تشنگی زیاد، دفع مقدار زیاد ادرار رقیق و بدون رنگ (تا ۱۵ لیتر در روز) و خشکی دست‌ها را می‌توان از علائم بیماری دیابت بی‌مزه نام برد. با این که گفته می‌شود این بیماری نادر است و افراد نباید نگران ابتلا به آن باشند؛ اما برخی پزشکان معتقدند گاهی شخص پس از انجام عمل جراحی مغز و هنگام بستری بودن در بیمارستان دچار این عارضه می‌شود و بیماری بیشتر گریبان خانم‌های جوان را می‌گیرد.
دیابت بی مزه و هورمون AVP (ضد ادرار)
AVP نوعی هورمون است که از پایانه‌های عصبی ترشح می‌شود و غیر از هیپوفیز خلفی در جاهای دیگر مغز نیز ترشح می‌شود، مانند مرکز تشنگی در هیپوتالاموس. به همین دلیل افراد مبتلا مدام تشنه هستند. کانال‌هایی به نام کانال‌های عبور آب در لوله‌های جمع‌کننده ادرار (توبول‌ها) ناحیه عمقی نسج کلیه (مدول‌ها) وجود دارند که وقتی از نظر اسمزی (املاح) غلظت املاح زیاد شده، به واسطه آن در این قسمت املاح‌دار می‌شود.
در این فرآیند هورمون AVP کانال‌ها را به جداره لوله‌های جمع‌کننده ادرار (توبول‌ها) می‌چسباند و براساس اسمز، آب حرکت می‌کند و وارد ناحیه عمقی نسج کلیه شده، از طریق عروق خونی جذب می‌شوند. به همین دلیل به آن، هورمون ضدادرار گفته می‌شود.
برای آن که این هورمون کار کند، باید هیپوفیز خلفی و قسمت هیپوتالاموس و نواحی عمقی نسج کلیه (مدول‌ها) سالم باشند. در غیر این صورت ادرار زیاد دفع خواهد شد.تومورها، ضایعات، ضربه به سر و اشعه درمانی در نواحی هیپوفیز و هیپوتالاموس در ترشح AVP اختلال ایجاد می‌کنند که می‌تواند گذرا و حتی دائمی باشد. اگر نواحی عمقی نسج کلیه بر اثر سنگ‌های کلیه، بیماری‌های مزمن کلیه، فشار خون و داروهای مختلف تخریب شود، دیگر جذب آب اتفاق نمی‌افتد.
گاهی افراد به علل مختلف، آب زیادی می‌نوشند، مثلا تشنگی زیاد بر اثر مصرف برخی داروهای اعصاب که دهان را خشک می‌کنند و فرد به جای نوشیدن روزانه ۲ لیتر آب، مجبور به استفاده ۵ الی ۶ لیتر آب می‌شود که به دنبال آن در عمق کلیه پدیده شسته شدن بر اثر ورود و خروج زیاد آب رخ می‌دهد و کاهش املاح و اختلال در جذب آب ایجاد می‌شود.
منبع: عصر ایران
