تفاوت‌های بین مردان و زنان در موضوع مو، یکی از موارد مهم است. در حالی که آقایان با مشکلاتی مانند ریزش مو و کاهش موی سر دست مواجه هستند و اغلب به روش‌های کاشت مو روی می‌آورند، زنان با مشکل پرمویی و موهای زائد روبرو میشوند و از روش‌هایی از جمله لیزر و اپیلاسیون برای مدیریت موهای زائد استفاده می‌کنند.
حدود ۱۵ درصد از زنان دارای موهای زائد هستند که در اکثر موارد، علت اصلی آن اختلالات هورمونی است. در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد موهای زائد، علت آن می‌تواند مربوط به سندرم تخمدان‌های پلی‌کیستیک (PCOS) باشد. در کنار PCOS که یکی از عوامل اصلی ناباروری است، عوامل دیگری مانند وجود تومور، اختلالات تیروئید و مصرف داروهای خاص نیز می‌توانند عامل این مشکل باشند. بیش از ۱۰ درصد از زنان در جامعه با این مشکل روبرو هستند.
از نظر بافت‌شناسی پوست انسان، سه نوع مو رشد می‌کند. موهای دوران جنینی که پس از تولد کاهش می‌یابند، موهای ظریف و کرک‌مانند که تقریباً سطوح پوست را پوشش می‌دهند و موهای ضخیم و مجعد که در مردان و زنان دیده میشوند.
پرمویی یا هیرسوتیسم به رشد بیش از حد مو در مناطق خاصی از صورت و بدن زنان اشاره دارد. رشد این موهای ضخیم به سطح هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) مرتبط است که در زنان از تخمدان‌ها و غدد فوق‌کلیوی ترشح میشوند. مقدار محدودی از این هورمون‌های آندروژن در تمام زنان طبیعی است، اما افزایش آن می‌تواند منجر به رشد بیش از حد موهای ضخیم شود.
علل پرمویی و موهای زائد
در هیرسوتیسم گاهی سطوح هورمونی طبیعی است و علتی برای آن پیدا نمی‌کنیم. به‌طور کلی اگر بخواهیم علل پرمویی (هیرسوتیسم) را تقسیم‌بندی کنیم، در چند دسته می‌توان آن را بیان کرد؛ اختلالات ازدیاد هورمون آندروژن، علل غیروابسته به آندروژن، هیرسوتیسم ایدیوپاتیک و داروها. شایع‌ترین اختلالی که با ازدیاد هورمون آندروژن سبب پرمویی می‌شود، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا همان کیست‌‌های تخمدانی است.
از علل دیگر در این دسته می‌توان به کم‌کاری تیروئید اشاره کرد.
- آترومگالی، بیماری‌های مزمن پوستی از جمله بیماری‌هایی هستند که سطح آندروژن در آنها طبیعی است، ولی با پرمویی همراهند.
- فنی‌توئین، دیازپوکساید، مینوکسیدیل و سیکلوسپورین هم داروهایی هستند که باعث پرمویی میشوند.
- از مهم‌ترین دلایل پرمویی ارث است. نژاد آسیایی و مدیترانه‌ای و ازجمله نژاد ما، بی‌اشتهایی عصبی، چاقی و یائسگی، زمینه‌ساز پرمویی یا هیرسوتیسم هستند.
پرمویی در صورت، گردن و سینه زنان بیماری محسوب می‌شود و جزو درمان‌های زیبایی نیست. این علامت‌ها می‌تواند نشانه اختلالات غددی مانند هیپوفیز، تیروئید، تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی و برخی از بیماری‌های داخلی باشد یا بدون وجود عدم تعادل هورمونی نشانه افزایش حساسیت بافت‌ها به هورمون مردانه تستوسترون یا افزایش تستوسترون و بیش‌سازهای آن در بدن باشد و در نتیجه این هورمون مردانه را فعال کرده و ایجاد علائم مردانگی می‌کند. در این‌گونه موارد معمولا عادت ماهانه به طور طبیعی رخ می‌دهد و بیمار علائم غیرطبیعی دیگر ندارد ولی در هنگامی که اختلالات غددی وجود دارد. معمولا علائمی مثل اختلال قاعدگی، کاهش موهای سر، جوش‌های صورت، افزایش حجم عضلانی و چاقی می‌تواند همراه پرمویی باشد.
برخی داروها، مثل استروئیدها و داروهای کنترل فشار خون، نیز ممکن است باعث افزایش هورمون تستوسترون شود . غیر از پرموئی، معمولاً علائم دیگری نیز برای عدم تعادل هورمونی دیده می‌شود. فقدان قاعدگی، بزرگ شدن ماهیچه‌ها بدون تغییر در ورزش، و کلفت شدن صدا همه علائمی هستند که به شما می‌گویند نزد پزشک بروید.
بعد از یک شرح حال و معاینه اولیه بالینی معمولا علت پرمویی مشخص می‌شود و همچنین آزمایش هورمونی و سونوگرافی تخمدان به تکمیل و تعیین روند درمانی بیمار کمک خواهد کرد. همچنین مصرف برخی داروها نیز می‌تواند علت دیگری برای رشد موهای زاید باشد.
ارتباط بارداری با پرمویی و موهای زائد
بارداری نیز می‌تواند به مشکلات پرمویی منجر شود. بسیاری از زنان در طول دوران بارداری با پرمویی در نواحی مختلف صورت مواجه میشوند. این پرمویی ناشی از تغییرات هورمونی در طول دوران بارداری است و پس از زایمان به تدریج کاهش می‌یابد. با این حال، هیرسوتیسم در دوران بارداری قابل درمان و کنترل است و روش‌های مختلفی برای مدیریت آن وجود دارد. همچنین، ممکن است پزشک مقادیر کمی از هورمون مردانه را به شما تجویز کند، بدون اینکه عوارض جانبی ناخواسته ایجاد شود. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به مقادیر بیشتری از هورمون مردانه باشد که ممکن است با علائمی مانند پرمویی صورت و کلفت شدن صدا همراه باشد. افزایش مو ممکن است ناشی از مصرف داروها باشد و با قطع مصرف داروها قابل برگشت باشد، اما زمان زیادی برای کاهش موها ممکن است لازم باشد. به عنوان یک راه حل موقت، می‌توانید از روش‌هایی مانند موچین، تراشیدن، موم، موبرهای شیمیایی، سفیدکننده‌ها و رنگ‌برها استفاده کنید. همچنین، روش‌هایی مانند اپیلاسیون، دپیلاسیون، الکترولیز و لیزر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نهایت، برای مدیریت هیرسوتیسم و کمک به کاهش موهای زائد، مشاوره با پزشک و استفاده از داروهای مناسب می‌تواند مفید باشد. اما باید توجه داشت که این روش‌ها تنها علائم ظاهری را کاهش می‌دهند و علت اصلی هیرسوتیسم را از بین نمی‌برند. بنابراین، توصیه می‌شود که با مشاوره پزشک، علت پرمویی و موهای زائد را شناسایی کنید.
برای آشنایی با ” درمان هیرسوتیسم ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: آفتاب. مرکز اطلاعات فنی
