کنترل قند خون با انسولین

رعایت رژیم غذایی مناسب در درمان دیابت نقش اساسی را دارد نکات مهمی که در رژیم غذایی برای کنترل قند خون وجود دارد شامل مقدار غذای مصرفی، زمان صرف غذا و نوع مواد غذایی مورد استفاده است. توجه داشته باشید که همیشه باید برای کنترل قند خون با انسولین بین میزان فعالیت، زمان و مقدار غذا خوردن و انسولین مصرفی تعادل برقرار باشد تا مقدار قند خون در محدوده مورد نظر حفظ شود و برقراری این تعادل به عهده خود شخص با کمک پزشک معالج می باشد. خوردن غذا به دفعات بیشتر در افراد دیابتی شامل ۳ وعده غذای اصلی و ۳ میان وعده بین غذاهای اصلی باعث می شود تا کربوهیدرات ها به تدریج و پیوسته وارد بدن شده و موجب افزایش ناگهانی قند خون نشوند در نتیجه کنترل قند خون با انسولین راحتتر صورت می گیرد.

انواع انسولین

۱) انسولین انسانی: برای کنترل قند خون به صورت صناعی شبیه انسولین بدن انسان ساخته می شود.

۲) انسولین حیوانی: این نوع انسولین برای کنترل قند خون از عصاره لوزالمعده پستاندارانی مانند خوک و گاو تهیه می شود که انسولین آنها شبیه انسولین انسانی است.

در ویال های انسولین منبع تهیه انسولین ذکر می شود. هر دو نوع انسولین حیوانی و انسانی تقریباً به یک اندازه قند خون را کاهش می دهند اما اختلافات جزئی در عملکرد آنها و پاسخ بدن نسبت به آنها وجود دارد. در بعضی موارد برای کنترل قند خون ممکن است بدن بیمار نسبت به انسولین حیوانی واکنش حساسیتی نشان دهد. انسولین انسانی و حیوانی هرگز نباید با هم مخلوط شوند.

در شروع درمان دیابت با انسولین، در دوران بارداری و هنگام حساسیت به انسولین حیوانی باید از انسولین انسانی استفاده کرد. تأکید پزشک بر مصرف انسولین انسانی. ویال انسولین رگولار (کریستال) سالم کاملاً شفاف، بیرنگ و یک دست بوده و در صورت وجود رسوب و یا یخ زدگی در آن غیر قابل استفاده می باشد. ویال انسولین NPH کدر و شیری رنگ بوده که پس از یک تکان ملایم و غلتاندن کف دست کاملاً یک دست شده و رسوب ندارد.

روش نگهداری صحیح انسولین

ویال های انسولین برای کنترل قند خون در معرض سرما یا گرمای شدید قرار نگیرند. هرگز ویال انسولین در جا یخی یخچال یا فریزر قرار نگیرد چون که انسولین یخ زده قابل استفاده نیست و انسولین در قسمت درب یخچال نگهداری شود. ویال انسولین دور از نور مستقیم خورشید و شوفاژ و بخاری قرار گیرد. در هوای سرد یا گرم موقع حمل ویال های انسولین از کیف های مخصوص حمل انسولین استفاده نمایید. انسولین مصرفی که درپوش آن برداشته شده در دمای اتاق دور از رطوبت، گرما و سرما تا ۲۸ روز قابل استفاده می باشد. تزریق انسولین سرد در کنترل قند خون، دردناک است و زمانی که انسولین در یخچال نگهداری می شود قبل از تزریق نیم ساعت در درمای اتاق نگهداری شود.

رعایت نکات زیر قبل از تزریق انسولین برای کنترل قند خون ضروری است:

• از سالم بودن ویال انسولین و داشتن تاریخ مصرف مطمئن شوید. انسولین رگولار شفاف و بیرنگ است و در صورت کدر شدن غیر قابل استفاده است. انسولین NPH شیری رنگ است و قبل از تزریق با تکان ملایم یک دست و شیری رنگ می شود در صورت داشتن رسوب غیر قابل استفاده است. توجه شود که ویال انسولین را نباید تکان شدید داد، غلتاندن آرام در کف دست کافی است.
• در صورت استفاده از پنبه الکل، برای تزریق باید چند لحظه صبر کرد تا محل الکل زدن خشک شود.
• در صورت استفاده از دو نوع انسولین ابتدا رگولار و سپس NPH در سرنگ کشیده شود.
• محل تزریق انسولین باید مناسب انتخاب شود و فاصله محل تزریق با تزریق قبلی ۱/۵ سانتی متر باشد.
• سرنگ مناسب را جهت تزریق استفاده نمایید. ۳ نوع سرنگ انسولین وجود دارد. سرنگ های ۱۰۰ واحدی و ۵۰ و ۳۰ واحدی که با توجه به مقدار انسولین مورد نیاز سرنگ مناسب انتخاب می شود. متداولترین نوع سرنگ ۱۰۰ واحدی می باشد که روی آن از عدد ۱۰ تا ۱۰۰ شماره گذاری شده است و عدد ۱۰ معادل ۱۰ واحد انسولین است. گنجایش این نوع سرنگ ۱ میلی لیتر انسولین است که معادل ۱۰۰ واحد می باشد. هر ویال انسولین محتوی ۱۰ میلی لیتر انسولین است که معادل ۱۰۰۰ واحد انسولین می باشد که اگر بیماری روزی ۲۰ واحد تزریق نماید برای مدت ۵۰ روز کافی است.

برنامه غذایی کنترل قند خون با انسولین

وجود مقدار لازم از کربوهیدراتهای مرکب یا غذاهای نشاسته ای در هر یک از وعده های غذایی برای کنترل قند خون ضروری است که باید توسط کارشناس تغذیه توصیه شود دریافت بیش از حد مواد قندی باعث افزایش سریع قند خون و عدم دریافت مواد نشاسته ای و قندی باعث کاهش قند خون می شود.

بعضی از مواد قندی مورد استفاده شامل نان گندم، میوه ها، سیب زمینی، ماکارونی، برنج و حبوبات می باشد. مصرف مواد فوق جهت کنترل قند خون با انسولین مورد نیاز ضروری است. خوردن سبزیجات و انواع سالاد بدون سس و برخی میوه ها بر روی میزان قند خون تأثیری ندارند ولی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تأمین می کنند. مقدار کمی از غذاهای پروتئینی کم چرب مانند گوشت خالص، مرغ، ماهی، تخم مرغ، و پنیر کم چرب در برنامه غذایی دیابتی توصیه می شود.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” انسولین درمانی با پمپ انسولین ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل قند خون مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب راهنمای دیابت