر باشد . در برخی موارد نیز کندی رشد قدی در جوار کوتاهی قد به طور اشتراکی وجود دارد. افزایش قد بیش از اندازه نیز نگران کننده است.
کاهش میزان مصرف تغذیه مادر باردار و مشکلات روانی و اجتماعی مادر در تغذیه و پرورش کودک ، روماتیسم مفصلی ، بی اشتهایی ، مشکلات روانی واجتماعی کودک ژنتیک ، بیماریهای مادرزادی ، اختلال در عمل هورمونها یی چون هورمون رشد (جی اچ ) ، فوق کلیه پرولاکتین ، ال اچ ، اف اس اچ و هورمونهای تیروئید غده هیپوفیز در مغز به عنوان مهمترین علت هورمونی در ایجاد کوتاهی قد دخالت دارد ودر صورتی که این غده در تولید هورمون رشد ، سستی نشان دهد کوتاهی قد رخ می دهد .
علل افزایش قد بیش از حد
عواملی که ممکن است منجر به کوتاهی قد شوند عبارتند از:
1. عوامل ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی مادرزادی مانند سندرم مارفان و سندرم کلاین فیلتر می‌توانند به کوتاهی قد منجر شوند.
2. اختلالات هورمونی: بیماری‌هایی که با افزایش تولید هورمون رشد از غده هیپوفیز مغز (GH) همراه هستند، مانند ژیگانتیسم، می‌توانند باعث کوتاهی قد شوند.
3. اختلالات تیروئید: بیماریهای مرتبط با عملکرد ناصحیح غدة تیروئید نیز ممکن است به کوتاهی قد منجر شوند.
مهم است توجه داشت که این فهرست تنها برخی از عواملی است که می‌توانند به کوتاهی قد منجر شوند و بررسی دقیق توسط پزشک الزامی است تا علت اصلی کوتاهی قد در هر فرد مشخص شود.پیشگیری از افزایش قد بیش از حد
برای اینکه کودکان با اختلالات افزایش قد و رشد دچار نشوند باید آزمایشات طبی و معاینات و ارزیابی رشد و وزن کودک را به صورت منظم انجام داد و باید شرایطی بوجود آید که مشکلات روحی و روانی کودک و مادر به حداقل برسد ودر صورتی که از تغذیه مناسب برخوردار نیستند برنامه غذایی مناسبی برایشان تهیه شود.
- استفاده از لبنیات ، حبوبات ، میوه و بویژه سبزیجات که تهیه آن مستلزم هزینه زیادی نیست ، بسیار ضروری است.
- نباید از داروهای ممنوعه استفاده شود .
- در ماههای اول تولد و تا 2 سالگی باید در مورد رشد کودک ، وزن و قد او حساسیت بیشتر نشان داد و او را همسن و سالهایش مقایسه کرد .
- در صورت مشکوک بودن از نظر قد و سن و نژاد نسبت به سایر کودکان ، باید به پزشک متخصص غدد مراجعه کرد تا به درمان کودک بپردازد .
افزایش رشد قدی و بلوغ زودرس
كوتاه قدی در بچه ها اگرچه به علت های متفاوت پزشكی اتفاق می‌افتد، اما در نوجوانی به تمام علت هایی كه گفتیم، می تواند یك دلیل دیگر هم اضافه شود: بلوغ زودرس. احتمالا تا به حال درباره این مشكل زیاد شنیده اید. می گوییم مشكل چون بلوغ زودرس از نگاه پزشكی و حتی روانشناسی اتفاقاتی را در زندگی نوجوان به وجود می آورد كه گاهی می تواند برای او مشكل ساز شود. چاقی، كوتاه قدی و تغییر فرم بدن به شكل یك بزرگسال چیزی است كه بچه ها معمولا راحت با آن كنار نمی آیند.
خصوصا در مورد دختران كه بلوغ زودرس روی روابطشان با همسالان تاثیر می گذارد و باعث كناره گیری آن ها از جمع می شود.به طور كلی بلوغ زودرس به معنی پیدا شدن صفات ثانویه در پسرها زودتر از سن 9 سالگی و در دخترها كمتر از سن 8 سالگی است. بلوغ تحت تأثیر ترشحات هورمونهای غده هیپوفیز است.
این غده نیز تحت نظر مغز یا غده هیپوتالاموس است؛ ساعت بیولوژیك بدن به‌نحوی تنظیم شده است كه در حوالی سن بلوغ فعالیت می‌كند و هورمون‌هایی را ترشح می‌كند كه باعث میشود غدد جنسی وارد دوران بلوغ شود و ما صفات ثانویه را بعد از بلوغ در دختران و پسران شاهد باشیم. اما گاهی وقت ها شرایطی اتفاق می افتد كه باعث ایجاد اختلال در تنظیم سن بلوغ میشود.
مشكلاتی مثل بیماریهای هورمونی، بیماریهای غدد هیپوفیز، هیپوتالاموس، كم كاری غده تیروئید یا ترشحات و فعالیت زودهنگام غدد جنسی اشاره كرد.
بلوغ زودرس باعث میشود فرآیند افزایش قد زودتر متوقف شود و در نهایت طول قد افرادی كه دچار بلوغ زودرس می‌شوند، كوتاه بماند. از سوی دیگر بچه های دارای بلوغ زودرس تغییرات جسمی ای را تجربه می كنند كه باید در نوجوانی و بزرگسالی تجربه كنند و در واقع به لحاظ روحی آماده پذیرش این تغییرات نیستند.
بنابراین از نظر روحی و خلق وخو دچار مشكل می شوند.البته خبر خوب این است كه امكان درمان دارویی اختلالات بلوغ زودرس فراهم است و با تجویز برخی داروها می‌توان بلوغ زودرس را از بین برده و آن را به تعویق انداخت كه این موضوع به افزایش رشد قد هم كمك می‌كند و در نهایت قد این بچه ها كوتاه‌تر از متوسط قد افراد جامعه نخواهد شد.
مطالعات نشان داده‌اند که چاقی در دوران کودکی می‌تواند به بلوغ زودرس منجر شود و کودک را در حالت کوتاه قد نگه دارد. علت این پدیده این است که در دوره نوجوانی، چربی‌ها در بدن نوجوانان تجمع می‌یابند و این تجمع چربی منجر به ترشح هورمون لپتین میشود. این هورمون باعث افزایش ترشح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون میشود که در نتیجه می‌تواند به بلوغ زودرس در کودکان منتهی شود. این هورمونهای جنسی ممکن است بر رشد استخوان‌ها تأثیر بگذارند و باعث متوقف شدن زودتر از زمان مقرر فرآیند رشد قد شوند. در نتیجه، رشد قد متوقف شده و فرد به عنوان یک فرد کوتاه قد باقی می‌ماند.
آشنایی با تاثیر بلوغ بر افزایش قد (کلیک کنید)
منبع: کنجکاو. همدردی
