تقریبا هر فردی حداقل برای یکبار در زندگی خود دچار کمردرد میشود. مشکلی که در یک ساختار پیچیده و شگفتانگیزی به نام ستونفقرات کمری ایجاد میشود.
این ساختمان کلیدی و مهم در بدن، نیروهای زیادی را تحمل میکند و از این جهت باید به اندازه کافی پایدار و باثبات باشد و در مقابل، برای انجام حرکات بدن و تنه در جهات مختلف باید دارای انعطافپذیری و تحرک کافی باشد
گاهی اوقات کمردرد، مزمن میشود و در مواردی بیمار حتی دچار ناتوانی و از کارافتادگی میشود. بهطور کلی به کمردردی که بیش از سهماه طول میکشد، کمردرد مزمن میگویند. علاوه بر مزمن شدن، عود علائم پس از بهبودی موقتی نیز ازجمله مشکلات برخی بیماران مبتلا به کمردرد است.
بهطوری که گاهی بیمار بهمدت طولانی دورههایی از عود و فروکش چنین دردی را تجربه میکند. باید اذعان کرد که بحث کمردرد مزمن یکی از چالشهای جدی در علم پزشکی محسوب میشود و تاکنون مطالعات و تحقیقات متعدد و گستردهای در زمینه علل ایجاد و نحوه درمان آن انجام شده است.
علت و دلایل
اگرچه هنوز بهطور قطعی مشخص نیست که چه عاملی باعث تبدیل کمردرد حاد به مزمن میشود ولی برخی شرایط میتوانند زمینه مزمن شدن کمردرد را فراهم سازند. امروزه ثابت شده است که اجزا و عناصر مختلف تشکیلدهنده ستون فقرات اعم از مفاصل، دیسک، کپسول مفصلی، رباطها و عضلات باید در ارتباط با هم و بهصورت هماهنگ بهگونهای عمل کنند که حرکات ستون فقرات، کنترل شده و با ثبات باشد.
بخش عمدهای از وظیفه حفظ ثبات و پایداری برعهده عضلات تنه است. عضلات ثباتدهندهای مثل عضله عرضی شکم یا عضلهای به نام مولتیفیدوس در پشت در حرکات مختلف بدن باید با انقباض خود، نیروی کافی را در زمان مناسب اعمال کنند تا از حرکات اضافی و غیرطبیعی مفاصل ستون فقرات جلوگیری کنند اما اگر این عضلات کارایی لازم را نداشته باشند یا به موقع عمل نکنند، فشاری اضافی به مفاصل، رباطها و سایر قسمتها وارد میشود و ممکن است کمردرد ایجاد شود.
نکته مهمی که وجود دارد این است که در بسیاری از مواقع در اثر ایجاد کمردرد با هر منشأ و علتی، عضلات ثباتدهنده کمر مهار یا ضعیف میشوند. در نتیجه ستون فقرات بیمار از ثبات و پشتوانه کافی برخوردار نیست و حتی اگرچه ممکن است کمردرد ظاهرا بهبود یابد ولی وقتی این عضلات بدون توجه و درمان لازم همچنان ضعیف و مهار باقی میمانند، احتمال عود کمردرد وجود دارد.
راه و روش درمان
مهمترین روش درمان کمردرد های مزمن عبارتست از
• تقویت عضلات کمر با استفاده از نرمش های خاص طبی
• تغییر روش زندگی : به این معنی که باید یاد بگیریم چگونه بایستیم، بنشینیم، چگونه اجسام را بلند کنیم، چگونه رانندگی کنیم و …
• گرم نگه داشتن کمر با پوشیدن لبای گرم یا بستن یک شال به دور کمر
• استفاده از دارو : کمر درد مزمن ایجاد بی خوابی و بی تحرکی می کند و متعاقب آن فرد تحریک پذیر و مضطرب و دچار افسردگی می شود. بوجود آمدن این حالت عصبی درد را بیشتر می کند.
این یک سیکل معیوب است که موجب تشدید خودش شده و برای درمان باید شکسته شود. درد هم روی بدن و هم روی ذهن تاثیر می گذارد پس باید با روش های کنترل استرس و مشاوره روانشناسی وضعیت را بهتر کرد.
روش های دیگری هم برای درمان کمردرد وجود دارد که ممکن است در صورت ناموفق بودن درمان های ذکر شده پزشک معالج از آن ها استفاده کند. این روش ها عبارتند از استفاده از مانیپولاسیون کمر، طب سوزنی، بیوفیدبک، کشش، TENS و اولتراسوند.
اکثر کمردردها با روش های کلی ذکر شده بهبود می یابند و بندرت برای درمان کمردرد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.
عمل جراحی
اگر دلیل درد کمر ناشناخته باشد، ممکن است عمل جراحی در بعضی از افراد کمک کننده باشد؛ اما معمولا جراحی چندان موثر نیست. انجام عمل اپیدورال (تزریق در بخش پایینی کمر) در بعضی از افراد مبتلا به کمردرد که دردشان در پاها هم ادامه دارد کمک کننده است.