پالپ یا عصب چیست؟
قسمت اعظم ساختمان دندان را عاج تشکیل می‌دهد، درون عاج فضایی وجود دارد که شامل عصب دندان و شبکه مویرگی است که اصطلاحاً به آن پالپ گفته می‌شود. پالپ از شاخه‌های اصلی اعصاب و عروق در انتهای ریشه منشعب می‌شود و از درون کانالهایی که در ریشه وجود دارد به این فضا می‌رسد. حس، تغذیه، عاج سازی و دفاع میکروبی از اعمال پالپ بشمار می‌آیند. این بافت نرم ممکن است تحت تأثیر میکربها عفونی شده و عفونت را در مسیر ذکر شده به استخوان اطراف ریشه منتقل کند، در چنین مواردی تمام این بافت توسط دندانپزشک برداشته شده، محفظه پالپ و کانالها تمیز و به نحو مطلوبی پر می‌شود.
تعداد ریشه دندانها بطور معمول و طبیعی بین یک تا سه عدد می‌باشد ولی دندانهایی نیز وجود دارند که دارای یک یا چند ریشه اضافی هستند و در حین کار و با گرفتن رادیوگرافی کشف می‌گردند. بطور طبیعی دندانهای قدامی دارای یک ریشه، دندانهای آسیای کوچک دارای یک یا دو ریشه و دندانهای آسیای بزرگ سه و چهار ریشه‌ای هستند. مراقبتها، مراجعه و معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان و ترمیم پوسیدگیها در مراحل اولیه لازم است تا دندان نیاز به معالجه عصب نداشته باشد.
در هنگام بروز علائم و نشانه‌های زیر، می‌فهمیم که دندان نیاز به انجام روت کانال (عصب‌کشی) دارد:
دندان درد شدید در هنگام غذا خوردن یا فشار آوردن بر روی دندان
حساس شدن یا درد گرفتن طولانی مدت دندان در هنگام مواجهه با چیزهای داغ یا سرد
تغییر رنگ پیدا کردن دندان
ایجاد تورم و حساسیت در لثه کنار دندان
پیدا شدن یک جوش یا کورک بطور دائمی و یا عود کننده بر روی لثه
کدام دندان؟ کدام درد؟
معمولا دردهای خود به خود دندان با تحریک‌های حرارتی (سرما و گرما) که ممتد باشند و دردهایی که شب‌ها شروع می‌شوند منشاء دندانی دارند. دندانپزشک با معاینه دهان و رادیوگرافی می‌تواند این موارد نیاز به عصب کشی دندان را حتی اگر علامتی نداشته باشند، تشخیص دهد. به‌طورکلی تشخیص نیاز به عصب‌کشی برای یک دندان به وسیله دندانپزشک و بر پایه توصیف‌های بیمار از شکایت اصلی خود (که معمولا درد است) انجام می‌شود ولی دندانپزشک برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است تست‌های تکمیلی روی دندانها انجام دهد و از دندانها رادیوگرافی اشعه ایکس تهیه کند. مجموع این داده‌ها برای تشخیص و پیش‌بینی اینکه آیا دندان به درمان کانالهای ریشه (عصب‌کشی) نیاز دارد یا نه استفاده می‌شود.
عوامل موثر در موفقیت معالجه ریشه دندان
مهارت دندانپزشک، تعداد ریشه‌ها قطر و انحنای آنها، وجود ریشه‌ها و کانالهای اضافی و جانبی، نوع و قدرت بیماری زایی میکروبها، دفاع بدن و نوع بیماری پالپ در پیش آگهی درمان مؤثرند. معالجه ریشه اکثر دندانها را می‌توان در یک جلسه انجام داد ولی بعضی از دندانها ممکن است به دو یا چند جلسه زمانی نیاز داشته باشند که در این موارد دندانها در پایان جلسات معمولاً پانسمان موقت می‌گردند. این بستگی به عوامل مختلف از قبیل تعداد ریشه‌های دندان و نوع بیماری آن دارد. ولی بطور کلی این عمل در یک الی سه جلسه ۳۰ دقیقه تا یک ساعت انجام می‌شود. درد عصب کشی دندان معمولا با مسکن برطرف می گردد .در صورتی که درمان ریشه بطور کامل و استاندارد انجام شود از موفقیت بالایی برخوردار است. علاوه بر اشکالات تکنیکی و اتفاقات حین کار، انحنای زیاد ریشه‌ها، وجود کانالهای جانبی، دفاع بدن و … ممکن است معالجه ریشه دندان را به خطر اندازد و باعث عدم موفقیت در درمان ریشه گردد. بعد از انجام درمان ریشه و ترمیم نهایی آن، ضروری است جهت ارزیابی موفقیت درمان در طولانی مدت، ظرف ۶ ماه تا یکسال آینده مجدداً ویزیت بعمل آید. در این ویزیت دندانپزشک موفقیت درمان، سلامت بافت لثه و ترمیم نهایی را ارزیابی می‌کند.
هزینه و قیمت
هزینه عصب کشی دندان و درمان ریشه دندان با وجه به وضعیت دندان و امکان درمان آن با استفاده از خدمات یک دندان پزشک عمومی یا یک متخصص درمان ریشه دندان متفاوت است. دندان های آسیاب دارای کانال های بیشتری در مقایسه با سایر دندان ها هستند که نیاز است همه این کانال ها پر شود. به همین خاطر عصب کشی دندان های آسیاب گران تر از دندان های دیگر است و متخصص ترمیم ریشه دندان نیز تعرفه بیشتری را به واسطه تخصص خود در مقایسه با دندان پزشک عمومی از شما مطالبه می کند.
لازم به ذکر است عصب کشی دندان در کودکان نیز در صورت نیاز یک درمان ضروری برای دندان است، به همین دلیل اگر دندان شما علائمی را که در مقاله اشاره شد، را دارد باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل شما تشخیص داده شود و نسبت به جراحی دندان شما آن اقدام شود.
