[sbu_post_image]
راشیتیسم یا نرمی استخوان یا ریکتز، یک بیماری رشدی است که در نوزادان و کودکان دیده می‌شود. در این بیماری، استخوان‌های کودکان به دلایلی نرم باقی می‌مانند و موجب خمیدگی و رشد ناقص آن‌ها و افزایش ریسک شکستن می‌شوند. علت اصلی بیماری راشیتیسم و ریکتز کمبود ویتامین D است، اما کمبود کلسیم نیز در آن نقش دارد.
ریکتز بیشتر در کودکان دچار سوءتغذیه شایع است، اما در بزرگسالان نیز دیده می‌شود. خمیدگی استخوان‌ها از علایم کلاسیک راشیتیسم است که در استخوان پاها و قفسه سینه به وجود می‌آید. این نقص در جمجمه نیز ممکن است به وجود آید و در این صورت جمجمه حالت بیضی شکل خود را از دست می‌دهد. در صورت وخیم بودن راشیتیسم، خمیدگی در استخوان‌های بلند و ستون مهره‌ها نیز ظاهر می‌شود که با درمان در سنین کودکی معالجه می‌شود.
علل راشیتیسم و ریکتز
ویتامین D برای جذب کلسیم درروده ضروری است. در صورت کمبود ویتامین دی، کلسیم جذب نمی‌شود و در این صورت استخوان‌ها و دندان‌ها دچار نقص می‌شوند. در صورت وخیم بودن این وضعیت، ماهیچه هانیز دچار ضعف می‌شوند. ویتامین D مانند یک هورمون باعث تنظیم سطوح فسفر و کلسیم در استخوان ها می شود. بدن ما از دو طریق ویتامین D را جذب می کند.
پوست بدن ما نوعی ویتامین D تولید می کند که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به فرم فعال ویتامین D یعنی D3 تبدیل می گردد. نور خورشید شایع ترین راه دستیابی به ویتامین D در نوجوانان و بالغین است.
دستگاه گوارش ویتامین D موجود در مواد غذایی و یا مکمل های غذایی مانند: مولتی ویتامین را جذب می کند. در حال حاضر کمبود ویتامین D رژیم غذایی، شایع ترین علت نرمی استخوان در کشور ما محسوب می گردد که با افزایش مکمل های حاوی ویتامین D جبران می گردد. اخیرا علل مدیکال (طبی) نیز به دو مورد فوق اضافه گردید. مثلا متعاقب جراحی های اختصاصی مانند برداشتن معده (گاستروتومی) و یا بیماری هایی نظیر سلیاک که در آن روده قادر به جذب ویتامین ها از مواد غذایی نمی باشد. سایر علل نادرتر نرمی استخوان عبارت است از:
- هیپوفسفاتمی وابسته به کروموزم X (نرمی استخوان فامیلیال) که یک فرم ارثی نرمی استخوان بوده و به علت ناتوانی کلیه ها در باز جذب فسفر ایجاد می گردد.
- کمبود تماس با نور آفتاب که در اکثر افرادی که از دریافت اشعه کافی نور خورشید به هر نحوی محرومند مثلا زندگی در طبقات زیرین ساختمان ها که فاقد نور طبیعی اند و یا زندگی در مناطق سردسیر به دلیل پوشش زیاد و یا استفاده ی مکرر از کرم های ضد آفتاب.
پیشگیری از راشیتیسم
استفاده از مواد غذایی حاوی مقادیر مناسب فسفر و کلسیم، مانند آب پرتقال، ماهی، فرآورده‌های شیری و مکمل‌های غذایی، بسیار مفید است. همچنین، استفاده منظم از نور آفتاب بسیار مؤثر است و بهترین زمان برای این کار، نور متوسط آفتاب است. با این حال، باید به خاطر داشت که تماس مستقیم با نور آفتاب برای شیرخواران زیر ۶ ماه، توصیه نمی‌شود. در این رده سنی، استفاده منظم از قطره‌های ویتامین A به اضافه D توصیه می‌شود. میزان مصرف کلسیم، فسفر و ویتامین D باید براساس سن و وزن فرد تعیین شود.
با توجه به عوارض ناشی از مصرف نابجای این مواد، توصیه می‌شود که حتماً قبل از استفاده از آن‌ها برای رفع علت راشیتیسم و ریکتز، با پزشک متخصص هماهنگی شود. در مواردی که نرمی استخوان منجر به ناهنجاری‌های استخوانی و اختلال در انحنای مهره‌ها و یا فرم اندام‌ها می‌شود، استفاده از آتل‌های مخصوص توصیه می‌شود و در صورت عدم پاسخ، درمان جراحی ضروری است.
برای آشنایی با ” درمان نرمی استخوان ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: پارسی طب. دانشنامه پزشکی
