عوارض پوستی دیابت

پوست وسیعترین ارگان بدن است و علاوه بر این که بدن را در مقابل عوامل محیطی مانند نور، حرارت، نفوذ مواد مختلف و انواع ضربان فیزیکی و شیمیایی محافظت می کند در سنتز مواد ضروری بدن مانند ویتامین D و دفع برخی مواد زاید بدن نقش اساسی دارد. علاوه بر بیماری های خود پوست سایر اعضای بدن نیز می توانند بر سلامت پوست تأثیر بگذارند به طوری که مصرف برخی داروها ممکن است باعث بروز ضایعاتی در پوست شوند. به طور کلی پوست آینه تمام نمای بدن است و گاهی موارد وجود ضایعات خاص در آن ما را به طرف تشخیص بیماری رهنمون می کند. در بیماری دیابت نیز پوست دچار ضایعاتی می شود که دقت در آنها می تواند در مراحل اولیه ما را به تشخیص عوارض پوستی دیابت راهنمایی کند. بیش از یک سوم بیماران دیابتی در دوره های مختلف زندگی شان دچار علایم پوستی دیابت می شوند، خوشبختانه بیشتر بیماری های پوستی ناشی از دیابت اگر به موقع تشخیص داده شوند قابل درمان هستند.

علایم پوستی دیابت

شایعترین عوارض پوستی دیابت عبارتند از:

• تصلب پوستی در دیابت

بیماری نادری بوده که بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مشاهده می شود در این افراد پوست پشت گردن و قسمت فوقانی کمر ضخیم می شود برای درمان عوارض پوستی دیابت، کاهش قند خون مهم بوده و از محصولات مرطوب کننده پوست استفاده می شود.

• برص (ویتیلیگو)

عوارض پوستی دیابت بیشتر در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ دیده می شود. در بیماری برص از عوارض پوستی دیابت سلول های سازنده رنگدانه پوستی از بین می رود در نتیجه تکه هایی از پوست بی رنگ می شود. این لکه ها اغلب در ناحیه سینه و شکم به وجود می آیند در برخی موارد این لکه ها در اطراف دهان، بینی و چشم ها نیز مشاهده می شوند.

• اکانتوزیس نیگریکانس

این مشکل در عوارض پوستی دیابت با مقاومت به انسولین ایجاد می شود که در آن مناطق خاصی از پوست به ویژه قسمت هایی که روی هم تا می شوند مانند کشاله ران، زانو، زیر بغل، زیر پستان و روی آرنج تیره رنگ می شوند و به رنگ زرد مایل به قهوه ای در می آیند و گاهی برآمده و مخمل مانند می شوند و حالتی شبیه زگیل پیدا می کنند این بیماری از عوارض پوستی دیابت در افراد چاق شایعتر است.

• درموپاتی دیابتی

در عوارض پوستی درموپاتی دیابت بعلت اختلال در عروق خونرسانی پوست ضایعات قرمز یا قهوه ای گرد یا بیضی شکلی بر ساق پا که پوست نازکتری دارد ظاهر می شود که ممکن است با خارش و سوزن همراه باشند و یا موجب ریزش مو در ناحیه ساق پا و نازک و براق شدن پوست شود.

• تصلب دیجیتال (مومی شدن پوست)

در این بیماری از عوارض پوستی دیابت، پوست انگشتان دست و پاها سفت، مومی شکل و منقبض می شود به گونه ای که دامنه حرکات انگشتان کم شده و فرد قادر به چسباندن دو کف دست بهم نمی باشد.

• تاول های دیابتی

گاهی روی انگشتان پا و دست و ساق پای بیماران دیابتی تاولهای مانند سوختگی محتوی مواد شفاف و استریل ایجاد می شود این تاول ها معمولاً درد ندارد و به مرور زمان بهبود می یابند و معمولاً در بیماران دیابتی که نوروپاتی دارند دیده می شود. کنترل قند خون بهترین درمان برای این بیماری است. این عارضه در نیم درصد بیماران دیده می شود. پوشیدن کفش بدون جوراب در بیماران دیابتی باعث تاول زدن پوست پا می شود.

• عفونت های باکتریایی

بیماران دیابتی در معرض عفونت های مختلف پوستی قرار دارند. در این بیماران عفونت های استافیلوکوکی سبب عفونت و التهاب ناحیه فولیکول های مو می شود همچنین عفونت نواحی پلک ها و ناخن ها نیز شایع است که باید توسط پزشک آنتی بیوتیک تجویز شود.

• عفونت های قارچی

شایع ترین عفونت قارچی در اثر مخمری بنام کاندیداالبیکانس ایجاد می شود که نواحی مختلف مانند لای انگشتان دست و پا، ناخن ها و گوشه دهان را مبتلا می کند. عفونت ناشی از این قارچ ها خارش دارد برنگ قرمز روشن و اغلب با تاول و فلس همراه است. خانم های دیابتی مستعد ابتلا به عفونت های قارچی واژن هستند.

• مشکلات پوستی ناشی از افزایش چربی خون

در اثر افزایش چربی خون در بیماران دیابتی ضایعاتی به صورت جوش های کوچک زرد یا برجستگی مومی شکل خارش در نواحی صورت، باسن و پشت دست و پا ایجاد می شود. این ضایعات طی چند هفته خود به خود از بین می روند. کنترل چربی های خون و استفاده از داروهای ضد چربی خون در درمان عوارض پوستی دیابت کمک کننده است.

• گرانولوم منتشر

در این بیماری قسمت هایی از پوست دچار التهابات قوسی شکل می شود و معمولاً در نواحی شکم، گوش ها و انگشتان ظاهر می شود. استفاده از پماد هیدروکورتیزون به بهبود عوارض پوستی دیابت کمک می کند.

• میخچه

این عوارض پوستی دیابت وقتی ایجاد می شوند که پوست پا در معرض فشار یا مالش زیاد و مداوم قرار گیرد در نتیجه بعلت ضخیم شدن پوست برجستگی سفتی در محل تحت فشار ایجاد می شود و ممکن است در صورت عدم مراقبت عفونی شود.

• فرورفتن ناخن به گوشت

این عارضه بیشتر در ناخن انگشتان پا دیده می شود و لبه ناخن انگشت شست وارد پوست و گوشت کنار ناخن می شود که در اصطلاح می گویند انگشت گوشت به ناخن شده است. این عوارض پوستی دیابت در افرادی که ناخن خود را از ته می گیرند و یا کفش های تنگ می پوشند شایعتر است.

• خشکی و ترک کف پا

افراد دیابتی در اثر افزایش قند خون با کمبود مایعات مواجه هستند و در نتیجه پوست خشکی دارند که باعث ترک خوردن پوست به خصوص در کف پا می شود این ترک ها محل مناسبی برای ورد میکروب ها و ایجاد عفونت هستند. بنابراین بررسی روزانه پاها توسط فرد دیابتی لازم و ضروری است. نوشیدن مقدار زیادی آب توسط افراد دیابتی در طول روز تا حدی می تواند از خشکی پوست جلوگیری نماید. یکی دیگر از علل عوارض پوستی دیابت و خشکی پوست در افراد دیابتی از بین رفتن اعصاب انتهایی پوست در اثر افزایش قند خون در طول زمان است که غدد عرق تحریکی برای ترشح دریافت نمی کنند در نتیجه پوست خشک می ماند. خشکی پوست موجب ایجاد خارش در این بیماران می شود و همچنین کاهش چربی زیر پوست باعث خشکی پوست و خارش آن می گردد.

• برافروختگی صورت

احتقان عروقی و مویرگی موجب برافروختگی صورت شده که در ۳ تا ۵۹ درصد بیماران دیابتی دیده می شود این عوارض پوستی دیابت در افراد دارای موهای بلوند و روشن بیشتر است.

• زخم پا

یکی از مشکلات جدی بیماران دیابتی ،زخم پای دیابتی است که حتی می تواند موجب قطع پای بیمار گردد.

مراقبت از پوست در بیماران دیابتی

• کنترل صحیح و دقیق قند خون و ثبت روزانه آن.
• تمیز و خشک نگه داشتن پوست به خصوص لای انگشتان.
• اجتناب از حمام داغ گرفتن.
• استفاده از صابون های مرطوب کننده برای مانند صابون گلیسیرینه .
• پرهیز از خشکی پوست با استفاده از کرم های مرطوب کننده مناسب به خصوص در هوای سرد و هنگاام وزش باد.
• مراقبت از هر گونه زخم و خراشیدگی پوست و درمان عوارض پوستی دیابت.
• مراقبت روزانه و دقیق از پاها،
• استفاده از جوراب و کفش مناسب عوارض پوستی دیابت.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت و مرض قند ” و ” درمان زخم پای دیابتی ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه عوارض پوستی دیابت مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب راهنمای دیابت