به طور طبیعی در آقایان، پستان مسطح بوده و پری مختصری در اطراف نوک و هاله پستان وجود دارد. بافت غددی مستقیما محدود به ناحیه زیر نوک و هاله بوده و به طور معمول به صورت توده مجزا قابل لمس نیست. در آقایانی که قفسه سینه عضلانی دارند ممکن است در قسمت فوقانی پری داشته باشند که در ادامه به سمت چین زیر سینه ای به صورت مسطح در می آید. قطر هاله پستان آقایان حدود ۲ تا ۴ سانتی متر بوده و بر روی چهارمین فضای بین دنده ای قرار دارد. به طور متوسط فاصله نوک پستان تا فرورفتگی بالای استخوان جناغ ۲۰ سانتی متر است. تورم همراه با ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه در مردان) ممکن است به صورت توده غددی، سفت و با حدود مشخص در اندازه های مختلف درست در زیر هاله خود را نشان دهد یا ممکن است با پری منتشر چربی با حدود نامشخصی در قفسه سینه تظاهر کند.
بزرگی غددی وسیع که از حدود هاله فراتر می رود، در افرادی که بدنسازی می کنند و استروئیدهای آنابولیک مصرف می کنند، دیده می شود. ژنیکوماستی در پسران نوجوان بسیار رایج است. حدود یک سوم از این پسران در سن بلوغ دچار این وضعیت می شوند، ولی احتمال بروز ژنیکوماستی در بزرگسالی کمتر از یک درصد است. بزرگی غدد پستان اغلب خفیف و بدون درد است، اما یک سوم از مردان در مورد حساس شدن آن اعتراض دارند.
دلایل ژنیکوماستی
ژنیکوماستی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. برخی از این علت‌ها طبیعی هستند مثلا:
- در سن بلوغ برخی پسران دچار بزرگی سینه می‌شوند که طبیعی است و اغلب پس از اتمام دوره بلوغ برطرف می‌شود بنابراین نیازی به درمان ندارد.
- گاهی در آقایان مسن نیز بزرگی سینه‌ها دیده می‌شود که به دلیل تغییر میزان هورمون‌های مردانه در آنهاست و طبیعی تلقی می‌شود.
- استفاده از داروها یکی از علت‌های شایع ژنیکوماستی است برای مثال استفاده از برخی داروهای قلبی مانند دیگوکسین، استروژن‌ها، سایمتیدین، داروی ضدقارچ(کتوکونازول)، داروی ضدصرع مانند فنی‌تویین، اسپیرونولاکتون، داروهای ضدسرطان، دیازپام، تئوفیلین و برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند. در این بیماران با قطع دارو (در صورت امکان) این مشکل برطرف می‌شود.
- اخیرا در جامعه ما به دلیل استفاده بی‌رویه از داروهای هورمونی در باشگاه‌های ورزشی، ژنیکوماستی جوانی که به این باشگاه‌ها مراجعه می‌کنند، زیاد دیده می‌شود که ممکن است غیرقابل برگشت باشد. بنابراین توصیه می‌شود اکیدا از مصرف این داروها پرهیز کنند. استفاده از مواد مخدر نیز یکی از عوامل شایع ژنیکوماستی است که باید به آن توجه داشت.
- برخی بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کبدی و کلیوی و نارسایی بیضه نیز از عوامل ایجاد رشد غیرطبیعی سینه در آقایان هستند. یکی از علت های ژنیکوماستی که نادر ولی مهم است تومور‌های بیضه است که به دلیل ترشح هورمون‌های خاص باعث بزرگی سینه در آقایان می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود در این بیماران بیضه معاینه شود و در صورت وجود توده در این ناحیه سریعا به پزشک متخصص مراجعه شود.
درمان ژنیکوماستی
با وجود شناخته شدن علت بزرگی سینه در آقایان، در ۲۵ درصد افرادی که با این مشکل مراجعه می‌کنند، علت کشف نشده و به عنوان ایدیوپاتیک یا ناشناخته تلقی می‌شود که می‌توان برای درمان ژنیکوماستی اقدام کرد.
اگر بزرگی سینه در آقایان برای مدت طولانی باقی مانده باشد دیگر بعید به نظر می رسد که خود به خود بهبود یابد چون نسوخ موجود در سینه تبدیل به نسجی سفت می شوند که به درمان های دارویی ژنیکوماستی هم پاسخ نمی دهند. قبل از هر اقدامی این افراد باید که بررسی دقیق و همه جانبه شامل: آزمایش های هورمونی و سونوگرافی بشوند تا اگر علت زمینه ای وجود دارد، پیدا و برطرف شود در موارد زیادی هم علت ایجاد بزرگی سینه تنها چاق شدن فرد است چون با افزایش وزن میزان چربی انباشته شده در سینه هم افزایش می یابد و نمای ظاهری بدی برای شخص ایجاد می کند.
در صورتی که علت زمینه‌سازی یافت شود، درمان در جهت رفع این علت خواهد بود. پزشک همه داروهایی را که ممکن است باعث بزرگ شدن پستان در مردان شود، مورد توجه قرار دهد، و در صورتی که شما یکی از آنها را مصرف می‌کنید، تغییراتی در رژیم دارویی شما ایجاد کند.
ژنیکوماستی در دوران بلوغ معمولا نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می‌شود. برای درمان بزرگی سینه در آقایان درصورتی که علت خاصی داشته باشد باید در ابتدا علت را از بین برد. در صورتی که علت خاصی نداشته باشد یا علت آن قابل برطرف‌کردن نباشد، می‌توان از درمان دارویی یا عمل جراحی استفاده کرد. عمل جراحی با برش کوچکی که دور هاله سینه داده می‌شود، انجام می‌شود و گاهی از ساکشن چربی‌ها نیز همزمان با آن استفاده می‌شود. در آخر مساله دیگری که باید به آن توجه داشت این است که با وجود نادربودن سرطان پستان در آقایان در صورتی که بزرگی سینه به دلیل وجود توده در آن باشد یا نحوه بزرگ‌شدن آن به‌طور یکنواخت و همگون نباشد، باید از نظر تومور‌های سینه بررسی‌‌های لازم انجام شود.
برای آشنایی با ” نشانه های ژنیکوماستی ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: ایران سلامت. آقا پسرها. دکتر نوایی
