نقش تغذیه و ورزش در کنترل دیابت

بیماری دیابت با ایجاد مشکلات و اختلالاتی مانند بیماری قلبی عروقی، حمله قلبی، آسیب به اعصاب و قانقاریا می تواند زندگی فرد را به خطر اندازد. بنابراین برای داشتن زندگی بهتر و سالم تر، باید از بدن خود خوب مراقبت و برای پیش گیری از این بیماری مهلک میزان متعادل قند خون را حفظ کنیم.از زمان قدیم، گیاهان متفاوتی برای درمان این بیماری به کار می رفت که از نظر علمی نیز تاثیر آن ها ثابت شده است. در این مطلب به تعدادی از این گیاهان اشاره خواهیم کرد.

• آلوئه ورا؛ آلوئه ورا به عنوان گیاه شفابخش شناخته شده است. شیره خشک شده و ژل که از قسمت داخل برگ ها به دست می آید در کاهش میزان گلوکز خون بسیار موثر است.

• دارچین؛ این ادویه دسترسی سلول های چربی را به انسولین آسان تر می کند و تبدیل گلوکز به انرژی را چند برابر افزایش می دهد. علاوه بر آن دارچین مانع ایجاد رادیکال های آزادخطرناک می شود.

• پیاز؛ این گیاه تاثیر قابل ملاحظه ای در کاهش قند خون دارد. پیاز روی سوخت و ساز گلوکز در کبد تاثیر می گذارد و باعث افزایش ترشح انسولین می شود.

• سیر؛ این گیاه بهترین درمان برای کاهش مستقیم قند خون، بازسازی سلول های لوزالمعده و تحرک آن برای تولید انسولین به حساب می آید.

• برگ های انبه؛ برگ های انبه درمان موثری برای بیماری دیابت است. کافی است برگ های انبه را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیس کنید. سپس برگ ها را بفشارید و آب به دست آمده را بخورید یا برگ های انبه را خشک و سپس آسیاب کنید و روزی ۲ بار با آب مصرف کنید. این ۲ روش عوارض دیابت را از بین می برد.

• قره قاط؛ این میوه اختلالات پرخطر دیابت مانند آسیب های چشمی و آب مروارید را کاهش می دهد.

• جینکو بیلوبا؛ عصاره این گیاه برای پیش گیری و درمان مراحل اولیه ناراحتی عصبی ناشی از دیابت موثر است.

• شنبلیله؛ شنبلیله یکی از پرمصرف ترین گیاهان برای کنترل بیماری دیابت به حساب می آید. شنبلیله مقاومت انسولین را در بدن کاهش می دهد و با افزایش تعداد گیرنده های انسولین در گلبول های قرمز، میزان قند خون را کنترل می کند. این گیاه با به کارگیری گلوکز در بافت های پیرامونی، میزان گلوکز خون را کاهش می دهد. کافی است دانه های شنبلیله را یک شب کامل در یک لیوان آب خیس کنید و روز بعد آب آن را بخورید و دانه ها را بجوید.

• اسفرزه؛ این گیاه خاصیت کاهش دهنده کلسترول و قند خون را داراست. فیبر بالای موجود در آن، یبوست را از بین می برد و با کاهش کلسترول، خطر بیماری قلبی را نیز کاهش می دهد.

• ریحان؛ این گیاه، روند ترشح انسولین را آسان تر می کند. به طور عمومی هر گیاهی که لوزالمعده و کبد را تقویت کند، در درمان دیابت مفید است. اما اگر دیابتی هستید و دارویی برای کنترل میزان خون مصرف می کنید، بهتر است با پزشک مشورت و به طور منظم میزان قند خون خود را کنترل کنید تا با افت ناگهانی قند خون مواجه نشوید.

تأثیر آجیل ها بر کنترل دیابت

یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که مصرف روزانه مغزهایی مانند گردو، بادام، پسته، فندق و بادام زمینی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مفید است. این میوه‌ها حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده هستند که باعث تنظیم میزان قند خون و کاهش میزان کلسترول مضر (LDL) می‌شوند.

برای بررسی تأثیر این میوه‌ها بر پارامترهای مختلف متابولیسم بدن، 117 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 مورد آزمایش و مطالعه قرار گرفتند. به مدت سه ماه، روزانه 75 گرم مخلوط میوه‌های خشک، نوعی کیک مخصوص یا مقداری از هر دو به بیماران داده شد. نتایج نشان داد که مصرف روزانه 75 گرم از این میوه‌های خشک باعث بهبود تنظیم میزان قند خون و کاهش میزان کلسترول مضر خون (LDL) می‌شود.

با توجه به این پژوهش، توصیه می‌شود که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به مقدار مناسبی از مغزهایی مانند گردو، بادام، پسته، فندق و بادام زمینی در رژیم غذایی خود اضافه کنند. اما باید توجه داشت که این میوه‌ها حاوی چربی هستند و مصرف بیش از حد آن‌ها ممکن است باعث افزایش وزن شود. بنابراین، مصرف معقول این میوه‌ها به همراه رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم، می‌تواند به بهبود وضعیت دیابت و کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی کمک کند.

هماهنگی بین تغذیه و ورزش در دیابتی ها

با توجه به اینکه افراد دیابتی نوع دوم که به دلیل تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی دچار دیابت شده‌اند، پس از مصرف داروهای خوراکی و عدم کنترل قند خون نیاز به استفاده از انسولین دارند، بسیاری از بیماران دیابتی از استفاده از انسولین می‌ترسند و سعی می‌کنند که به هیچ وجه نیازی به آن نداشته باشند. اما واقعیت این است که انسولین یک داروی مفید است که در صورت نیاز و تشخیص پزشک یا متخصص تغذیه باید از آن استفاده شود، اما تنظیم صحیح آن بسیار مهم است.

اگر شما انسولین را برای درمان دیابت خود استفاده می‌کنید، این به معنای ادامه تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی نیست. متخصصان تغذیه و بیماری‌های غدد به بیماران دیابتی که به انسولین نیاز دارند، توصیه می‌کنند که ورزش را به برنامه زندگی خود اضافه کنند. البته میزان و شدت ورزش و فعالیت بدنی باید بر اساس تحمل قلبی و تنفسی فرد و با نظر پزشک معالج تنظیم شود.

بنابراین، بهترین راه برای کنترل دیابت، استفاده صحیح از انسولین در کنار تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم است. بیماران دیابتی باید به توصیه‌های پزشک و متخصص تغذیه خود توجه کنند و برنامه زندگی سالمی را که شامل تغذیه مناسب و ورزش است، دنبال کنند.

بهترین زمان برای ورزش در افراد دیابتی

یکی از سؤالات رایج این بیماران برای ورزش آن است که برای انجام ورزش در یک بیمار دیابتی که انسولین دریافت می‌نماید، چه زمانی از روز مناسب می‌باشد؟ مطالعات متعدد نشان داده‌اند که ورزش، متوسط قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد. نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است که بهتر است چند ساعت پس از صرف وعده غذایی ورزش کنید.

بهترین زمان برای ورزش در شما که به دیابت مبتلا هستید (زمانی که بهترین مزایا را در کنترل قند خون به همراه خواهد داشت)؛ پس از کار روزانه است. به عنوان مثال اگر شما ساعت 1 ظهر ناهار میل می‌کنید؛ بهتر است در مسیر برگشت به خانه در ساعت حوالی 5 تا 6 عصر به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید.

محققین به بررسی اثر ورزش با توجه به مدت زمانی که از صرف وعده غذایی گشته است بر روی پاسخ به قند خون پرداختند. آن‌ها دریافتند که بیشترین کاهش ایجاد شده در قند خون در طی 4 تا 5 ساعت پس از صرف آخرین وعده غذایی ایجاد می‌شود که به طور متوسط در مطالعه آنان حدود 40 میلی گرم در دسی لیتر بوده است. بر این اساس به نظر می‌آید که افرادی که ورزش را به عنوان اولین کار روزانه خود در صبحگاه (به حالت ناشتا) انجام می‌دهند؛ در کاهش میزان قند خون کمتر موفق بوده‌اند. لذا برای آن که جهت کاهش قند خونتان بهره‌ی بیشتری را از ورزش ببرید؛ قبل از صرف صبحانه ورزش نکنید، چرا که علاوه بر آن که به دلیل ناشتا بودن طولانی مدت شبانه، می‌تواند حملات شوک ناشی از قند خون را برای شما تشدید نماید در کاهش متوسط قند خون شما کمتر موثر خواهد بود. بر این اساس بهترین زمان برای ورزش در شما که به دیابت مبتلا هستید (زمانی که بهترین مزایا را در کنترل قند خون به همراه خواهد داشت)؛ پس از کار روزانه است. به عنوان مثال اگر شما ساعت 1 ظهر ناهار میل می‌کنید؛ بهتر است در مسیر برگشت به خانه در ساعت حوالی 5 تا 6 عصر به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید.

تطابق دوز انسولین مطابق با ورزش

 اگر برای ورزش کردن در مدت زمانی طولانی برنامه ریزی کرده‌اید باید بدانید که می‌توانید به منظور پیشگیری از افت قند خون به جای مصرف غذای مازاد، انسولین کمتری دریافت نمایید (البته تحت نظارت و تجویز پزشک). این راهکار به ویژه اگر قادر به افزایش دریافت غذای خود نباشید، موثر و راحت است. چند راهکار برای چگونگی کاهش دادن دوز انسولین متناسب با ورزش، به شرح زیر می‌باشند: می‌بایست بررسی کنید که اثر کدام انسولین در طی زمانی که ورزش خواهید نمود، شدیدتر است.

•   دوز صبحگاهی از انسولین regular در فاصله صبحانه تا ناهار، بیشترین اثر را دارد.
•  دوز صبحگاهی از انسولین NPH در فاصله بین ناهار تا شام، شدیدتر اثر می‌کند.
•  دوز انسولین رگولار در هنگام قبل از شام، در فاصله شام تا خواب شدیدتر اثر می‌کند.
•  دوز هنگام خواب NPH در هنگام قبل از شام، در طی شب شدیدتر اثر می‌کند.

قبل از صرف صبحانه ورزش نکنید، چرا که علاوه بر آن که به دلیل ناشتا بودن طولانی مدت شبانه، می‌تواند حملات شوک ناشی از قند خون را برای شما تشدید نماید در کاهش متوسط قند خون شما کمتر موثر خواهد بود.

یک راهکار برای مواقعی که فعالیت بدنی و ورزشی، بیش از حد مرسوم را در پیش رو دارید، این است که دوز انسولین مصرفیتان را تا حداکثر میزان 10درصد از مصرف روزانه کاهش دهید. البته قبل از اجرای هر گونه تغییری می‌بایست با پزشک معالجتان مشورت کنید.

برای مثال اگر دوز انسولین مصرفی روزانه شما 6 واحد از انسولین Regular  به علاوه 24 واحد از NPH قبل از صبحانه، 4 واحد از Regular در شام و 6 واحد از NPH قبل از خواب باشد یعنی در کل؛ میزان دوز انسولین روزانه شما حدود 40 واحد است؛ اگر به یک پیاده روی صبحگاهی می‌روید دوز انسولین صبحگاهی regular تان را تا 4 واحد کاهش دهید (مصرف 2 واحد به جای 6 تا). یا اگر تمرین تنیس در بعد از ظهر را دارید؛ دوز صبحگاهی NPH را 4 واحد کاهش دهید.

 نکته بسیار مهمی که مجدداً به شما خاطر نشان می‌کنیم این است که قبل از تغییر دادن دوز دارویتان، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و هرگز هیچ اقدامی را بدون تایید و مشورت پزشک معالج انجام ندهید. در صورت موافقت و تایید پزشک؛ استفاده از راهکارهای مناسب به پیشگیری از افت قند خون در شما کمک می‌نماید.

بیماری دیابت با ایجاد مشکلات و اختلالاتی مانند بیماری قلبی عروقی، حمله قلبی، آسیب به اعصاب و قانقاریا می تواند زندگی فرد را به خطر اندازد. بنابراین برای داشتن زندگی بهتر و سالم تر، باید از بدن خود خوب مراقبت و برای پیش گیری از این بیماری مهلک میزان متعادل قند خون را حفظ کنیم.از زمان قدیم، گیاهان متفاوتی برای درمان این بیماری به کار می رفت که از نظر علمی نیز تاثیر آن ها ثابت شده است. در این مطلب به تعدادی از این گیاهان اشاره خواهیم کرد.

آلوئه ورا؛ آلوئه ورا به عنوان گیاه شفابخش شناخته شده است. شیره خشک شده و ژل که از قسمت داخل برگ ها به دست می آید در کاهش میزان گلوکز خون بسیار موثر است.

دارچین؛ این ادویه دسترسی سلول های چربی را به انسولین آسان تر می کند و تبدیل گلوکز به انرژی را چند برابر افزایش می دهد. علاوه بر آن دارچین مانع ایجاد رادیکال های آزادخطرناک می شود.

پیاز؛ این گیاه تاثیر قابل ملاحظه ای در کاهش قند خون دارد. پیاز روی سوخت و ساز گلوکز در کبد تاثیر می گذارد و باعث افزایش ترشح انسولین می شود.

سیر؛ این گیاه بهترین درمان برای کاهش مستقیم قند خون، بازسازی سلول های لوزالمعده و تحرک آن برای تولید انسولین به حساب می آید.

برگ های انبه؛ برگ های انبه درمان موثری برای بیماری دیابت است. کافی است برگ های انبه را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیس کنید. سپس برگ ها را بفشارید و آب به دست آمده را بخورید یا برگ های انبه را خشک و سپس آسیاب کنید و روزی ۲ بار با آب مصرف کنید. این ۲ روش عوارض دیابت را از بین می برد.

قره قاط؛ این میوه اختلالات پرخطر دیابت مانند آسیب های چشمی و آب مروارید را کاهش می دهد.

جینکو بیلوبا؛ عصاره این گیاه برای پیش گیری و درمان مراحل اولیه ناراحتی عصبی ناشی از دیابت موثر است.

شنبلیله؛ شنبلیله یکی از پرمصرف ترین گیاهان برای کنترل بیماری دیابت به حساب می آید. شنبلیله مقاومت انسولین را در بدن کاهش می دهد و با افزایش تعداد گیرنده های انسولین در گلبول های قرمز، میزان قند خون را کنترل می کند. این گیاه با به کارگیری گلوکز در بافت های پیرامونی، میزان گلوکز خون را کاهش می دهد. کافی است دانه های شنبلیله را یک شب کامل در یک لیوان آب خیس کنید و روز بعد آب آن را بخورید و دانه ها را بجوید.

اسفرزه؛ این گیاه خاصیت کاهش دهنده کلسترول و قند خون را داراست. فیبر بالای موجود در آن، یبوست را از بین می برد و با کاهش کلسترول، خطر بیماری قلبی را نیز کاهش می دهد.

ریحان؛ این گیاه، روند ترشح انسولین را آسان تر می کند. به طور عمومی هر گیاهی که لوزالمعده و کبد را تقویت کند، در درمان دیابت مفید است. اما اگر دیابتی هستید و دارویی برای کنترل میزان خون مصرف می کنید، بهتر است با پزشک مشورت و به طور منظم میزان قند خون خود را کنترل کنید تا با افت ناگهانی قند خون مواجه نشوید.

تأثیر آجیل ها بر کنترل دیابت

نتیجه‌ی پژوهشی  نشان می‌دهد که مصرف روزانه‌ی مغزها مثل گردو، بادام، پسته، فندق و همچنین بادام زمینی برای افرادی که از دیابت نوع 2 رنج می‌برند مفید خواهد بود.

این میوه‌ها سرشار از اسیدهای چرب اشباع نشده اند که باعث تنظیم میزان قند خون شده و میزان کلسترول مضر (LDL) را کاهش می‌دهد.

محققان برای بررسی تأثیر این میوه‌ها روی پارامترهای مختلف متابولیسم بدن از قبیل اندیس گلیسمی و میزان لیپیدها، 117 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 را مورد آزمایش و مطالعه قرار دادند.

مصرف روزانه‌ی مغزها مثل گردو، بادام، پسته، فندق و همچنین بادام زمینی برای افرادی که از دیابت نوع 2 رنج می‌برند مفید خواهد بود

به مدت سه ماه روزانه 75 گرم مخلوط میوه‌های خشک یا نوعی کیک مخصوص و یا مقداری از هر دو به بیماران داده شد.

نتیجه‌ی مطالعات نشان داد که مصرف روزانه 75 گرم از این میوه‌های خشک باعث بهبود تنظیم میزان گلیسمی یا همان قند خون می‌شود و میزان کلسترول مضر خون(LDL) را نیز کاهش می‌دهد.

هماهنگی بین تغذیه و ورزش در دیابتی ها

همانطور که می‌دانید، افراد دیابتی نوع دوم که به دلیل تغذیه ناصحیح و کم‌تحرکی دچار دیابت شده‌اند، پس از مصرف داروهای خوراکی و عدم کنترل قند خون نیاز به استفاده از انسولین دارند.

بسیاری از بیماران دیابتی از استفاده از انسولین می‌ترسند و سعی می‌کنند که به هیچ وجه نیازی به آن نداشته باشند. اما واقعیت این است که انسولین یک داروی مفید است که در صورت نیاز و تشخیص پزشک باید از آن استفاده شود، اما تنظیم صحیح آن بسیار مهم است. اگر شما انسولین را برای درمان دیابت خود استفاده می‌کنید، این به معنای ادامه تغذیه ناصحیح و کم‌تحرکی نیست. متخصصان تغذیه و بیماری‌های غدد به بیماران دیابتی که به انسولین نیاز دارند، توصیه می‌کنند که ورزش را به برنامه زندگی خود اضافه کنند. البته میزان و شدت ورزش و فعالیت بدنی باید بر اساس تحمل قلبی و تنفسی فرد و با نظر پزشک معالج تنظیم شود.

بهترین زمان برای ورزش در افراد دیابتی

یکی از سؤالات رایج این بیماران برای ورزش آن است که برای انجام ورزش در یک بیمار دیابتی که انسولین دریافت می‌نماید، چه زمانی از روز مناسب می‌باشد؟ مطالعات متعدد نشان داده‌اند که ورزش، متوسط قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد. نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است که بهتر است چند ساعت پس از صرف وعده غذایی ورزش کنید.

بهترین زمان برای ورزش در شما که به دیابت مبتلا هستید (زمانی که بهترین مزایا را در کنترل قند خون به همراه خواهد داشت)؛ پس از کار روزانه است. به عنوان مثال اگر شما ساعت 1 ظهر ناهار میل می‌کنید؛ بهتر است در مسیر برگشت به خانه در ساعت حوالی 5 تا 6 عصر به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید.

محققین به بررسی اثر ورزش با توجه به مدت زمانی که از صرف وعده غذایی گشته است بر روی پاسخ به قند خون پرداختند. آن‌ها دریافتند که بیشترین کاهش ایجاد شده در قند خون در طی 4 تا 5 ساعت پس از صرف آخرین وعده غذایی ایجاد می‌شود که به طور متوسط در مطالعه آنان حدود 40 میلی گرم در دسی لیتر بوده است. بر این اساس به نظر می‌آید که افرادی که ورزش را به عنوان اولین کار روزانه خود در صبحگاه (به حالت ناشتا) انجام می‌دهند؛ در کاهش میزان قند خون کمتر موفق بوده‌اند. لذا برای آن که جهت کاهش قند خونتان بهره‌ی بیشتری را از ورزش ببرید؛ قبل از صرف صبحانه ورزش نکنید، چرا که علاوه بر آن که به دلیل ناشتا بودن طولانی مدت شبانه، می‌تواند حملات شوک ناشی از قند خون را برای شما تشدید نماید در کاهش متوسط قند خون شما کمتر موثر خواهد بود. بر این اساس بهترین زمان برای ورزش در شما که به دیابت مبتلا هستید (زمانی که بهترین مزایا را در کنترل قند خون به همراه خواهد داشت)؛ پس از کار روزانه است. به عنوان مثال اگر شما ساعت 1 ظهر ناهار میل می‌کنید؛ بهتر است در مسیر برگشت به خانه در ساعت حوالی 5 تا 6 عصر به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید.

تطابق دوز انسولین مطابق با ورزش

 اگر برای ورزش کردن در مدت زمانی طولانی برنامه ریزی کرده‌اید باید بدانید که می‌توانید به منظور پیشگیری از افت قند خون به جای مصرف غذای مازاد، انسولین کمتری دریافت نمایید (البته تحت نظارت و تجویز پزشک). این راهکار به ویژه اگر قادر به افزایش دریافت غذای خود نباشید، موثر و راحت است. چند راهکار برای چگونگی کاهش دادن دوز انسولین متناسب با ورزش، به شرح زیر می‌باشند: می‌بایست بررسی کنید که اثر کدام انسولین در طی زمانی که ورزش خواهید نمود، شدیدتر است.

* دوز صبحگاهی از انسولین regular در فاصله صبحانه تا ناهار، بیشترین اثر را دارد.

* دوز صبحگاهی از انسولین NPH در فاصله بین ناهار تا شام، شدیدتر اثر می‌کند.

* دوز انسولین رگولار در هنگام قبل از شام، در فاصله شام تا خواب شدیدتر اثر می‌کند.

* دوز هنگام خواب NPH در هنگام قبل از شام، در طی شب شدیدتر اثر می‌کند.

قبل از صرف صبحانه ورزش نکنید، چرا که علاوه بر آن که به دلیل ناشتا بودن طولانی مدت شبانه، می‌تواند حملات شوک ناشی از قند خون را برای شما تشدید نماید در کاهش متوسط قند خون شما کمتر موثر خواهد بود.

یک راهکار برای مواقعی که فعالیت بدنی و ورزشی، بیش از حد مرسوم را در پیش رو دارید، این است که دوز انسولین مصرفیتان را تا حداکثر میزان 10درصد از مصرف روزانه کاهش دهید. البته قبل از اجرای هر گونه تغییری می‌بایست با پزشک معالجتان مشورت کنید.

برای مثال اگر دوز انسولین مصرفی روزانه شما 6 واحد از انسولین Regular  به علاوه 24 واحد از NPH قبل از صبحانه، 4 واحد از Regular در شام و 6 واحد از NPH قبل از خواب باشد یعنی در کل؛ میزان دوز انسولین روزانه شما حدود 40 واحد است؛ اگر به یک پیاده روی صبحگاهی می‌روید دوز انسولین صبحگاهی regular تان را تا 4 واحد کاهش دهید (مصرف 2 واحد به جای 6 تا). یا اگر تمرین تنیس در بعد از ظهر را دارید؛ دوز صبحگاهی NPH را 4 واحد کاهش دهید.

نکته بسیار مهمی که مجدداً به شما خاطر نشان می‌کنیم این است که قبل از تغییر دادن دوز دارویتان، حتماً با دکتر تغذیه خود مشورت کنید و هرگز هیچ اقدامی را بدون تایید و مشورت پزشک معالج انجام ندهید. در صورت موافقت و تایید پزشک؛ استفاده از راهکارهای مناسب به پیشگیری از افت قند خون در شما کمک می‌نماید.