علل و عوامل موثر در بلوغ دیررس
بلوغ ديررس دلايل متفاوتي ممکن است داشته باشد.
بلوغ دیررس سرشتی
معمولاً بلوغ دیررس در خانواده ارثي است. ممکن است والدين، عمو، خاله، خواهرها يا برادرهاي فرد نيز به اين مسئله دچار باشند. اين مسئله تاخير سرشتي (دير شکوفا) ناميده مي شود و معمولاً نياز به هيچ درماني نيز ندارد. اين نوجوانان با گذشت زمان به طور طبيعي رشد ميکنند، اما اين مسئله در آنها ديرتر از همسالانشان اتفاق مي افتد.
بیماری های مزمن و بلوغ دیررس
مشکلات پزشکي نيز ممکن است گاهي باعث تاخير بلوغ شود. برخي افراد مبتلا به بيماري هاي مزمن مانند ديابت، فيبروز مثانه، مشکلات کليه، و حتي آسم ممکن است در سنين بالاتري به بلوغ برسند، چون اين بيماري ها رشد بدن را دشوارتر مي سازند. درمان و کنترل صحيح اين بيماري ها مي تواند به جلوگيري از بلوغ ديررس کمک کند.
بلوغ دیررس به علت سوء تغذیه
افرادي که دچار سوء تغذيه هستند نيز ديرتر از همسالان خود به بلوغ مي رسند. براي مثال، نوجواناني که دچار کم اشتهايي و بي اشتهايي عصبي هستند، معمولاً ميزان زيادي وزن کم مي کنند و بدنشان قادر نخواهد بود به ميزان کافي رشد کند. دختراني که بيش از اندازه به فعاليت هاي ورزشي سرگرم هستند معمولاً ديرتر به بلوغ ميرسند چون ورزش باعث از بين رفتن چربي بدن آنها مي شود و ميزان معين از چربي براي رسيدن به بلوغ دختران لازم است.
مشکلات غده هیپوفیز و بلوغ دیررس
بلوغ ديررس ممکن است به خاطر مشکلات غدد هيپوفيز نيز باشد. چون اين غدد هورمون هاي مهمي براي رشد بدن توليد مي کنند.
بلوغ دیررس ناشی از اختلالات کروموزومی
برخي افرادي که در سنين طبيعي به بلوغ نمي رسند، مشکلات مربوط به کروموزوم دارند که از DNA ساخته شده است که شامل برنامه هاي سازندگي بدن است. مشکل کروموزوم ها ممکن است در رشد طبيعي بدن اختلال ايجاد کند.
سندرم ترنر نمونه اي از اختلال کروموزوم است. اين مسئله زماني اتفاق مي افتد که دو کروموزوم X در زنها غيرطبيعي بوده يا وجود نداشته باشد. اين مسئله در رشد دختران و همچنين در رشد تخمدانها و توليد هورمون هاي جنسي تاثير مي گذارد. زناني که اين مشکل خود را مورد درمان قرار نداده باشند، قدي کوتاه تر از حد معمول دارند، نازا هستند و ممکن است به ساير مشکلات و اختلالات پزشکي نيز مبتلا باشند.
مردان مبتلا به سندرم کلاين فلتر، يک کروموزوم X اضافه دارند (به جاي XY، XXY) و اين مسئله مي تواند بر نحوه ي رشد آنها تاثير منفي بگذارد.
علل بلوغ دیررس را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
علل مرکزی بلوغ دیررس (یعنی بیماری هایی که در مغز سبب اختلال در بلوغ می شوند)
- تاخیر بلوغ سرشتی که سرانجام کودک به بلوغ طبیعی خواهد رسید.
- بیماری های مزمن مثل نارسایی کلیه
- سوتغذیه
- ورزش حرفه ای
- محرومیت های روحی و روانی
- مصرف کورتون
- کم کاری تیروئید
- تومورهای مجاور محور فوق
- بیماریهای مادرزادی مثل کم کاری مادرزادی غده هیپوفیز
- جراحی مغز و آسیب به جمجمه مثل تصادف
- بیماری های که در آن غده هیپوتالاموس هورمون GnRH ترشح نمی کند.
علل محیطی بلوغ دیررس (یعنی بیماری هایی که خود نسج بیضه را گرفتار می کنند)
- آسیب دو طرفه به بیضه ها مثل عدم نزول دو طرفه بیضه، فقدان دو طرفه بیضه، عفونت بیضه ها مثل عفونت اریونی بیضه
- اختلالات کروموزومی
- شیمی درمانی و پرتودرمانی
- مصرف بعضی از داروها
منبع: هفت سیب ، شکیل
