بروز بیماری های مختلف و شیوه تغذیه از جمله مسائل محیطی است که می تواند در افزایش رشد قدی بچه ها تاثیرگذار باشد؛ اما موضوع ژنتیک که بیشتر نادیده گرفته می شود، به این معنی است که اگر پدر و مادری قدشان متوسط یا کوتاه باشد، نباید انتظار داشته باشند فرزندشان خیلی قد بلند شود. قد بچه ها به اندازه میانگین قد پدر و مادرشان است. البته این میزان برای پسرها ممکن است کمی بیشتر از مقدار میانگین باشد و برای دخترها کمی کمتر، ولی به طور کلی اندازه قد پدر و مادر هم در این زمینه بسیار تاثیرگذار است.
افزایش قد طبیعی ناشی از عوامل مختلفی مانند ژنتیک، تغذیه و هورمون است و اختلال در هر کدام از آنها منجر به کوتاهی قد می شود لذا کودکانی که رشد خوبی ندارند و یا کمتر از دو اینچ در سال رشد داشته اند و یا هنوز هم لباس سال گذشته را می پوشند باید توسط یک فوق تخصص غدد کودکان ( برای تعیین اینکه آیا یک علت که موجب اختلال رشد کودک شده وجود دارد ) مورد معاینه قرار گیرند.
علل اختلال در افزایش قد کودکان
در سطح جهان سوء تغذیه شایعترین علت نارسایی رشد کودکان است کمبود های تغذیه ای در کشورهای در حال توسعه اغلب در اثر رژیم غذایی محدود است. عمدتاً به دلیل فقدان پروتئین و سایر مواد مغذی اساسی در رژیم غذایی است لذا کودکان نیاز به یک رژیم غذایی متعادل با کالری کافی و پروتئین که برای رشد ضروری است دارند.
بسیاری از بیماریها و اختلالات وجود دارد که می تواند منجر به کوتاهی قد و نارسایی رشد در کودکان شود بیماری های مزمن و سیستمیک که شامل بیماریهای ( دستگاه عصبی، گردش خون، دستگاه گوارش، کلیه ها، ریه ها و یا بافت همبند ) باعث اختلال در افزایش قد می شود.
کوتاهی قد روانی همراه با بلوغ جنسی دیررس که اغلب در ارتباط با محرومیت عاطفی، کودک آزاری و غفلت رخ می دهد.
اختلال در افزایش قد می تواند یکی از علائم سندرم های ژنتیکی ( ترنر، داون ) و یا بخشی از سندرم های دیگر مانند سندرم نونان، راسل نقره ای و سندرم پرادرویلی باشد در سندرم ترنر نقره ای کوتاهی قد در رحم مادر شروع می شود و عدم تقارن در اندام ها مثلا در ساق پا اختلاف طول پیدا می شود و چهره کوچک و سر نسبتا بزرگ دارند انگشت پنجم معمولا بسیار کوتاه و ممکن است نوار خفیف بین انگشتان دوم و سوم ایجاد شود این کودکان ناهنجاری های کلیوی مکرر و قند خون پایین دارند.
اختلال افزایش قد ممکن است مربوط به عقب مانندگی رشد داخل رحمی ( وضعیتی که در آن کودکان با وزن کمتر از ۵ پوند در ترم و یا تولد زود هنگام ) باشد.
اختلالات غضروف و استخوان ( کندرودیستروفیا ) ممکن است علت نارسایی رشد باشد آکندروپلازیا یکی از رایج ترین شرایط که باعث اختلال افزایش قد می شود یک اختلال ژنتیکی استخوان و غضروف است که فرد پاهای کوتاه، پل بینی کوتاه، سر کمی بزرگ و پیشانی برجسته دارد آکندرودیسپلازیا بعد از ۲۴ هفته از بارداری و در هنگام تولد با استفاده از سونوگرافی قابل تشخیص است .
علل غدد درون ریز و متابولیسم مانند کمبود هورمون تیروئید ( هیپوتیروئیدیسم ) ، کمبود هورمون رشد می باشد در کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید، رشد بسیار آهسته است. بزرگ شدن زبان، صورت ضخیم و پف آلود، اختلالات عصبی و عقب ماندگی رشد در اثر کارکرد پایین غده تیروئید است کودکان مبتلا به کمبود هورمون رشد جوانتر از سن واقعی خود به نظر می رسند. کمبود هورمون رشد در هر زمان در طول دوره شیر خوارگی یا در دوران کودکی رخ می دهد و نشانه بارز آن کاهش قابل توجه رشد است این کودکان نشانه هایی از کاهش قند خون و چاقی را دارند که با تجویز هورمون رشد ( HGH )توسط پزشکان می توانند به متوسط ارتفاع برسند.
کوشینگ: این اختلال بسیار نادر است افزایش بیش از حد کورتیزول از غده آدرنال باعث چاقی و ثابت ماندن قد می شود لذا یک آزمایش خون برای تامین میزان کورتیزول در خون لازم است
این روزها نه تنها پدر و مادرها که گاهی خود نوجوانان هم به محض این که احساس می کنند قدشان کوتاه است به فکر هورمون رشد می افتند و می خواهند با استفاده از این هورمون مشکل کوتاهی قدشان را درمان کنند. در صورتی که استفاده از این هورمون برای همه مناسب نیست و نباید خودسرانه از آن استفاده کرد.
آشنایی با روش های افزایش قد (کلیک کنید)
منبع: لیموفان. رژیم سلامتی
