چاقی هورمونی به بیماری گفته می شود که در آن مقدار زیادی چربی در بدن ذخیره شده باشد. ذخیره اصلی انرژی بدن، چربی است. اگر انرژی دریافتی بیش از انرژی ای باشد که به مصرف می رسد، افزایش بافت چربی، گریزناپذیر خواهد بود. بنابراین بر وزن بدن افزوده و باعث چاقی هورمونی می شود. از آنجایی که مصرف انرژی با وزن بدن متناسب است، افزایش وزن، افزایش مصرف انرژی را به همراه دارد. بنابراین با افزایش انرژی دریافتی، میزان مصرف انرژی هم بالا می رود و در نتیجه وزن بدن ثابت می ماند. میزان فعالیت جسمی برخی بیماران از افزایش پیشرونده وزن شکایت می کنند، حال آنکه مقدار غذای دریافتی آنها افزایش نیافته است. باید گفت که چنین وضعیتی کاملا امکان پذیر است. درست است که مقدار انرژی دریافت شده افزایشی نداشته است، اما در مقابل، مقدار انرژی مصرف شده به دلیل کاهش فعالیت جسمی کاهش یافته است. از این رو افزایش وزن حاصل می شود. در ادامه شما را با عوامل و عوارض چاقی هورمونی بیشتر آشنا می شوید.
عوامل هورمونی چاقی
تاثیر عوامل هورمونی چاقی بر مقدار چربی بدن چه در موقعیت های طبیعی و در موارد غیرطبیعی بیماری ها دیده می شود. در حالت طبیعی، مقدار چربی در بدن زنان بالغ در حدود دو برابر مردان جوان است و در بارداری با افزایش چربی بدن رخ می دهد. چاقی در زنان در زمان بلوغ، بارداری یا یائسگی شروع می شود. چاقی در بسیاری از موارد و نه همیشه در بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، کم کاری هیپوفیز و نشانگان کوشینگ دیده می شود.
سایر علل چاقی هورمونی برخی بیماری ها می توانند به چاقی یا تمایل به افزایش وزن منجر شوند. این بیماری ها شامل افسردگی و مشکلات خاص عصبی هستند که می توانند با پرخوری همراه باشند. همچنین داروهایی مثل استروئیدها، قرص های خوراکی ضدبارداری، فنوتیازین ها، انسولین و برخی از داروهای ضدافسردگی می توانند با تحریک اشتها، افزایش وزن را سبب شوند.
عوارض چاقی
-
چاقی و فشارخون بالا
هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می شود، افزایش می یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره ی سرخرگ های شما وارد می شود. علاوه بر این، چاقی باعث افزایش سطح هورمون انسولین در خون می گردد که این هورمون علاوه بر کنترل قند خون، باعث نگه داشتن آب و نمک در رگ ها می شود که این خود باعث افزایش حجم خون می گردد.
همچنین چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می گردد.
-
چاقی و دیابت
چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع ۲ می باشد، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می شود. لذا این هورمون نمی تواند با مقادیر نرمال قبلی، وظیفه ی خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می رود که خود یکی از عوامل مهم خطر چاقی و دیابت برای سلامتی فرد است.
-
چاقی و چربی خون بالا
رژیم های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذاهای سرخ شده هستند، می توانند علاوه بر ایجاد چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون (به نام LDL) شوند. چاقی همچنین باعث پایین آمدن سطح کلسترول خوب خون (به نام HDL) و بالا رفتن سطح تری گلیسیرید خون می شود.
تری گلیسیریدها بیشترین میزان چربی در غذاهای شما و همچنین بیشترین درصد چربی در بدن شما را شامل می شوند، و تری گلیسیرید بالای خون در طولانی مدت اختلال در سطح چربی های خون، باعث تصلب شرائین و افزایش عوامل و عوارض چاقی هورمونی می شود، زیرا چربی های اضافه در جدار رگ ها رسوب می کنند.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” اختلالات هورمونی و چاقی ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چاقی هورمونی مطالعه فرمایید.
منبع: پرستار کوچک. غذا و سلامت