[sbu_post_image]
پرولاکتین یک هورمون است که در طول دوران بارداری از قسمت جلویی غده هیپوفیز ترشح می‌شود. این هورمون باعث تکامل بافت پستان و تولید شیر در آن می‌شود. طی بارداری، تولید پرولاکتین توسط غده هیپوفیز به طور چشمگیری افزایش می‌یابد (تا 10 برابر حالت عادی) و پس از تولد کودک، مکیدن مداوم از پستان‌ها باعث تحریک غده هیپوفیز برای ادامه تولید پرولاکتین می‌شود.
در شرایط طبیعی، افزایش پرولاکتین تنها هنگام شیردهی رخ می‌دهد. اما اگر افزایش پرولاکتین در دوران‌های دیگری مشاهده شود، این ممکن است نشانه‌ای از بیماری غده هیپوفیز باشد و نیاز به بررسی بیشتر برای تشخیص بیماری مربوطه و درمان آن وجود دارد.
عوامل موثر در افزایش پرولاکتین
افزایش پرولاکتین می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. یکی از این عوامل، تشکیل تومور هیپوفیز در مغز است که باعث تغییر شکل سلول‌های طبیعی که پرولاکتین تولید می‌کنند و تبدیل به تومور (پرولاکتینوما) می‌شوند. این تومورها بی‌دلیل هورمون پرولاکتین تولید می‌کنند یا به دلیل اثر فشاری از ناحیه دیگر ترشح هورمون پرولاکتین صورت می‌گیرد.
بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه، بیماری‌های مزمن کبدی، مصرف برخی داروهای اعصاب و استروژن می‌توانند نیز باعث افزایش پرولاکتین شوند.
همچنین بیماری‌هایی مانند کم‌کاری اولیه تیروئید و ضربه یا ترومایی به قفسه سینه نیز می‌توانند در افزایش پرولاکتین موثر باشند. این مسائل می‌توانند علایمی نظیر اختلال در دوره‌های ماهیانه، ترشح شیر از پستان و وجود موهای زاید در صورت به همراه جوش صورت را نشان دهند، حتی در صورتی که فرد حامله نباشد و گاهی حتی مجرد باشد.
اگر هورمون پرولاکتین در مردها افزایش یابد، می‌تواند منجر به کاهش میل جنسی شود، زیرا این افزایش می‌تواند باعث کاهش سطح هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون شود. این افزایش همچنین می‌تواند منجر به علایم دیگری شود که ناشی از فشار تومور موجود در هیپوفیز است، از جمله سردرد، اختلال دید (به طوری که دید جانبی یا طرفین تار شود) و حالت تهوع. علاوه بر این، فشار بر ناحیه‌ای که هورمون‌های بیضه را تولید می‌کند، می‌تواند منجر به مشکلات کاهش میل جنسی شود و در موارد شدیدتر، فرد ممکن است با علایم مربوط به مشکلات غده فوق کلیوی مراجعه کند.
اگر به دلایلی مانند ظاهر شدن علائم چشمی یا مشکلات زنانه یا مشکلات غدد، به متخصص مراجعه کنید، یکی از تست‌هایی که ممکن است از شما گرفته شود، اندازه‌گیری میزان پرولاکتین است و نیازی به نگرانی برای تشخیص ندارید. درمان پرولاکتینوما بستگی به این دارد که آیا سلول‌های تومور موجود، خودشان پرولاکتین تولید می‌کنند (پرولاکتینوما) یا به دلیل اثر فشاری تومور، از منطقه دیگری هورمون تولید می‌شود. در مورد اول، یعنی پرولاکتینوما، ابتدا سعی می‌کنیم از طریق درمان، اندازه تومور را کاهش دهیم. اما اگر متوجه شویم که یک توده دیگر باعث افزایش ترشح پرولاکتین شده است، حتماً به برداشتن این توده اقدام خواهیم کرد.
اگر علت افزایش پرولاکتین در خون ناشی از تومور هیپوفیز باشد، این توده بزرگ شده و بافتهای اطراف خود در داخل مغز را تحت تأثیر قرار داده و موجب ایجاد عوارض مهم می‌شود. اگر با درمان، میزان هورمون پرولاکتین به حالت طبیعی برگردد و توده هیپوفیز کوچک‌تر شود، علائم برطرف خواهند شد. افزایش پرولاکتین در خون می‌تواند باعث پوکی استخوان شود و در افرادی که مقدار پرولاکتین در خون آن‌ها بیش از حد است، میزان تراکم استخوان آن‌ها تا 25 درصد کاهش می‌یابد.
علایم افزایش پرولاکتین
علائم افزایش پرولاکتین خون در خانمها هم شدیدتر بوده و هم زودتر ظاهر می شوند. علائم اصلی در خانمها عبارتند از:
- کاهش پریودهای ماهیانه
- قطع پریود
- ترشح شیر از سینه ها
- ناباروری
در خانمها پس ار یائسگی اگر مبتلا به افزایش پرولاکتین خون شوند، میزان شیوع ترشح شیر کمتر خواهد بود. اگر علت، تومور غده هیپوفیز باشد در 90 درصد موارد اندازه توده کمتر از 10 میلیمتر است که به آن میکروآدنوم می گویند. در مردان توده هیپوفیز به عنوان علت افزایش پرولاکتین خون کمتر دیده می شود و سایر علل افزایش دهنده میزان پرولاکتین بیشتر است. در مردان اگر توده هیپوفیز سبب افزایش پرولاکتین خون شود علائم آن بصورت اختلال بینائی (چون توده در مجاورت اعصابی قرار دارد که مسئول بینائی هستند و بزرگ شدن توده این اعصاب را تحت فشار قرار می دهد) و سردرد خواهد بود. در مردان در 60 درصد موارد اندازه توده هیپوفیز بیشتر از 10 میلی متر بوده که به آن ماکروآدنوم می گویند. کشف افزایش پرولاکتین خون در مردان اکثرا اتفاقی است. من به تجربه شخصی خود در مردانیکه بعلت اختلالات جنسی یا ناباروری مراجعه می کنند، زیاد افزایش پرولاکتین خون می بینم.
علائم اصلی افزایش پرولاکتین در مردان عبارتند از:
- اختلالات جنسی
- سردرد
- اختلالات بینائی.
افزایش غیر طبیعی پرولاكتین خون سبب کاهش هورمون مردانه یا همان تستوسترون خون می شود.
برای آشنایی با ” درمان پرولاکتینوما ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: آشپزانه. وب سایت ام اس
