از تفاوت‌های مردان و زنان، یکی هم موقعیت متضاد آنان با پدیده «مو» است. اگر آقایان با مشکلاتی مثل ریزش مو و طاسی سر دست به گریبانند و در پی درمان به کاشت مو پناه می‌برند، برعکس خانم‌ها با مشکلی به نام پرمویی و موهای زائد مواجه میشوند و با انواع روش‌ها از لیزر تا اپیلاسیون به درمان موهای زائد بر می‌خیزند.
نزدیک به ۱۵ درصد از زنان، دارای موهای زائد هستند که یک اختلال هورمونی در اکثر موارد می‌تواند عامل اصلی آن باشد. علت ۷۰ تا۸۰ درصد وجود این موهای زائد می‌تواند نوعی سندرم تخمدان(PCOS) باشد. علاوه بر PCOS که عامل اصلی ناباروری است، علت نادرتر این مساله می‌تواند وجود تومور و یا اختلال در کار تیروئید و همچنین استفاده از داروهای خاص باشد. البته طبق آمارها بیش از ۱۰درصد جمعیت زنان کشورمان با آن درگیرند.
به طور کلی از نظر بافت‌شناسی روی پوست انسان ۳گونه مو رشد می‌کند؛ یکی موهای دوران جنینی هستند که پس از تولد از میان می‌روند، دیگری موهای ظریف و کرک مانندی که تقریبا تمام سطوح پوست انسان را پوشش می‌دهند و در نهایت، موهای ضخیم تیره و مجعد که در مردان و زنان دیده میشوند.
به رشد بیش از اندازه مو در مکان‌های خاصی از صورت و بدن خانم‌ها هیرسوتیسم یا پرمویی گفته می‌شود. رشد این موهای ضخیم به سطح هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) که در زنان از تخمدان‌ها و غدد فوق‌کلیوی ترشح میشوند،مرتبط است. وجود مقدار محدودی از این هورمون‌های آندروژن در تمام زنان کاملا طبیعی است، اما زیادی آن باعث رشد بیش از حد موهای ضخیم می‌شود.
علل پرمویی و موهای زائد
در هیرسوتیسم گاهی سطوح هورمونی طبیعی است و علتی برای آن پیدا نمی‌کنیم. به‌طور کلی اگر بخواهیم علل پرمویی (هیرسوتیسم) را تقسیم‌بندی کنیم، در چند دسته می‌توان آن را بیان کرد؛ اختلالات ازدیاد هورمون آندروژن، علل غیروابسته به آندروژن، هیرسوتیسم ایدیوپاتیک و داروها. شایع‌ترین اختلالی که با ازدیاد هورمون آندروژن سبب پرمویی می‌شود، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا همان کیست‌‌های تخمدانی است.
از علل دیگر در این دسته می‌توان به کم‌کاری تیروئید اشاره کرد.
- آترومگالی، بیماری‌های مزمن پوستی از جمله بیماری‌هایی هستند که سطح آندروژن در آنها طبیعی است، ولی با پرمویی همراهند.
- فنی‌توئین، دیازپوکساید، مینوکسیدیل و سیکلوسپورین هم داروهایی هستند که باعث پرمویی میشوند.
- از مهم‌ترین دلایل پرمویی ارث است. نژاد آسیایی و مدیترانه‌ای و ازجمله نژاد ما، بی‌اشتهایی عصبی، چاقی و یائسگی، زمینه‌ساز پرمویی یا هیرسوتیسم هستند.
پرمویی در صورت، گردن و سینه زنان بیماری محسوب می‌شود و جزو درمان‌های زیبایی نیست. این علامت‌ها می‌تواند نشانه اختلالات غددی مانند هیپوفیز، تیروئید، تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی و برخی از بیماری‌های داخلی باشد یا بدون وجود عدم تعادل هورمونی نشانه افزایش حساسیت بافت‌ها به هورمون مردانه تستوسترون یا افزایش تستوسترون و بیش‌سازهای آن در بدن باشد و در نتیجه این هورمون مردانه را فعال کرده و ایجاد علائم مردانگی می‌کند. در این‌گونه موارد معمولا عادت ماهانه به طور طبیعی رخ می‌دهد و بیمار علائم غیرطبیعی دیگر ندارد ولی در هنگامی که اختلالات غددی وجود دارد. معمولا علائمی مثل اختلال قاعدگی، کاهش موهای سر، جوش‌های صورت، افزایش حجم عضلانی و چاقی می‌تواند همراه پرمویی باشد.
برخی داروها، مثل استروئیدها و داروهای کنترل فشار خون، نیز ممکن است باعث افزایش هورمون تستوسترون شود . غیر از پرموئی، معمولاً علائم دیگری نیز برای عدم تعادل هورمونی دیده می‌شود. فقدان قاعدگی، بزرگ شدن ماهیچه‌ها بدون تغییر در ورزش، و کلفت شدن صدا همه علائمی هستند که به شما می‌گویند نزد پزشک بروید.
بعد از یک شرح حال و معاینه اولیه بالینی معمولا علت پرمویی مشخص می‌شود و همچنین آزمایش هورمونی و سونوگرافی تخمدان به تکمیل و تعیین روند درمانی بیمار کمک خواهد کرد. همچنین مصرف برخی داروها نیز می‌تواند علت دیگری برای رشد موهای زاید باشد.
ارتباط بارداری با پرمویی و موهای زائد
بارداری نیز ارتباط معنی‌داری با این مساله دارد. بیشتر زنان در زمان بارداری به درجاتی از پرمویی دچار میشوند که در صورت، واضح‌تر از نواحی دیگر است. این پرمویی در نتیجه اثرات هورمونی دوران بارداری است و در فواصلی بعد از زایمان از بین می‌روند. به هر حال از آنجا که هر دردی درمانی دارد هیرسوتیسم در بارداری نیز قابل درمان و کنترل است و برای معالجه آن راه‌های گوناگونی وجود دارد. مثلا روش‌های موضعی مختلفی وجود دارد که بیشتر خانم‌ها با آنها آشنایی دارند.
مقادیر کم هورمون مردانه را می توان بدون آنکه عوارض جانبی نامطلوب نشان دهد، تجویز نمود. ممکن است بیماری های شدیدتر مقادیر زیاد هورمون مردانه لازم داشته باشند که با ریسک بالای پرمویی صورت و سایر علایم مردی مثل کلفت شدن صدا و ریزش موی سر از نوع مردانه همراه خواهد بود. افزایش مو، ناشی از مصرف داروها معمولا با قطع مصرف دارو قابل برگشت است ولی ماه ها وقت لازم خواهد بود. اما در مورد شما، چون استفاده از داروها ممکن است تا مدت های نامعلوم ادامه یابد، شما باید یکی از روش های موقت از بین بردن مو را مورد توجه قرار دهید.
استفاده از موچین، تراشیدن، موم‌ها و موبرهای شیمیایی، سفیدکننده‌ها و رنگ‌برها از روش‌های موضعی سنتی هستند.اپیلاسیون، دپیلاسیون، الکترولیز و لیزر از دیگر روش‌ها و تکنیک‌هایی هستند که امروزه به کار می‌روند. برای همه زنان درمان زیبایی و داروهایی که اثر هورمون‌های مردانه را بر پیازهای مو کم می‌کنند کمک کننده است، اما باید توجه داشته باشید که از بین بردن ظاهری موها، علت اصلی و درونی هیرسوتیسم را از بین نخواهد برد. پس تاکید می‌کنیم که حتما با مراجعه به پزشک علت پرمویی و موهای زائد را پیدا کنید.
برای آشنایی با ” درمان هیرسوتیسم ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: آفتاب. مرکز اطلاعات فنی
