[sbu_post_image]
افزایش مفرط «کورتیزول» با ایجاد سندرم »کوشینگ» همراه است. ترشح بیش از حد هورمون «آلدوسترون» باعث بروز آلدوسترونیسم و افزایش بیش از انداز ه ی آندروژن های غده ی فوق کلیه، موجب ویریلیسم (نرینه آسایی) می شود که در اینجا فقط به توضیح مختصر درباره ی آلدوسترونیسم می پردازیم.
آلدوسترونیسم یا پرکاری قشر غده فوق کلیه اختلالی است که با افزایش ترشح هورمون آلدوسترون مشخص می شود و به عنوان بیماری اولیه قشر غده ی فوق کلیه یا اغلب، یک اختلال ثانویه در پاسخ به فرآیندهای مختلف بیماریزای خارج غده ی فوق کلیه روی می دهد. هورمون آلدوسترون، هورمون مینرالوکورتیکوئیدی قشر غده ی فوق کلیه است.
سرطان قشر غدد فوق‌کلیوی نوعی تومور نادر است. از هر یک میلیون نفر یک یا دو نفر به آن مبتلا می‌شوند. سرطان غدد فوق کلیوی بیشتر در افراد بالغ و در دوره‌ی میان‌سالی اتفاق می‌افتد. اگرچه این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان است اما هنگام تشخیص تنها 30 درصد از افراد بیماریشان به غدد فوق‌کلیوی محدود شده است. زیرا این تومورها سال‌ها پس از رشدشان قابل تشخیص می‌باشند، بنابراین آن‌ها فرصت کافی برای حمله به اندام‌های مجاور را پیدا کرده و سپس به سراغ اندام‌های دورتر می‌روند و با تولید هورمون اضافی در بدن باعث بسیاری از تغییرات می‌شوند.
انواع پرکاری قشر غده ی فوق کلیه
آلدوسترونیسم را به دو قسمت اولیه و ثانویه تقسیم می کنند.
آلدوسترونیسم اولیه که سندرم کان (Conn’s syndrome) هم نامیده می شود ممکن است در اثر هیپرپلازی (تکثیر یا افزایش غیر طبیعی تعداد سلول های طبیعی بافت) یا آدنوم ترشح کننده آلدوسترون ایجاد شود. (آدنوع، نوعی تومور اپی تلیومی خوش خیم است که در آن سلول ها، ساختارهای غده ای مشخصی را تشکیل می دهند یا از اپی تلیوم غده ای مشتق می شوند). در آلدوسترونیسم اولیه، عامل تولید بیش از حد آلدوسترون در داخل غده ی فوق کلیه و در آلدوسترونیسم ثانویه، عامل محرک در خارج از این غده قرار دارد.
آلدوسترونیسم ثانویه عبارت است از افزایش تولید آلدوسترون در پاسخ به فعال شدن سیستم سیستم رنین- آنژیوتانسین. آلدوسترونیسم در خانم ها دو برابر شایع تر از آقایان است و معمولاً در 30 تا 50 سالگی روی می دهد.
علایم پرکاری قشر غده فوق کلیه
علایم و نشانه های آلدوسترونیسم عبارتند از سردرد و افزایش فشار خون دیاستولی که ممکن است بسیار شدید باشد.
افزایش ترشح آلدوسترون، مبادله سدیم داخل لوله های کلیوی با یون های پتاسیم و هیدروژن ترشح شده در لوله های انتهایی کلیه را افزایش می دهد و در نتیجه، پتاسیم بدن به تدریج تخلیه می شود و کاهش پتاسیم خون (هیپوکالمی) روی می دهد. ازدیاد فشار خون، احتمالاً در اثر افزایش بازجذب سدیم و افزایش حجم مایع خراج سلولی بروز می کند. کاهش پتاسیم، موجب ضعف عضلانی و احساس خستگی می شود.
پرادراری در اثر اختلال توانایی تغلیظ ادرار روی می دهد و اغلب با پرنوشی همراه است.
درمان پرکاری قشر غده فوق کلیه
تشخیص پرکاری قشر غده فوق کلیه بر مبنای وجود هیپوکالمی (کمبود پتاسیم خون) بدون خیز (اِدِم) در بیماری که مقدار سدیم رژیم غذایی وی در حد عادی است و از داروی ادرار آور دفع کننده پتاسیم (مثل فوروسماید، اتاکرینیک اسید، تیازیدها) استفاده نمی کنند، مطرح می شود.
درمان پرکاری قشر غده فوق کلیه اولیه ناشی از تومور (آدنوم) عبارت است از خارج کردن تومور با جراحی، محدود کردن مصرف نمک، و تجویز داروی ضدآلدوسترون مثل اسپیرونولاکتون یا داروی ادرار آور مهار کننده ترشح پتاسیم و جذب سدیم مانند آمیلورید.
برای آشنایی با ” هورمون های قشر غده فوق کلیه ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: کتاب بیماری های غدد
