هورمون رشد یکی از هورمون های طبیعی است که اختلال در تولید آن به ویژه در اوایل رشد و دوران کودکی منجر به نارسایی هایی در رشد اندام های بدن مانند کوتاهی قد می شود. این هورمون نه تنها می تواند نقایص رشد را برطرف کند بلکه فواید دیگری نیز برای این هورمون مانند افزایش قطر عضلات، کاهش چین و چروک و غیره نیز ذکر گردیده است.
سلول‌های عصبی هیپوتالاموس، هورمون‌های تحریک‌کننده و بازدارنده‌ای را تولید می‌کنند که این هورمون‌ها به تنظیم هورمون‌هایی کمک می‌کنند که غدد جنسی، غده‌ی تیروئید و غده‌ی آدرنال را کنترل می‌کنند. این هورمون‌ها همچنین باعث تنظیم هورمون‌های رشد بدن و سطح پرولاکتین (که وجود آن برای شیر دهی مادر ضروری است) می‌شود. به بیماری غده هیپوتالاموس ، بیماری هیپوتالامیک گفته می‌شود. یکی از رایج‌ترین علل ابتلا به بیماری‌های هیپوتالامیک، وارد شدن ضربه به سر است به طوری که موجب آسیب به غده‌ی هیپوتالاموس شود.
فواید هورمون رشد
فواید هورمون رشد عبارت اند از:
- افزایش نیرو
- افزایش قطر عضلات
- کاهش چین و چروک
- بهبود بخشیدن قابلیت ارتجاع و بافت پوست
- تقویت دستگاه قلبی عروقی
- تقویت دستگاه ایمنی
- کاهش چربی و کمک به کاهش وزن
- جلوگیری از سفید شدن رنگ موها
- ایجاد احساس خوب بودن
- تقویت حواس مانند حس بینایی
- کاهش فشار خون و کلسترول
- تقویت تمایلات جنسی
لذا کمبود هورمون رشد یا فقدان گیرنده هایی برای این هورمون سبب کاهش رشد بدن یا کوتولگی (dwarfism) می شود. البته افزایش ترشح هورمون رشد نیز سبب ایجاد بیماری هایی می شود که بسته به سن متفاوت اند. غول پیکری (Gigantism) در اثر افزایش ترشح هورمون رشد در زمان نوجوانی است؛ در صورتی که افزایش هورمون رشد در بزرگسالان سبب آکرومگالی (Acromegaly) می شود.
موارد تجویز هورمون رشد
۱) کمبود ترشح هورمون
۲) سندرم ترنر(یعنی دخترانی که یک کروموزوم Xکم دارند وکاریوتایپ آنهاX0است)
۳) نارسایی کلیه در مرحله آخر قبل از پیوند و شروع مجدد یکسال پس از پیوند
۴) سندرم پرادرویلی(دراین سندرم اختلال رشد درسال اول زندگی وپس از ان چاقی مفرط توام باکوتاهی قدو چند انگشتی شایع است)
۵) کاهش رشد داخل رحمی:(IUGR )در صورتیکه قد کمتر از۵/۲ انحراف معیار زیر قد طبیعی باشد و جبرا ن عقب افتادگی رش د طی ۴ سال اول عمر و یا بیشتر صورت نگرفته باشد.
۶) کوتاهی قد بدون علت(ایدیوپاتیک)
۷) قد کمتر از۲۵/۲ انحراف معیار از قد طبیعی برای سن و جنس و پیش بینی قد نهایی کمتر از صدک پنجم با صفحه رشد باز(صدک پنجم در منحنی های رشد CDCقابل مشاهده ومقایسه هست)
