پوکی استخوان یعنی کم شدن قوام و کیفیت استخوان؛پوکی استخوان شایع ترین بیماری اسکلتی در بشر است. هرچه سن افراد بالا می رود شیوع بیماری پوکی استخوان بیشتر می شود.
علل
پوکی استخوان در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود.همچنین کمبود مواد معدنی مانند کلسیم ٬ پروتئین و ویتامین دی و مصرف بیش از اندازه کافئین و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود.
در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد.
همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی عارضه پوکی استخوان بروز می‌کند.
برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید ٬ بیماری کوشینگ و دیابت نیز در طول زمان باعث پوکی استخوان می‌گردند.
سن شروع و شیوع
در زنان پوکی استخوان چهار برابر مردان دیده می شود. در سال های بعد از یائسگی، مخصوصاً در سال های اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زیادی کاهش می یابد.
سپس این سرعت کم می شود ولی روند پوکی استخوان ادامه می یابد. زنان، مخصوصاً آن ها که بیشتر از ۶۰ سال دارند بیشترین مبتلایان به پوکی استخوان اند.
در مردان با افزایش سن، کاهش ناگهانی و عمدهی هورمون های جنسی، چنان که در زنان اتفاق می افتد، پیش نمی آید. کاهش تراکم وقدرت استخوان در آن ها خیلی آهسته تر اتفاق می افتد. اما در ۶۵ تا ۷۰ سالگی، زنان و مردان با یک سرعت استخوان های خود را از دست می دهند و دچار بیماری پوکی استخوان می شوند.
نقش ورزش در پوکی استخوان
انجام منظم فعالیت های ورزشی جدا از منافع زیادی که برای دیگر دستگاه های بدن دارد خصوصا در مورد استخوان موجب استحکام و قدرت گرفتن آن خواهد شد. همانند مصرف کافی کلسیم و ویتامین دی و دیگر اصول یک تغذیه مناسب، انجام ورزش های ایستاده میتواند تاثیر به سزایی در افزایش تراکم استخوان داشته باشد.
ورزش های ایستاده موجب می شوند تا نیروی وزن بدن، استخوان های ستون مهره، لگن و اندام های تحتانی را تحت استرس قرار دهد. استرس های وارده به استخوان از مهم ترین عوامل قوی شدن آن هستند. استخوان در قسمت هایی که به آن نیرو و کشش بیشتری وارد می شود قوی تر می گردد و اگر نیرو یا کششی به آن وارد نشود بتدریج تراکم خود را از دست می دهد. به همین علت است که کسانی که به علت بیماری مزمن مدت زیادی در بستر استراحت می کنند و یا کسانی که در فضا مدت زیادی در حالت بی وزنی قرار می گیرند دچار پوکی استخوان می شوند.
نکته مهم این است که ورزش هایی که در آن ها نیروی وزنی زیادی به استخوان ها وارد نمی شود (مانند شنا) تاثیر زیادی در افزایش تراکم آن نخواهند داشت.
ورزش های زیر جزو ورزش های ایستاده و وزنی محسوب شده و تراکم استخوان را افزایش می دهند
راه پیمایی و دویدن
تنیس
بسکتبال
کوه نوردی
فوتبال
وزنه برداری
برای داشتن استخوان های محکم انجام ورزش های ایستاده بصورت هر روز و روزی حداقل نیم ساعت ضروری است. این مدت در نوجوانان و بچه ها باید بیشتر باشد.
عدم فعالیت بدنی در دوران کودکی و نوجوانی موجب می شود استخوان ها به اندازه کافی قوی نشوند و این استخوان های نه چندان قوی مسلما در سنین بالا زودتر دچار پوکی می شوند. در سنین بالا اهمیت انجام ورزش های ایستاده بسیار زیاد بوده و بدون آن ها سرعت پیشرفت پوکی استخوان زیاد می شود.
