[sbu_post_image]
اختلالات رشد به صورت سرعت رشد يا مقدار مطلق قد غيرطبيعي ظاهر می شود. کوتاهي قد به معناي قدي است که به اندازه 2 انحراف معيار پايين‌تر از ميانگين قد مناسب براي سن و جنس باشد (کمتر از صدک سوم) يا بيش از 2 انحراف معيار پايين‌تر از قد ميانگين والدين باشد.
اختلال سرعت رشد به صورت ميزان رشد آهسته و غيرطبيعي تعريف مي‌گردد که مي‌تواند به صورت کاهش سرعت رشد قد به اندازه دو خط صدک اصلي بر روي نمودار رشد تظاهر يابد. در برخي از موارد، کوتاهي قد يا رشد آهسته، علامت اوليه يک بيماري زمينه‌اي جدي در کودکي است که از ساير جنبه‌ها سالم به نظر مي‌رسد.
ارزيابي کوتاهي قد در کودکان
يک شرح حال جامع بايد از اطلاعات مربوط به دوران بارداري و حوالي زايمان شروع گردد.
تاکيد بر روي شرح حال شامل
- سلامت مادر و عادت‌هاي دوران بارداري
- مدت بارداري
- وزن و قد هنگام تولد
- زمان شروع و مدت دوره رشد به صورت بالا کشيدن يا پايين رفتن
الگوي رشد کودک و تغذيه عمومي نيز بايد در کنار بازبيني دقيق ساختارهاي مختلف بدن صورت گيرد.
معاینه فیزیکی
معاينه فيزيکي دقيق در تشخیص الگوهاي رشد غيرطبيعي از انواع طبيعي و شناسايي نماهاي ديس‌مورفيک خاص مربوط به نشانه هاي ژنتيکي کمک‌کننده است.
کمبود هورمون رشد به علت کم‌کاري هيپوفيز ممکن است سبب کوچکي آلت تناسلي (micropenic)، هيپوپلازي ميانه صورت و نقص‌هاي خط وسط گردد. نشانگان کوشينگ ممکن است سبب چاقي، صورت‌هاي شبه ماه، خطوط بنفش رنگ و قطع رشد خطي گردد. نارسايي مزمن کليه مي‌تواند سبب رنگ‌پريدگي، تغيير رنگ خاکستري پوست و ادم گردد.
کم‌کاري شديد تيروييد مي‌تواند سبب افزايش BMI به علت توقف شديد رشد در کنار تداوم افزايش وزن، رنگ چهره خاکستري و تاخير در شل‌شدگي رفلکس‌هاي تاندوني عمقي گردد. در کودکان مبتلا علائم زیر ظاهر می شود:
- کوتاهي قد
- وزن کم هنگام تولد
- عدم افزايش وزن مناسب
- کوچکي سر
- پشت لب صاف
- پل بيني تخت
- لب بالايي نازک
کودکان مبتلا به چندين نماي ديس‌مورفيک بايد به متخصصاني از جمله متخصص ژنتيک و غدد درون‌ريز ارجاع شوند.
الگوي رشد بعد از 3 سالگي سرعت رشد پيش از بلوغ و بلوغ بسياري از کودکان داراي رشد طبيعي، به طور معمول صدک‌ها را پس از 2 سالگي قطع نمي‌کنند.
شایع ترین علت رشد نامطلوب
تاريخچه تغذيه‌اي کيفيت و کميت تغذيه سوءتغذيه شايع‌ترين علت رشد نامطلوب در سراسر جهان است؛ بنابراين يک شرح حال دقيق در مورد کيفيت و کميت تغذيه در ارزيابي رشد غيرطبيعي اهميت دارد؛ ثبت رژيم غذايي 24 ساعته يا رژيم غذايي لبني طي 3 روز جهت ارزيابي اهميت دارد
تاريخچه خانوادگي قد و سن پدر هنگام بيشترين رشد بلوغي؛ قد و سن مادر هنگام شروع قاعدگي؛ قد خواهران و برادران، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها و دايي و عمو و عمه و خاله‌ها، بيماري‌هاي طبي در اعضاي خانواده قد والدين تعيين کننده قد فرزندان آنها است؛ همچنين بيشتر کودکان از سرعت بلوغ والدين خود تبعيت مي‌کنند؛ اختلالات ژنتيکي خاصي مي‌توانند به کوتاهي قد يا بلندي قد منجر شوند.
بازبيني سيستم‌هاي بدن سطح انرژي؛ الگوهاي خواب؛ سردرد؛ تغييرات بينايي؛ استفراغ؛ درد شکم؛ اسهال و يبوست؛ وضعيت و سير بلوغ جنسي؛ وضعيت‌هاي طبي مانند بيش‌ادراري، پرنوشي و کم‌ادراري با بازبيني جامع سيستم‌هاي بدن، ظرفيت کارکردي سيستم‌هاي مختلف بدن را ارزيابي مي‌شود.
تاريخچه اجتماعي موقعيت‌هاي خانه و مدرسه؛ عوامل استرس‌زا؛ عادت‌هاي اجتماعي مانند مصرف سيگار کوتاه قدي رواني‌ـ‌اجتماعي مي‌تواند در اثر استرس شديد در محيط نامناسب خانه يا مدرسه ايجاد شود
منبع: پزشکی بالینی
